Kraina Żuław Wiślanych jest teoretycznie płaską równiną, leżącą w delcie Wisły, rozciągniętą z północy na południe- od Mierzei Wiślanej do Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego i Doliny Kwidzyńskiej (rozgałęzienie Wisły-Leniwki i Nogatu) oraz z zachodu na wschód- od Pojezierza Kaszubskiego i Pojezierza Starogardzkiego do Wysoczyzny Elbląskiej i Równiny WarmIńskiej. Granica Żuław Wiślanych widoczna jest gołym okiem, zarówno w terenie, jak i na dowolnej mapie hipsometrycznej Polski.


Obszar ten jest zarówno w ścisłym, jak i w poszerzonym znaczeniu tożsamy z Pomezanią oraz w znacznej mierze z Pogezanią (bez Ornety i Dobrego Miasta, które weszły później w skład biskupiej Warmii). Połączony obszar obydwu tych krain, sięgający od dolnej Wisły po Pasłękę, został w późniejszym okresie podzielony na dwie inne krainy historyczne – ziemię malborską oraz Prusy Górne (niem. Oberland). Współcześnie Powiśle często bywa utożsamiane z sąsiednimi regionami, szczególnie z Żuławami. Turystycznie (i teoretycznie) można te regiony "włożyć do jednego worka", aczkolwiek pamiętać należy o Królowej Polskich Rzek - Wiśle - Żuławy są położone na jej wschodnim brzegu, Powiśle zaś - na zachodnim. W planowaniu trasy uwzględnić zatem należy mosty :).



Miasto z ponad 1000 letnią tradycją, morska stolica Polski i jeden z największych portów nad Bałtykiem. To wyjątkowa metropolia, która od zawsze przepełniona jest duchem wolności i odwagi. Miasto, którego centrum (uwaga!) nie leży nad morzem, a nad Motławą, która wpada do Zatoki Gdańskiej. Tu też znajduje się słynny Żuraw i największy piec kaflowy w Europie (dwór Artusa). No i Neptun, strzegący tego, jednak nadmorskiego, miasta. Gdańsk stawia na zabytki. Znajdziemy tu historyczną Drogę Królewską z ulicą Długą i Długim Targiem. To tę drogę pokonywali monarchowie, którzy odwiedzali nadmorskie miasto. Centrum Gdańska to także słynna Fontanna Neptuna albo Dwór Artusa, czyli miejsce spotkań zamożniejszego mieszczaństwa. To zaledwie namiastka, bo w Gdańsku warto zobaczyć również Długie Pobrzeże i Żurawia, Muzeum II Wojny Światowej i Europejskie Centrum Solidarności. W malowniczej dzielnicy Oliwa znajduje się gdańskie ZOO i przepiękny Park Oliwski.

Szlak przecina Żuławy Wiślane mniej więcej całe z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole. Do innych szczególnie ciekawych i wartych obejrzenia obiektów, którymi nas uraczyła każda napotkana miejscowość, należy zaliczyć kościółki, chociażby w Trutnowach i Koźlinach oraz ruiny kościoła w Steblewie.


Dziś jest przebudowany, niedostępny i pełni funkcje mieszkalne. W sumie dość nieciekawy, szczególnie w porównaniu z innymi zamkami krzyżackimi w okolicy. Położony jest jednak w sercu Żuław.


Kościół został wzniesiony w latach 1380-1400 z halowym korpusem i prezbiterium, trójnawowy z kwadratową wieżą. W 1754 r. zniszczeniu uległo prezbiterium kościoła, które zostało odbudowane w latach 1897-1898. Dach i wieżę odnowiono w latach 1913-1915. Dzisiejsze ruiny to efekt pożaru, który wybuchł w nocy z 31 marca na 1 kwietnia 1948 r.

XIX-wieczna industrialna architektura dawnej tczewskiej fabryki kryje największe w Polsce muzeum poświęcone historii Wisły. Narracja ekspozycji biegnie szlakiem wspólnych dziejów państwa polskiego i jego największej rzeki. Prezentowane zabytki archeologiczne dokumentują dawne osadnictwo i żeglugę wiślaną, a tradycyjne narzędzia, łodzie, modele statków i makiety, uzupełnione stanowiskami multimedialnymi, pozwalają poznać tajniki szkutnictwa, handlu rzecznego, budowy portów i stoczni. Wystawa obejmuje najdawniejsze dzieje Wisły, jej złoty wiek jako głównego szlaku spławu i żeglugi, okres rozbiorów państwa polskiego, a także rozwój i przemiany w czasach rewolucji przemysłowej. To również historia prowadzonych na rzece działań wojennych, roli Wisły w odbudowie Polski po obu wojnach światowych oraz jej znaczenia dla polskiej gospodarki, żeglugi i turystyki wodnej.

Obrotowa "czapa" osadzona jest na drewnianym korpusie, a ten na ośmiobocznej, ceglanej podmurówce. Od lat 80 XX wieku znajduje się w rękach prywatnych. Wyjątkowość tczewskiego wiatraka polega na tym że posiada on 5 ramion, kiedy większość "holendrów" miało 2 śmigi czyli cztery ramiona.



Główną atrakcją Malborka jest, oczywiście, "największa kupa cegieł na świecie". Zamek będący największą ceglaną fortecą na świecie. Dawna stolica Zakonu Krzyżackiego, znajdująca się od 1997 roku na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Zbudowany w XIV wieku, nieskutecznie oblegany przez Władysława Jagiełłę po bitwie pod Grunwaldem, po wojnie trzynastoletniej był siedzibą starostów. Jedna z największych atrakcji turystycznych Polski.

