Jesień trwa niespełna dwa miesiące, a średnia temperatura powietrza spada w tym czasie do około 6,0 oC. Średnia roczna temperatura powietrza atmosferycznego, dla wielolecia 1971-1996, wynosiła 5,3 oC. Osłonięcie terenu Parku od północy i północnego zachodu przez wyższe Wzgórza Szeskie powoduje, że powstaje tzw. cień opadowy, zmniejszający na tym terenie wielkość opadów atmosferycznych. Średnia roczna suma opadów z wielolecia 1971-1996 wynosiła 593 mm, a w po- szczególnych latach wahała się od 442 do 743 mm. Najobfitsze opady notowane były w lecie- suma miesięczna około 80 mm, a najmniejsze zimą- poniżej 30 mm. W przeciętnym roku opady z okresu letniego stanowią 63% sumy opadów rocznych, a w poszczególnych latach ich udział wahał się od 46 do 81%. Znaczna część opadów atmosferycznych spada w postaci śniegu. Pierwsza pokrywa śnieżna może pojawić się na terenie Parku już w trzeciej dekadzie listopada, a zanika średnio pod koniec pierwszej dekady kwietnia. Bywa, że utrzymuje się ona nawet 130 dni.

Nazwa Góry Stołowe doskonale opisuje ich krajobraz, którego charakterystycznymi elementami są rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi, urwistymi ścianami, płaskie stoliwa skalnych bastionów. Unikalna rzeźba, wzbogacona dużym nagromadzeniem rozmaitych form erozji piaskowców w postaci głębokich szczelin, labiryntów i blokowisk skalnych, czy pojedynczych skałek o niespotykanych kształtach, czyni Góry Stołowe wyjątkowymi w skali Polski.

Ssaki nieco większe:

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Rzeźba ta jest odzwierciedleniem płytowej budowy geologicznej związanej z osadowym pochodzeniem tworzących je skał. W późnej kredzie, w okresie między ok. 95 do 80 mln lat obszar dzisiejszych Gór Stołowych stanowił zatokę rozległego i płytkiego morza czeskiego. Spływające z przylegających obszarów lądowych rzeki nanosiły materiał zwietrzelinowy, który osadzał się na jego dnie. W rezultacie utworzyły się trzy poziomy piaskowców: dolny, środkowy i górny, powstałe z gruboziarnistych osadów przedzielonych drobnoziarnistymi marglami. Piaskowce te zalegają prawie poziomo, a od licznych pionowych spękań noszą nazwę ciosowych. Skały margliste w południowo- zachodniej części gór łączą się w jeden kompleks o znacznej miąższości. Swój współczesny wygląd Góry Stołowe zawdzięczają stosunkowo młodym ruchom tektonicznym oraz erozji, które rozpoczęły się w miocenie i trwają po dzień dzisiejszy. Charakterystyczne powierzchnie zrównań powstały w wyniku długotrwałych okresów tektonicznego spokoju przed kolejnymi okresami wypiętrzania. Znajdują się one na trzech poziomach:

Poziom III lub górny- wyniesiony dziś na wysokość 850- 919 m n.p.m., na fragmentach górnej, najmłodszej, najsilniej zerodowanej piaskowcowej warstwy osadowej (górne piaskowce ciosowe); tworzą go wierzchowiny Wielkiego i Małego Szczelińca, Skalniaka i Narożnika.

Poziom II lub środkowy- na wysokości 500- 800 m n.p.m.; przykryty grubą zwietrzeliną skał marglistych budujących wraz z środkowymi piaskowcami ciosowymi niższą warstwę osadową; na tym poziomie położone są wsie Karłów, Pasterka i Łężyce Górne.

Poziom I lub dolny w płn.- wsch. części gór na wysokości 400- 500 m n.p.m.

Ptaki na skałach:

• 
• 
• 
• 
• 
• 

Aktualny obraz roślinności Parku ukształtowały nie tylko zróżnicowane warunki siedliskowe. Podobnie jak jak w całych Sudetach została ona przeobrażona przez wieloletnią działalność człowieka. Spowodował on wylesienie, szczególnie niżej położonych obszarów, zmiany stosunków wodnych, oraz przebudowę naturalnych drzewostanów na skutek preferującej świerka intensywnej gospodarki leśnej. Lasy zajmują 89 % całkowitej jego powierzchni. są to przede wszystkim sztucznie wprowadzone świerczyny.

