Elbląg
Nazwa miasta ma pruskie korzenie i pochodzi od rzeki Ilfing. Elbląg to drugie pod względem wielkości i liczby mieszkańców miasto województwa warmińsko-mazurskiego. Najdawniejsze dzieje miasta
Historia miasta sięga roku 1237. (tekst: Elbląg Postwojewódzki).
Warmia, w przeciwieństwie do sąsiednich Mazur, jest krainą historyczną, z bogatą przeszłością i tradycjami. Jako część państwa polskiego od roku 1466 do roku 1772 zachowywała swą autonomię polityczną z biskupem warmińskim jako jej księciem, a i jej mieszkańcy silnie odczuwali swą niezależność i odrębność.
Elbląg - Muzeum Archeologiczno-Historyczne
Unikatowe eksponaty pochodzące ze stanowisk archeologicznych elbląskiego Starego Miasta. Prowadzone na niespotykaną w Europie skalę prace wykopaliskowe sprawiają, że z każdym rokiem zbiory muzealne powiększają się o kolejne eksponaty. Niektóre z tych przedmiotów są ewenementami na skalę europejską, jak chociażby kolekcja średniowiecznych instrumentów muzycznych, znaków pielgrzymich, tablic woskowych używanych kiedyś jako pomoc dydaktyczna. Odnalezione przedmioty świadczą także o rozległych kontaktach handlowych kupców elbląskich z wieloma ośrodkami dawnej Europy.
Elbląskie Muzeum posiada również wyjątkową kolekcję związaną z historią regionu. Tworzą ją zabytki archeologiczne związane z funkcjonowaniem legendarnej osady Truso. W okresie od VIII do X wieku ne. nad brzegami pobliskiego jeziora Druzno została założona przez duńskich Wikingów faktoria handlowa, która posiadała kontakty handlowe nawet z krajami arabskimi.
Szlak domów podcieniowych
Szlak przecina Zuławy Wiślane mniej więcej całe z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole. Do innych szczególnie ciekawych i wartych obejrzenia obiektów, którymi nas uraczyła każda napotkana miejscowość, należy zaliczyć kościółki, chociażby w Trutnowach i Koźlinach oraz ruiny kościoła w Steblewie.
Domy podcieniowe - To najsłynniejsze z zabytków Żuław. Mają one konstrukcję szkieletową z drewna, wypełnioną czerwoną cegłą lub otynkowaną, z charakterystycznym wielosłupowym podcieniem wysuniętym przed zasadniczą część budynku. Liczba słupów w podcieniu może być różna (ponoć, im było ich więcej tym bogatszy mieszkał w domu gospodarz), sam podcień może być częściowo zamknięty lub ustawiony z innej strony.
Frombork - zamek biskupi
Warowna katedra kapituły warmińskiej we Fromborku stoi na wzgórzu nad brzegiem Zalewu Wiślanego między rzekami: Bauda i Narusa. Obiekt jest w literaturze zaliczany do zamków z kilku powodów. Przede wszystkim posiada rozbudowany system obronny, mocniejszy niż niejeden zamek oraz ze względu na wzmianki w dokumentach z XIII wieku określające katedrę jako "castrum", czyli właśnie "zamek".
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
W rejonie zwanym Szwajcarią Próchnicką leżą Próchnik i Łęcze. Sąsiedztwo bukowych lasów porastających wzniesienia i strome zbocza głęboko wyrzeźbionych jarów zachęcają do uprawiania tutaj turystyki krajoznawczej. Niezwykła rzeźba terenu Wysoczyzny najlepiej widoczna jest wczesną wiosną lub późną jesienią; to właśnie wtedy uśpiona roślinność odsłania bogactwo form morfologicznych.
Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej charakteryzuje się dużą różnorodnością szaty roślinnej, co wynika z bogactwa rzeźby terenu i zróżnicowania siedlisk przyrodniczych. Ponad połowa obszaru Parku porośnięta jest lasami, głównie liściastymi, z przewagą buka i dębu. Drzewostan uzupełniają: jesiony, graby, klony i olsze. Pospolite w innych rejonach kraju sosny i świerki należą tutaj do rzadkości.
