---

Kielce to niespełna dwustutysięczne miasto położone nad rzeką Silnicą, w Górach Świętokrzyskich, będących częścią Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Miasto zajmuje powierzchnię 109 kilometrów kwadratowych i jest stolicą województwa świętokrzyskiego. Herb Kielc przedstawia złotą koronę i w tym samym kolorze dwie litery CK (Civitas Kielcensis) na czerwonej tarczy. Został on nadany miastu w 1493 roku przez Fryderyka Jagiellończyka, biskupa krakowskiego.




Nigdy nie traktowałam Kielc, jako miejsca turystycznego. A przecież znajduje się tu kilkanaście ciekawych miejsc:


Zlokalizowany na południowym stoku Wzgórza Zamkowego przy ulicy Jana Pawła II 6, za drewnianym, krytym gontem ogrodzeniem, cofnięty w głąb posesji. Należy do najcenniejszych zabytków Kielc nie tylko z racji ponad dwustuletniej historii, ale przede wszystkim ze względu na fakt, że jest ostatnim drewnianym obiektem tego typu na terenie miasta




Kadzielnia to charakterystyczne dla krajobrazu Kielc wzgórze, o wysokości 295 m npm. Tworzące Kadzielnię wapienie wydobywano od XVIII wieku. Po zaprzestaniu działalności kamieniołomu w 1962 roku, zagospodarowano Kadzielnię dla celów rekreacyjno-turystycznych. W wyrobisku znajduje się zadaszony amfiteatr na 5 tysięcy miejsc, w którym odbywają się między innymi koncerty Harcerskiego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej, organizowanego w Kielcach od wielu lat.


Obiektem, który przyciąga uwagę większości zwiedzających ten obiekt jest kaplica św. Barbary, a w niej figura patronki górników wykonana z bryły galeny – rudy ołowiu. Z figurą jest związana legenda o górniku Hilarym Mali, który w 1646 roku po długich i bezowocnych poszukiwaniach natrafił na bryłę kruszcu, z której wykonano figury: św. Barbary, św. Antoniego i Matki Boskiej. Ta ostatnia figura znajduje się w kieleckiej katedrze. Galenę w okolicach Karczówki dobywano od najdawniejszych czasów. Po robotach górniczych pozostały wykopy i zagłębienia, które górnicy nazywali „szparami”. Było tu około 3000 szybów górniczych.


Wietrznia to rezerwat przyrody założony w 1999 roku, przy okazji jest to, też jeden z wyższych szczytów w mieście 312 metrów. Wietrznia przypomina trochę kamieniołom, który można obejść dookoła. Ciekawe jest też położenie, pośrodku osiedla. Wietrznia jest mocno zarośnięta lasem i krzakami, mamy wrażenie, że miejsce ma fajny potencjał, który nie jest do końca wykorzystany. Przy Wietrzni znajduje się Centrum Geopark Kielce to interaktywne muzeum gdzie można lepiej poznać geologię. Zostawiamy sobie tę atrakcję na kolejną wizytę w Kielcach. (źródło: https://czasnawywczas.pl/).

Cmentarz jest miejscem pochówku wielu osób, które odegrały znaczącą rolę w życiu Kielc. W 1915 roku pochowano tu Chaima Szmuela Horowitza, zwanego cadykiem z Chęcin, prawnuka wielkiego Widzącego z Lublina; a dwa lata później Motele Twerskiego, czyli Mordechaja Kuzmirera, wywodzącego się z chasydzkiej dynastii z Czarnobyla. Groby obu cadyków stały się celem pielgrzymek wielu religijnych Żydów.

Dyminy - kaplica

Pałacyk Zielińskiego

Ulica Sienkiewicza

Rynek

Kościół św. Wojciecha

Rezerwat Skalny im. Jana Czarnockiego

Pałac biskupów krakowskich

Bazylika katedralna

Na północ od Kielc znajduje się kilka rezerwatów przyrody oraz - nieśmiertelny symbol regionu - Dąb Bartek.


Nazywany królem Puszczy Świętokrzyskiej „Dąb Bartek”, rośnie kilkanaście kilometrów na północ od Kielc – przy drodze Ćmińsk – Samsonów – Barcza. Wiek drzewa jest bliżej nieokreślony i do dziś trwają w tej sprawie spory wśród naukowców. Najbardziej śmiałe prognozy dają „Bartkowi” prawie 1000 lat.