Flora roślin zarodnikowych Parku Narodowego Gór Stołowych jest obficie reprezentowana. Związane jest to z wyjątkową budową geologiczną, występowaniem dużych ilości odkrytych powierzchni skalnych, urozmaiconą rzeźbą i sprzyjającym rozwojowi tej grupy roślin wilgotnym klimatem. Zatrzymywanie wody na nieprzepuszczalnym podłożu w obrębie mułowców i margli środkowego poziomu zrównania gór sprzyja utrzymywaniu się dużej ilości wilgotnych siedlisk- młak źródliskowych i torfowisk. Obficie występują tu mchy i porosty

Spośród ciekawszych paproci można tu spotkać gatunki suboceaniczne jak: zanokcicę zieloną, zanokcicę skalną, paprotnicę kruchą, oraz górskie, takie jak paprotnik kolczysty. Z roślin kwiatowych w jednym z takich zbiorowisk występuje skalnica zwodnicza -prawdziwy rarytas we florze Parku. Ta biało kwitnąca, zwieszająca się z półek skalnych poduszkowa roślina rośnie tylko na jednym stanowisku w Górach Stołowych i zarazem jedynym w Polsce. Znajduje się ona w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin, ale jest również gatunkiem rzadkim w Europie. Inną wartą wymienienia rośliną wyższą znalezioną w omawianym zbiorowisku jest rzadki w naszej florze rzeżusznik piaskowy Borbasa.

Zanokcica zielona Asplenium viride
gatunek należący do rodziny zanokcicowatych. Występuje w Europie, Azji południowej i wschodniej oraz w Ameryce Północnej. W Polsce na południowym niżu i w górach nierzadka.

Zanokcica skalna Asplenium trichomanes
Występuje w Europie, Azji, Afryce, Australii, Nowej Zelandii i Ameryce Północnej. W Polsce częsta na południowym niżu i w górach. Rośnie w szczelinach zacienionych skał.

Paprotnica krucha Cystopteris fragilis
Występuje w leśnych parowach, na cienistych skałach, jak również na zacienionych wapiennych zboczach.

paprotnik kolczysty Polystichum aculeatum
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. W Polsce występuje głównie w górach, rzadziej na wyżynach i bardzo rzadko na niżu. Rośnie w półcienistych wąwozach, często skalistych, przeważnie w buczynach. Preferuje stanowiska wilgotne, gleby próchnicze na wapiennym podłożu.

skalnica zwodnicza Saxifraga sponhemica
Występuje w środkowej Europie, na Wyspach Brytyjskich, Wyspach Owczych i Islandii. W Polsce znana z dwóch stanowisk, położonych w Sudetach Środkowych. Jedno z nich - historyczne - znajdowało się w Górach Bardzkich, między Bardem a Ostrą Górą. Współcześnie istniejące stanowisko znajduje się w Górach Stołowych, na Rogowej Kopie.

rzeżusznik piaskowy Borbasa
gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. W Polsce bardzo pospolity. Siedlisko: suche łąki, przydroża, miejsca piaszczyste. W uprawach rolnych jest chwastem. W Tatrach występuje aż po piętro alpejskie.

W rozległych, zwartych kompleksach leśnych na terenie Parku Narodowego pospolicie występuje jeleń, sarna, dzik, lis, wiewiórka (czarnej i rudej odmiany) oraz drobne gryzonie. Trudniejsze do zauważenia- głównie ze względu na nocny tryb życia- są należące do łasicowatych: borsuk, kuna, tchórz, łasica i gronostaj. Z ssaków owadożernych częsty jest jeż, a rzadkie ryjówka malutka maleńka i typowa dla obszarów górskich ryjówka górska. W charakterystycznym dla Gór Stołowych środowisku spękań i szczelin skał piaskowcowych bytują nietoperze. Cennym elementem fauny ssaków są małe wiewiórkopodobne zwierzęta nocne, zamieszkujące głównie fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica, bardzo rzadka popielica oraz koszatka. Na polsko-czeskiej granicy swoją ostoję ma muflon- sprowadzony z Korsyki i aklimatyzowany w Sudetach gatunek górskiej owcy.