Najcenniejsze fragmenty zbiorowisk leśnych znajdują się w obrębie czterech rezerwatów przyrody: „Buki Wysoczyzny Elbląskiej” z występującym tu zespołem buczyny pomorskiej, „Kadyński Las” ze starodrzewem bukowo – dębowym i cennymi gatunkami roślin występującymi w runie leśnym, „Dolina Stradanki” – obejmującym wąski pas lasu porastającego strome skarpy głębokich wąwozów rzeki Stradanki i części jej dopływów oraz „Nowinka” – obejmującym izolowany kompleks leśny rozciągający się na południowy wschód od Tolkmicka.
W Parku rośnie wiele rzadkich, w tym podlegających ochronie roślin. Na szczególną uwagę zasługują gatunki charakterystyczne dla obszarów górskich i podgórskich: pióropusznik strusi, lilia złotogłów, żebrowiec górski, czosnek niedźwiedzi, lepiężnik biały, tojad dzióbaty czy przetacznik górski.
Na terenie Parku ustanowiono 307 pomników przyrody (w tym 285 pojedynczych drzew i ich zgrupowań) oraz 22 głazy narzutowe (w tym tkwiący u brzegów Zalewu Wiślanego znany jako „Święty Kamień”.
Kanał elbląski
Kanał Elbląski jest zabytkiem hydrotechniki na skale światową - głownie dzięki unikatowemu systemowi zabytkowych pochylni (Buczyniec, Kąty, Oleśnica, Jelenie oraz Całuny).
W 1978 fragment kanału uznano za zabytek techniki, natomiast w 2011 został uznany za pomnik historii. Kanał Elbląski w 2007 r. w plebiscycie "Rzeczpospolitej" został uznany za jeden z siedmiu cudów Polski.
W okolicy Elbląga - w Raczkach Elbląskich znajduje się najniższy punkt w Polsce.
Jezioro Drużno
To malownicze jezioro, znane także pod nazwą Drużno, należy administracyjnie do Żuław Wiślanych. Jest to płytki deltowy zbiornik o głębokości do 1,5 m głębokości i o powierzchni 1446,0 ha. Zbiornik ten stanowi miejsce ujścia niewielkich rzek i cieków wodnych. Przez jezioro Drużno przebiega wodny szlak Kanału Elbląskiego.
W 1966 roku akwen jeziora Drużno wraz z przylegającymi do niego terenami zostały objęte rezerwatem przyrody, co miało na celu ochronę miejsc lęgowych ptactwa wodnego i błotnego. Obszar jeziora charakteryzuje się bogactwem fauny i flory z licznymi gatunkami ptactwa, ryb, ssaków oraz bujną szatą roślinną. Jezioro Drużno to jedno z najpiękniejszych jezior na szlaku Kanału Elbląskiego.
Wodospad Weklice
W okolicy wsi Wieklice znajduje się niewielki wodospad. Na obszarze tej wsi archeolodzy odkryli cmentarzysko kultury wielbarskiej. Jest ono uznane za największe w Europie. Pierwsze groby datowane są na I wiek n.e., ostatnie z IV wieku, który był okresem wpływów rzymskich w epoce żelaza. Odkryto tutaj pochówki przedstawicieli kultury wielbarskiej, kształtowali ją Goci i Gepidzi. W grobach znaleziono znaczną ilość złotej, srebrnej, bursztynowej biżuterii. W Muzeum Archeologiczno - Historycznym w Elblągu znajduje się wystawa z owych znalezisk zatytułowana "Księżniczka Gocka z Weklic".
Pilona - Dom podcieniowy
Pilona leży na krawędzi Żuław, to i jedyny zabytek we wsi jest nieco "z pogranicza". Jest to dom podcieniowy charakterystyczny dla budownictwa żuławskiego, drewniany, podmurowany i - co czyni go "pogranicznym" - podpiwniczony. Na podmokłych równinach domy, dla ochrony przed wilgocią, budowane były na sztucznych wzgórkach (terpach) i nie wyposażane w piwnice. Ten stoi kilkanaście metrów nad poziomem równiny i podmakanie mu nie grozi. Powstał w 1786 r. na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem. Napis na nadprożu ("Samuel Gerzen B.M. Anno / IACOBKLIWER B.M. 1786") świadczy o zamieszkaniu przez osadników holenderskich.