Pałac Sierakowskich w Waplewie Wielkim, to unikalny zabytkowy obiekt na Powiślu. Jest siedzibą Muzeum Tradycji Szlacheckiej i Pomorskiego Ośrodka Kontaktów z Polonią, jedynego w województwie pomorskim muzeum dedykowanemu tradycjom polskiej szlachty.


W urokliwej dolinie rzeki Wierzycy znajduje się imponujących rozmiarów opactwo, wzniesione pomiędzy XIII-XVI w. przez Zakon Cystersów. Dawniej ważny ośrodek religijny, gospodarczy oraz kulturalny, obecnie stanowi jedną z głównych atrakcji turystycznych regionu. We wnętrzu gotyckiej katedry od razu rzuca się w oczy sięgający sklepienia wczesnobarokowy ołtarz. Mierzy 25 metrów i jest jednym z największych takich dzieł w Europie. Gdańscy i pomorscy malarze zdobili także ołtarze w nawach bocznych. Herman Han i Andreas Stech to nazwiska znane wszystkim miłośnikom sztuki. W zbiorach Muzeum Diecezjalnego można podziwiać jeden z kilkudziesięciu zachowanych na świecie egzemplarzy Biblii Gutenberga. W całej Polsce tylko tutaj można oglądać tę drukowaną księgę - przełomowe osiągnięcie w historii cywilizacji.


Spektakularny z zewnątrz. Wewnątrz też :) - udostępniony do zwiedzania, choć formalnie pełni funkcję hotelu.
Zamek krzyżacki w Gniewie został zbudowany pod koniec XIII wieku i rozbudowywany w XIV i XV wieku. Zamek Gniew zbudowano go na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. W czasie wojny trzynastoletnie przechodził z rak do rąk, ostatecznie został siedzibą polskich starostów, podobnie jak inne zamki krzyżackie na Pomorzu Gdańskim. Po rozbiorach wielokrotnie zmieniał swoja funkcję. Zniszczony w pożarze w 1921 roku. Odbudowany po II wojnie światowej.

Sztum znajduje się 12 km od Malborka. Czy w czasach krzyżackich było to blisko czy raczej daleko? - To było w sam raz, żeby odskoczyć od stolicy, odpocząć oraz żeby interesanci i podwładni się nie naprzykrzali. Zamki krzyżackie były położone w odległości jednego dnia drogi, czyli mniej więcej co 30 kilometrów, więc to było w połowie (...). Malbork był najważniejszy, ale Sztum, znajdujący się tylko 12 km na południe, był w samym centrum państwa zakonnego, jednego z najpotężniejszych państw późnośredniowiecznej Europy - twierdzi dr hab. Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku. (post z FB zamkowego).

Do budowy zamku kapituły pomezańskiej przystąpiono na przełomie XIII i XIV wieku. Po pracach mających na celu przygotowanie terenu rozpoczęto wznoszenie skrzydeł zamkowych i zabudowań przedzamcza. Zamek wzniesiono z kamieni i cegieł w formie czteroskrzydłowej budowli na planie zbliżonym do kwadratu, z wieżami w narożach, dwukondygnacyjnym krużgankiem na dziedzińcu i wjazdem od strony północnej, gdzie znajdowało się gospodarcze przedzamcze. Większość prac budowlanych przy zamku zakończono w latach 1340 - 1350, w latach 80 XIV wieku ukończono Gdanisko.

O znaczeniu przykładanym przez władze zakonne do Dzierzgonia świadczy fakt, że już rok po wzniesieniu zamku podejmowano w nim legata papieskiego. W ciągu XIII i XIV wieku warownia bywała oblegana, jednak atakujący nie mieli szans na pokonanie silnych fortyfikacji dobrze zaopatrzonego zamku. (...)W czasie pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku z zamku do użytku nadawała się już tylko jedna komnata, a na przedzamczu stała jeszcze wieża przy bramie. Władze pruskie zdecydowały wtedy o opuszczeniu zamku, który w ciągu XIX wieku został całkowicie rozebrany. Wzgórze porosły krzaki i drzewa, obecnie widać tu jedynie ślady oskarpowania i gruz kamienny).

O znaczeniu przykładanym przez władze zakonne do Dzierzgonia świadczy fakt, że już rok po wzniesieniu zamku podejmowano w nim legata papieskiego. W ciągu XIII i XIV wieku warownia bywała oblegana, jednak atakujący nie mieli szans na pokonanie silnych fortyfikacji dobrze zaopatrzonego zamku. (...)W czasie pierwszego rozbioru Polski w 1772 roku z zamku do użytku nadawała się już tylko jedna komnata, a na przedzamczu stała jeszcze wieża przy bramie. Władze pruskie zdecydowały wtedy o opuszczeniu zamku, który w ciągu XIX wieku został całkowicie rozebrany. Wzgórze porosły krzaki i drzewa, obecnie widać tu jedynie ślady oskarpowania i gruz kamienny).



Główną atrakcją Malborka jest, oczywiście, "największa kupa cegieł na świecie". Zamek będący największą ceglaną fortecą na świecie. Dawna stolica Zakonu Krzyżackiego, znajdująca się od 1997 roku na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Zbudowany w XIV wieku, nieskutecznie oblegany przez Władysława Jagiełłę po bitwie pod Grunwaldem, po wojnie trzynastoletniej był siedzibą starostów. Jedna z największych atrakcji turystycznych Polski.

Gdańsk, Sopot i Gdynia - trzy miasta, które różni wszystko - historia, położenie, wielkość. Jednak to tylko pozorne różnice. Prawda jest taka, że Gdańsk, Sopot i Gdynia to trzy miasta, które łączy wszystko.