W Puszczy Białowieskiej zachowały się ostatnie na niżu europejskim fragmenty lasów o charakterze pierwotnym. Dzięki wielowiekowej ochronie przetrwały w niej liczne gatunki organizmów, które gdzie indziej już wyginęły. Wiele powszechnie znanych gatunków przybiera w tym masywie leśnym nie spotykane gdzie indziej formy i rozmiary, szczególnie pod tym względem wyróżniają się drzewa. Dobrą ilustracją tego fenomenu przyrodniczego są lipy w Puszczy przypominające pokrojem i rozmiarami dęby czy też znana w całej Europie jako duży krzew wierzba iwa - wyrastająca tu na drzewo o wysokości do 22 m i średnicy do 40 cm. (>>>)



Puszcza Białowieska jest jedną z najważniejszych ostoi grzybów w Polsce i w Europie. Wpływa na to kilka czynników. Jest stosunkowo dużym kompleksem leśnym, w którym występuje duże zróżnicowanie siedlisk, warunkujących rozwój wielu zespołów leśnych. Ponadto zróżnicowane nizinne lasy o charakterze naturalnym, chronione głównie w granicach Białowieskiego Parku Narodowego i w rezerwatach poza terenem Parku, a także pozostałe fragmenty mało przekształcone przez człowieka powalają na przebieg procesów ekologicznych niezakłóconych działalnością człowieka, co stwarza wielu gatunkom grzybów doskonałe warunki do rozwoju i przeżycia.(>>>)

W Puszczy Białowieskiej zachowało się niespotykane wprost bogactwo i różnorodność porostów (aktualnie występuje tu około 400 gatunków, z czego około 240 na obszarze Białowieskiego Parku Narodowego).




Reprezentowane są chyba wszystkie typy ekologiczne porostów: od najmniej licznych tu porostów naskalnych, poprzez gatunki związane z martwym drewnem i rosnące na glebie, po gatunki epifityczne (nadrzewne). Niestety, ze względu na zanieczyszczenia atmosferyczne i zmiany warunków siedliskowych najbardziej wrażliwe gatunki porostów już zanikły lub zanikają. Do najbardziej wrażliwych na zanieczyszczenia atmosferyczne należą, rzadko obecnie występujące już, porosty krzaczkowate. Nieco mniej czułe, bardzo popularne jeszcze, są porosty listkowate, porastające całe pnie drzew. Najmniej czułe i najbardziej rozpowszechnione są porosty skorupiaste i proszkowate.

Dość powszechnie występującą w Puszczy Białowieskiej grupą organizmów, do niedawna jeszcze zaliczaną do grzybów, są śluzowce. Na różnych etapach swojego życia wykazują one cechy zbliżone do grzybów i zwierząt, co bardzo utrudnia ich jednoznaczne zaklasyfikowanie – aktualnie zalicza się je do królestwa Protista. Z cech zwierzęcych posiadają między innymi umiejętność przemieszczania się i „polowania”.

Śluzowce odżywiają się wchłaniając z zewnątrz różne mikroorganizmy – głównie bakterie, jak też mikroskopijne grzyby czy pierwotniaki. Można więc powiedzieć, iż są swego rodzaju drapieżnikami w mikroświecie. Organizmy te charakteryzuje bogactwo form i kolorów – to zadziwiający świat w mikroskali. Odnosi się to szczególnie do tej fazy ich cyklu życiowego, w którym śluzowce przemieszczają się na powierzchnię substratu (np. drewna, ściółki) i formują zarodnie. W Polsce stwierdzono do tej pory 250 gatunków śluzowców. Z terenu Białowieskiego Parku Narodowego znanych jest zaledwie kilkanaście gatunków. Jest to jedna z najsłabiej poznanych grup na tym terenie.


Puszcza Białowieska jest środowiskiem życia dla olbrzymiej jak na naszą strefę klimatyczną liczby gatunków zwierząt. Poczynając od bezkręgowców: pierwotniaków, płazińców, obleńców, brzuchorzęsków, mięczaków, dżdżownic, niesporczaków, pająków, roztoczy, wijów, owadów i wielu innych, aż po kręgowce: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki - dotychczas stwierdzono w Puszczy obecność ponad 12 tysięcy gatunków zwierząt. W całej Polsce jest ich około 35-40 tysięcy. Szacuje się, że puszczańska fauna jest rozpoznana w około 50%, a więc rzeczywista liczba gatunków zamieszkujących ten masyw leśny może liczyć około 25 tysięcy.
O wartości i unikatowości Puszczy stanowi nie liczba a jakość występujących w niej gatunków zwierząt. Mało jest tu gatunków związanych ze środowiskami przekształconymi przez człowieka a bardzo dużo gatunków charakterystycznych dla lasów naturalnych. Charakterystyczne jest również to, że gatunki bardzo często występują w małych zagęszczeniach osobników, przy jednoczesnej bardzo wysokiej różnorodności na danym terenie.