Jest to dom podcieniowy o konstrukcji szachulcowej wzniesiony na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem nakrytym strzechą, drewniany, podmurowany i podpiwniczony. Podcień został wsparty na pięciu filarach. Na podmokłych równinach domy, dla ochrony przed wilgocią, budowane były na sztucznych wzgórkach (terpach) i nie wyposażane w piwnice. Ten stoi kilkanaście metrów nad poziomem równiny i podmakanie mu nie grozi. Obecnie zadbany budynek znajduje się w prywatnych rękach, Dom znajduje się w południowej części wsi pod nr 3.
Aniołowo - Dom podcieniowy
Dom podcieniowy w Aniołowie został wzniesiony w 1850 roku, prawdopodobnie dla rodziny Hermannów. Jest to typowa budowla założona na planie prostokąta z trójkątnym, drewnianym podcieniem wspartym na sześciu filarach, stojących na podmurówkach. Po II wojnie światowej dom podcieniowy niszczał lecz parę lat temu został odnowiony i uratowany od ruiny. Obecnie budynek pełni funkcje mieszkaniowe.
Dom pod nr 2c znajduje się na początku wsi, tuż przy drodze po jej wschodniej stronie.
Wieś realizuje program „wsi tematycznej” proponując różne zajęcia z aniołami w tle. Do miejscowych atrakcji należy most nad Diabelskim Potokiem, na którym ustawiono figury aniołów, oraz Zakątek Aniołów nieopodal skansenu maszyn rolniczych.
Pasieki - Dom podcieniowy
Dom podcieniowy w Pasiekach pod nr 3 został zbudowany w 1789 roku i przebudowany w 1885 roku. Jest to typowy budynek o konstrukcji szachulcowej z podcieniem wspartym na siedmiu słupach (pięć z przodu i dwa po bokach). Okrągłe słupy mają bogato rzeźbione zwieńczenie i podstawę. Obecnie zadbany dom pełni funkcje mieszkaniowe.
Wieś położona jest na Wysoczyźnie Elbląskiej, około 12 km na południowy-wschód od Elbląga, 2 km na północ od Bogaczewa. Dom nr 3 znajduje się w centrum wsi, tuż przy drodze, po jej wschodniej stronie.
PASŁĘK - Zamek krzyżacki
Zamek krzyżacki w Pasłęku zbudowano w XIV wieku, początkowo jako budynek jednoskrzydłowy z dwiema wieżami. Początkowo był siedzibą prokuratora krzyżackiego, później był siedziba komtura, co wymusiło rozbudowę o jedno skrzydło. Uszkodzony w 1521 przez mieszczan, spłonął w 1543 roku. Odbudowany w XVI wieku w kształcie znanym dzisiaj, dobudowano wówczas dwa skrzydła, tworząc zamknięty dziedziniec. Spalony w 1945 roku przez Rosjan, odbudowany (trzy skrzydła) jest siedzibą instytucji kultury i administracji miejskiej.
Fiszewo - ruiny kościoła gotyckiego
Kościół został wzniesiony w latach 1380-1400 z halowym korpusem i prezbiterium, trójnawowy z kwadratową wieżą. W 1754 r. zniszczeniu uległo prezbiterium kościoła, które zostało odbudowane w latach 1897-1898. Dach i wieżę odnowiono w latach 1913-1915.
Dzisiejsze ruiny to efekt pożaru, który wybuchł w nocy z 31 marca na 1 kwietnia 1948 r.
Malbork - zamek krzyżacki
Kompleks zamkowy w Malborku wzniesiony przez Zakon Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, zwany w Polsce Krzyżakami- dzieło gotyckiej architektury obronnej- jest największym i tak dobrze zachowanym ceglanym zamkiem na świecie.
Wnętrza zamku, obecnie mieszczące ekspozycje muzealne, zadziwiają rozwiązaniami konstrukcyjnymi. Szczególnie interesujący jest Wielki Refektarz i Refektarz Letni w pałacu Wielkiego Mistrza ze wspaniałymi sklepieniami palmowymi.
Ta ostatnia komnata, w której względy reprezentacyjne przesłoniły obronne, należy do najelegantszych wnętrz europejskich z 2. połowy XIV w.