Region Świętokrzyski ma wiele unikalnych, charakterystycznych tylko dla tego obszaru, zabytków. Zaliczają się do nich m.in. pozostałości zakładów przemysłowych Staropolskiego Zagłębia Przemysłowego. Jednymi z bardziej malowniczych są ruiny wielkiego pieca w Samsonowie. Występujące na tym terenie rudy żelaza, wielkie kompleksy leśne i nadające się do spiętrzenia rzeki spowodowały rozwój górnictwa, hutnictwa i zakładów przerobu żelaza.


Miejsce to w VIII-IX wieku stanowiło lokalny ośrodek pogańskiego kultu religijnego, czego świadectwem są zachowane fragmentarycznie kamienno - ziemne wały. Uważa się również, że na szczycie wzniesienia znajdował się wczesnośredniowieczny gród. Północną część Góry Grodowej zajmuje kamieniołom Tumlin - Gród, jeden z najstarszych, wciąż czynnych, kamieniołomów kielecczyzny. Wydobywane są tu czerwone „piaskowce tumlińskie”, triasowe (sprzed 250 mln lat), znane między innymi z elewacji licznych budynków i schodów.


To jedno z najbardziej urokliwych, skalistych i zarazem stromych wzniesień świętokrzyskich. W cieniu rosnących tam potężnych buków, grabów, dębów, jaworów, a także jodeł i sosen, kryją się ogromne bloki czerwonego piaskowca. Z zewnątrz przybrały ciemnoszarą i ciemnozieloną barwę. Obok nich znajdują się także wychodnie szarych piaskowców kwarcytowych.

Kilkadziesiąt metrów od szczytu, między kilku potężnymi blokami piaskowca powstała grota. Według legendy, ogromne skały nałożone na siebie to fragment klasztoru, jaki miał się tu wyłonić z ziemi. Zapowiedziała to piękna pani w bieli, która ukazała się pasącemu w pobliżu bydło pasterzowi o nazwisku Perz. Równocześnie wręczyła mu klucz, którym miał otworzyć drzwi do klasztoru. Postawiła jednak warunek, aby w żadnym razie nie wypuścił go z ręki. Gdy zniknęła, cała góra zadrżała i z ziemi zaczęły się wyłaniać mury. Równocześnie wypełzły też węże, żmije i inne stwory. Perz początkowo trzymał dzielnie klucz, ale w końcu wystraszył się i wypuścił go z ręki. Wszystko ucichło, z wyłaniającej się budowli pozostały jedynie ogromne głazy, w których powstała kapliczka św. Rozalii.


Siedzibą muzeum jest pałacyk, który wraz z majątkiem ziemskim Henryk Sienkiewicz otrzymał od społeczeństwa polskiego z okazji 25-lecia swojej pracy artystycznej. Kiedy dar ten przekazywano mu 22 grudnia 1900 roku, dom nie był jeszcze gotowy. Stały tu wprawdzie dwa połączone budynki, wybudowane przez poprzednich właścicieli – leśny domek arystokratycznej rodziny Tarłów i pawilon myśliwski rejenta Mieczysława Halika, ale nie zadawalały one ofiarodawców. Postanowiono więc do istniejących zabudowań dobudować pałac dla Henryka Sienkiewicza. Zaprojektował go architekt warszawski Hugo Kudera, nadając mu kształt, który, ze względu na zastosowany eklektyzm, budził wiele kontrowersji. Nad całością górowała okrągła wieża.



