Region Pobrzeży Południowobałtyckich (313) – pas o szerokości kilku do kilkunastu kilometrów, rozciągający się wzdłuż południowych wybrzeży Bałtyku – od Zatoki Kilońskiej aż po Zalew Wiślany. Nadmorskie krajobrazy tego pasa dzielą się na: wydmowy, deltowy, jeziorno-bagienny, i wysoczyznowy (nadmorskie urwiska). Poza krajobrazami nadmorskimi region obejmuje również, pocięte siecią pradolin, równiny morenowe, położone poniżej 100 m n.p.m., z nielicznymi wzgórzami i wzniesieniami o wysokości do 198,5 m (Góra Srebrna).
Bliskość morza znacząco wpływa na klimat tego regionu – cechują go łagodne zimy i niezbyt upalne lata. Średnie sumy opadów rocznych przekraczają 600 mm. W zbiorowiskach roślinnych występują na tym terenie gatunki atlantyckie.
Pobrzeże Południowobałtyckie jest terenem bardzo atrakcyjnym zarówno przyrodniczo, jak i turystycznie. W granicach tego regionu utworzono dwa nadmorskie parki narodowe, pięć parków krajobrazowych i kilkadziesiąt rezerwatów przyrody.
Pobrzeża Południowobałtyckie zajmują w granicach Polski 19 tys. km2 i dzielą się na trzy makroregiony: Pobrzeże Szczecińskie, Pobrzeże Koszalińskie i Pobrzeże Gdańskie.
Zamki Krzyżackie
Te wojskowe obiekty powstały w okresie średniowiecza (od końca XIII do początku XV wieku) na terenach Mazur, Pomorza i Warmii i służyły jako siedziby władców lub warownie. Do dziś zachowało się kilkadziesiąt zamków, które zachwycają swoją architekturą. Budowane z cegieł na kamiennych fundamentach, zamki krzyżackie stanowiły o potędze rycerzy zakonników w białych płaszczach z charakterystycznym czarnym krzyżem na plechach. (www.zamkikrzyzackie.pl)
>>>
Latarnie morskie
Wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku znajduje się siedemnaście latarń morskich. Latarnie morskie nad Bałtykiem umiejscowione są kolejno: w Świnoujściu, Kikut k/Wisełki, Niechorzu, Kołobrzegu, Gąskach, Darłowie, Jarosławcu, Ustce, Czołpinie, Stilo, Rozewiu, Jastarni, na Helu, w Sopocie, Gdańsku Porcie Północnym i Nowym Porcie oraz w Krynicy Morskiej na wschodnim wybrzeżu. Aby zachęcić Państwa do zwiedzania tych niepowszednich budowli, kryjących niejednokrotnie tajemnice, z lewej strony przedstawiamy odnośniki do krótkich opisów poszczególnych latarni, odrobinę historii i ciekawostki, interesujące każdego zdobywcę nowych wrażeń.
Pierwsze latarnie powstawały już w Egipcie, najstarszy, pewny przekaz o istnieniu ogni stałych, pochodzi z około 400 roku p. n. e. z Aten. Pierwsze światło latarni morskiej, zwane garnkiem wulkanu, pojawiło się na naszych terenach w X wieku n. e. Z biegiem lat światła wskazujące drogę powracającym żeglarzom opanowały wybrzeża, a celem ludzi stało się udoskonalanie sposobów generowania światła. Począwszy od drewna poprzez średniowieczne świece woskowe, węgiel kamienny, oleje roślinne i mineralne aż po gaz węglowy i propan, w końcu zastosowano prąd, jako najbardziej efektywne źródło światła. Obecnie stosuje się doskonalsze techniki nawigacyjne umiejscowione bezpośrednio na pokładzie statku, jednak nadal latarnie odgrywają ważną rolę w nawigacji i zapewnianiu bezpieczeństwa, a ponadto stanowią żywy pomnik historii i techniki, pełniąc funkcję przyczółków turystycznych polskiego wybrzeża. (www.latarnie.pl)
Szlak domów podcieniowych
Szlak przecina Zuławy Wiślane mniej więcej całe z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole.
Do innych szczególnie ciekawych i wartych obejrzenia obiektów, którymi nas uraczyła każda napotkana miejscowość, należy zaliczyć kościółki, chociażby w Trutnowach i Koźlinach oraz ruiny kościoła w Steblewie.
Co to takiego domy podcieniowe?
To najsłynniejsze z zabytków Żuław. Mają one konstrukcję szkieletową z drewna, wypełnioną czerwoną cegłą lub otynkowaną, z charakterystycznym wielosłupowym podcieniem wysuniętym przed zasadniczą część budynku. Liczba słupów w podcieniu może być różna (ponoć, im było ich więcej tym bogatszy mieszkał w domu gospodarz), sam podcień może być częściowo zamknięty lub ustawiony z innej strony.
Wyspa Wolin i Woliński Park Narodowy
Wyspa Wolin, generalnie ukształtowana przez ostatni lodowiec, wciąż się zmienia. Współczesny obraz wyspy kształtował się około 10-11000 lat. Pierwotnie utwory lodowcowe modelowane były przez wiatry i wody, zalewane tereny stopniowo zamieniały się w bagna i torfowiska. Stale działały wody Bałtyku i Odry tworząc m.in. wydmowe mierzeje jak również klify. Dominującym krajobrazem jest pasmo wzniesień moreny czołowej graniczące na odcinku ok.15 km z morzem. Najwyższe aktywne klify osiągają wysokość 95m.
Słowiński Park Narodowy:
Przyroda SPN odznacza się unikatowymi walorami i jest jednocześnie charakterystyczna dla środkowego wybrzeża Bałtyku. Te swoiste cechy przyrody Parku doceniane są nie tylko w kraju, lecz także za granicą. Największym bogactwem obiektów, zjawisk i procesów przyrodniczych odznaczają się Mierzeja Łebska oraz przymorskie jeziora. Do najbardziej unikatowych wartości środowiska Parku należy zaliczyć bogactwo odmiennych ekosystemów i ich niezwykle dynamiczne relacje przestrzenne. Dla przykładu zmiany położenia linii brzegowej Morza Bałtyckiego w makroskali dokonywały się przez tysiąclecia, ale nieomal każdego dnia na plaży można śledzić ten proces w miniskali, obserwując formowanie się lagun i ich wypełnianie piaskiem, wyrzucanym przez fale morskie na brzeg.
Z notatnika krajoznawcy
Szczecin