Nietoperze i małe ssaki:

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Wśród ptaków zamieszkujących lasy widuje się liczniejsze na obszarach górskich orzechówki, krzyżodzioby świerkowe, czyże, paszkoty, dzięcioły zielonosiwe i czarne, krogulce i siniaki. Leśnym rarytasem ornitologicznym jest tu jarząbek, słonka, bocian czarny, trzmielojad, kobuz oraz charakterystyczne dla obszaru tajgi sóweczka i włochatka. W skałach gnieździ się puchacz, pustułka, kruk, a także kopciuszek, pleszka i kowalik. Rozległe powierzchnie trawiaste są miejscem lęgowym dla świergotka łąkowego, pokląskwy, skowronka oraz rzadkich w skali Europy przepiórki i derkacza. Wśród ptaków związanych z wodą na uwagę zasługuje żyjący nad wartkimi strumieniami pluszcz i pliszka górska. Z pośród pospolitych w Polsce gatunków gadów, w Górach Stołowych występują: żmija zygzakowata, zaskroniec, jaszczurka zwinka i padalec. Z rzadszych płazów zdarza się salamandra oraz traszki górska i zwyczajna. Świat owadów jest wciąż jeszcze słabo poznany, tym niemniej warta uwagi jest obfitująca w gatunki rodzina kózkowatych oraz chronione gatunki biegaczowatych. Bardzo interesująca jest też fauna naśnieżna oraz fauna pajęczaków torfowisk i wilgotnych zimnych szczelin piaskowcowych.

Góry Stołowe są obszarem bardzo atrakcyjnym i dobrze zagospodarowanym turystycznie. Obszar Parku przecina gęsta sieć pieszych szlaków turystycznych (o łącznej długości ok. 100 km), w tym odcinek głównego szlaku sudeckiego im. M. Orłowicza. Udostępniają one wszystkie osobliwości skalne masywu t.j.
* wspaniałe "skalne miasto" na Szczelińcu Wielkim (919 m n.p.m.), najwyższym szczycie Gór Stołowych
* skalne labirynty Błędnych Skał w masywie Skalniaka (915 m n.p.m.)
* Skalne Grzyby i Radkowskie Skały
* piękne widokowo Skały Puchacza
* położone w krajobrazie przypominającym sawannę Łężyckie Skałki

Ptaki na łąkach:

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

W Górach Stołowych fantastyczne formy skalne występują nie tylko na Szczelińcu Wielkim i Małym oraz w Błędnych Skałach. Spotkać je można również w rejonie tzw. Skalnych Grzybów (północno-wschodnia część PNGS), Radkowskich Skał (przy Szosie Stu Zakrętów) czy też w okolicach Białych Skał leżących przy Narożniku. Miejsca te są mniej znane i rzadziej odwiedzane przez turystów, przez co bardzo atrakcyjne dla osób ceniących kontakt z przyrodą.

Przy szlakach turystycznych znajdują się parkingi samochodowe i miejsca wypoczynku. Południowym skrajem obszaru prowadzi międzynarodowa szosa E- 67 z Pragi przez Wrocław do Warszawy. Drogowe przejścia graniczne pomiędzy Republiką Czeską a Polską znajdują się w Kudowie Słonem i Tłumaczowie.
Wyjątkową atrakcję stanowi przecinająca Park "Szosa Stu Zakrętów" biegnąca z Kudowy Zdroju przez Karłów do Radkowa. Karłów jest najlepszym punktem wypadowym w najatrakcyjniejszą część Gór Stołowych- Szczeliniec Wielki i Błędne Skały. Osoby zainteresowane geologiczną przeszłością Szczelińca Wielkiego mogą skorzystać z tzw. Ścieżki Skalnej Rzeźby, opisującej w terenie genezę Gór Stołowych.