Kościół stoi we wsi, przy drodze prowadzącej z Zagórza do Sukowa. Jest orientowany. Składa się z dawnej kaplicy, czyli prostokątnej nawy z nie wyodrębnionym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium oraz późniejszych przybudówek: zakrystii od północy i aneksu powiększającego nawę – od południa. Kompozycję brył uzupełnia niewielka kruchta dostawiona od strony zachodniej. Pomieszczenia dawnej kaplicy nakrywa dwupołaciowy dach, we wschodniej części przechodzący w trójpołaciowy. Przybudówki przykryte są dachami dwuspadowymi, nieznacznie niższymi od dachu korpusu. Kościół ma konstrukcję zrębową ustawioną na kamiennej podmurówce. Więźba dachowa jest tu krokwiowo – belkowa, a elewacje pokrywają szalunki z pionowo mocowanych desek. Trójkątne szczyty oszalowane są deskami „na styk”, pod nimi umieszczone są daszki okapowe. Nad kalenicą dachu są dwie wieżyczki: od zachodu sześcioboczna, a od wschodu, nad prezbiterium – czworoboczna. Obie wyposażone są w latarenki i nakryte ostrosłupowymi daszkami.


Turystyczna miejscowość u stóp Łysicy, położona przy trasie Kielce – Bodzentyn na skraju Puszczy Jodłowej. Według legendy założył ją rycerz Wacławek, osiadły tu ok. 1399 r. jako pustelnik. Wybudował on tu drewniany kościół pw. św. Katarzyny. Przez Świętą Katarzynę przebiega główny szlak Gór Świętokrzyskich im. Edmunda Massalskiego – szlak czerwony z Kuźniak do Gołoszyc. Przez miejscowość prowadzi również niebieski szlak pieszy oraz czerwony szlak rowerowy. W Świętej Katarzynie przy ulicy Kieleckiej 20 ma swoją siedzibę bardzo interesująca Galeria Minerałów i Skamieniałości. Przez miejscowość przebiega Świętokrzyski Szlak Literacki.




Na wschód od Kielc znajduje się najwyższe pasmo Gór Świętokrzyskich - Łysogóry (z Łysicą i Skałą Agaty). Do niedawna uznawano Łysicę za najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, w ostatnich badaniach jednak wykazano, że Skała Agaty jest wyższa o ułamek metra. Ale i tak całe wycieczki idą ze świętej Katarzyny na Łysicę i z powrotem. Na Skałę Agaty docierają nieliczni.


Kościół wybudowano w XIII wieku i, pomimo późniejszych przebudów, zachował swój romański charakter. Na uwagę załuguje też wyposażenie, min. namalowany na lipowych deskach gotycko-renesansowy tryptyk z XVI w. (link). Przy kościele pomnik przyrody, który stanowi grupa drzew: dwie 300-letnie lipy i 200-letnia topola biała.


Wśród licznych szczytów Gór Świętokrzyskich to Łysa Góra jest najbardziej owiana tajemnicą. Szum buków i jodeł uspokaja wędrujacych pielgrzymów, ale gdy zrywa się porwisty wiatr, przypominają się legendy o sabatach czarownic, które odbywały się na gołoborzu - rumowisku skalnym na północnym stoku Łysej Góry. Dziś pozostałości pogańskiego wału kultowego (a może grodu?) osłaniają łysy szczyt z najstarszym polskim sanktuarium ukrywającym Relikwie Drzewa Krzyża Świętego. Tego skarbu strzeże również przyroda Świętokrzyskiego Parku Narodowego.


jest najmniejszym z parków Zespołu i obejmuje swoimi granicami Pasmo Jeleniowskie z najwyższymi wzniesieniami Górą Jeleniowską (535 m n.p.m.), Szczytniakiem (554 m n.p.m.), Górą Witosławską (488 m n.p.m.) i Wesołówką (468 m n.p.m.) oraz Dolinę Słupiańską, fragmenty Pasma Pokrzywiańskiego i przełomowej doliny Dobruchny i Pokrzywianki.

Krajobraz parku jest typowo leśny. Lasy porastają malownicze wzgórza Pasma Jaleniowskiego i zajmują 63% powierzchni parku. Większość z nich to lasy jodłowo - bukowe. W runie leśnym występuje 28 gatunków roślin chronionych i 10 gatunków rzadkich m. in. lilia złotogłów, storczyk plamisty, wawrzynek wilczełyko, tojad dzióbaty, kilka gatunków widłaków. Na zboczach wąwozów z wychodniami skał dewońskich występują murawy i zarośla kserotermiczne z specyficzną florą ciepłolubną (rojnik pospolity, aster gawędka, kocanki piaskowe, dzwonek syberyjski i inne. Do osobliwości parku należą ciekawe formy skalne na wychodniach skał kwarcytowych na Górze Jeleniowskiej, oraz rumoszowe blokowiska kwarcytowe o charakterze małych gołoborzy.


Na południu Kielc znajduje się piękny, rolniczy region, zwany Ponidziem. Przez jego środek biegnie rzeka Nida (początkowo Biała i Czarna, potem łączy się w jedną Nidę). Organizowane są tu spływy kajakowe (warto wspomnieć o jednodniowych ofertach, obejmujących kajak i jego odbiór, jak również odwiezienie kierowcy na punkt startowy - wynajem już od jednego kajaka. Można z oferty skorzystać nawet w pojedynkę.)




Niezwykłe bogactwo szaty naciekowej z licznymi jeziorkami i innymi, charakterystycznymi formami krasowymi, to atuty najpiękniejszej jaskini zlokalizowanej w Górach Świętokrzyskich. Najstarsze góry w Polsce kryją w swoim wnętrzu wiele tajemnic. Przez wiele milionów lat przyroda na tym obszarze tworzyła niepowtarzalne piękno. M.in. za sprawą charakterystycznych dla skał węglanowych zjawisk krasowych powstawały na ich powierzchni oraz we wnętrzu fantazyjne formy. Jednym z przykładów jest jaskinia "Raj" zlokalizowana w Dobrzączce koło Chęcin. Odkryta przypadkowo na początku lat 60. poprzedniego stulecia, z uwagi na niezwykłe bogactwo szaty naciekowej przez swoich odkrywców została nazwana właśnie "Rajem".


Najbardziej znanym zabytkiem Chęcin jest górujący nad miastem zamek. Jest on prawdopodobnie najbardziej na północ wysuniętą twierdzą, wybudowaną za czasów dynastii Przemyślidów. Fundatorem zamku był bowiem najprawdopodobniej król Wacław II lub jego wierny stronnik biskup krakowski Jan Muskata.

Chęciny rozwijały się głównie dzięki temu, że w sąsiedztwie miasta wydobywano w czasach jego świetności ołów, srebro i miedź. W najlepszym momencie rozwoju funkcjonowało tu ok. 30 kopalni. Rywalizowano o prymat w górnictwie z Olkuszem, które również rozwinęło się dzięki wydobyciu kruszców. W bliskości miasta istniały ponadto huty, obsługujące obróbkę rud metali, usytuowane m.in. nad rzeką Bobrzą. Warto dodać, że Chęcinom nadano również prawo górnicze, zapewniające miejscowym żupnikom niezależność sądowniczą od sądu starościńskiego. Z czasem również i sami starostowie obejmowali urząd żupnika, chcąc pobudzić rozwój górnictwa.




Skansen powołano w 1976 roku, a zaczęło funkcjonować od 1977 roku. Jest realizacją założeń naukowych etnografa i znawcy tradycyjnej kultury ludowej profesora Romana Reinfussa. Jego zamierzeniem było odtworzenie typowego układu osadniczego wiosek z różnych subregionów Kielecczyzny: Gór Świętokrzyskich, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Sandomierskiej i Niecki Nidziańskiej.





W niewielkiej odległości od Kielc, w kierunku zachodnim, znajdują się spektakularne ruiny pałacu Tarłów. Miejscowość nosi nazwę POdzamcze Piekuszowskie i, już od Piekuszowa, prowadzą ku ruinom znaki. Ruiny są sporadycznie zamykane (krata, którą demontują miejscowi), ale wejść alternatywnych jest aż nadmiar.


Skryte głęboko w lesie w Paśmie Przedborsko-Małogoskim ruiny kościoła w Gruszczynie to jedna z najbardziej tajemniczych budowli w regionie. Dziś jest mało znana wśród turystów i budzi spory wśród historyków.



Na niewielkim pagórku, miedzy Częstochową a Kielcami, stoi Wiatrak typu holender. Wiatrak, który od dawna jest symbolem Gminy Krasocin. To w nim mielono ziarno na mąkę. Od 2020 r. ponownie cieszy oko i duszę zapraszając zwiedzających. Choć nie pełni już roli młyna, przypomina o jego istnieniu w latach 30-tych XX wieku oraz wpisuje się w historię mieszkańców Krasocina i okolicznych miejscowości.