Kielce to niespełna dwustutysięczne miasto położone nad rzeką Silnicą, w Górach Świętokrzyskich, będących częścią Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej. Miasto zajmuje powierzchnię 109 kilometrów kwadratowych i jest stolicą województwa świętokrzyskiego.
Herb Kielc przedstawia złotą koronę i w tym samym kolorze dwie litery CK (Civitas Kielcensis) na czerwonej tarczy. Został on nadany miastu w 1493 roku przez Fryderyka Jagiellończyka, biskupa krakowskiego
Osada nad Silnicą powstała w XI stuleciu i od tego czasu aż do XVIII wieku Kielce były własnością prywatną biskupów krakowskich. Brak jest dokładnej daty nadania praw miejskich. Dynamiczny rozwój Kielce przeżywają w XVI i XVII wieku, jest to związane z eksploatacją i przerobem rud miedzi, żelaza i ołowiu. W 1816 roku Stanisław Staszic zakłada w Kielcach Dyrekcję Główną Górniczą i Szkołę Akademiczno-Górniczą – pierwszą w kraju wyższą uczelnię techniczną. Najstarszym zakładem przemysłowym miasta jest Kielecka Fabryka Pomp „Białogon”, której poprzedniczką była Huta „Aleksandra” założona w 1817 roku. Równie bogate są tradycje Fabryki Samochodów Specjalizowanych „SHL” kontynuującej tradycje Huty Ludwików. NSK „Iskra” produkująca łożyska toczne i świece zapłonowe, to dawna fabryka broni „Granat”.
(źródło: swietokrzyskie.pl).
Nigdy nie traktowałam Kielc, jako miejsca turystycznego. A przecież znajduje się tu kilkanaście ciekawych miejsc:
Dworek Laszczyków
Zlokalizowany na południowym stoku Wzgórza Zamkowego przy ulicy Jana Pawła II 6, za drewnianym, krytym gontem ogrodzeniem, cofnięty w głąb posesji. Należy do najcenniejszych zabytków Kielc nie tylko z racji ponad dwustuletniej historii, ale przede wszystkim ze względu na fakt, że jest ostatnim drewnianym obiektem tego typu na terenie miasta
Drewniaki w różnych dzielnicach Kielc
Rezerwat Kadzielnia
Kadzielnia to charakterystyczne dla krajobrazu Kielc wzgórze, o wysokości 295 m npm. Tworzące Kadzielnię wapienie wydobywano od XVIII wieku. Po zaprzestaniu działalności kamieniołomu w 1962 roku, zagospodarowano Kadzielnię dla celów rekreacyjno-turystycznych. W wyrobisku znajduje się zadaszony amfiteatr na 5 tysięcy miejsc, w którym odbywają się między innymi koncerty Harcerskiego Festiwalu Kultury Młodzieży Szkolnej, organizowanego w Kielcach od wielu lat.
Kadzielnia to ciekawy obiekt geologiczny. Spotkać tu można wapienie rafowe, zawierające wiele skamieniałości korali, ramienionogów, głowonogów i ryb pancernych. Występuje tu kras kopalny i zjawiska krasowe w postaci schronisk i jaskiń, których jest tu 25. Najwyższa część Kadzielni, zwana Skałką Geologów, uznana została za rezerwat przyrody.
Kadzielnia jest ulubionym miejscem spacerów Kielczan i cieszy się dużym zainteresowaniem turystów. Dno wyrobiska przez wiele lat wypełniała woda, dodająca uroku temu miejscu. Jej kolor sprawił, że jezioro zyskało nazwę Szmaragdowego. Po utworzeniu się leja depresyjnego woda na wiele lat zanikła, ale ostatnio znów wypełnia dno wyrobiska. Kadzielnia to także znakomity punkt widokowy na okolicę ale to przede wszystkim ciekawy obiekt ze względów geologicznych – występują tu wykształcone wapienie rafowe zawierające wiele skamieniałości korali ramienionogów, głowonogów i ryb pancernych, zjawiska tektoniczne i mineralizacyjne w formie luster tektonicznych. Na Kadzielni obok krasu kopalnego występują zjawiska krasowe w postaci schronisk, lejów i jaskiń, których jest tu 25.
(źródło: swietokrzyskie.pl)
Rezerwat Karczówka
Karczówka jest najwyższym (340 m npm) wzniesieniem Pasma Kadzielniańskiego. To charakterystyczne w krajobrazie kieleckim wzniesienie jest także doskonałym punktem widokowym na Kielce i Góry Świętokrzyskie. Na szczycie Karczówki znajdują się zabudowania kościoła św. Karola Boromeusza i klasztor pobernardyński ufundowany przez biskupa Marcina Szyszkowskiego. Aktualnie prowadzą tu działalność duszpasterską księża Pallotyni.
Obiektem, który przyciąga uwagę większości zwiedzających ten obiekt jest kaplica św. Barbary, a w niej figura patronki górników wykonana z bryły galeny – rudy ołowiu. Z figurą jest związana legenda o górniku Hilarym Mali, który w 1646 roku po długich i bezowocnych poszukiwaniach natrafił na bryłę kruszcu, z której wykonano figury: św. Barbary, św. Antoniego i Matki Boskiej. Ta ostatnia figura znajduje się w kieleckiej katedrze. Galenę w okolicach Karczówki dobywano od najdawniejszych czasów. Po robotach górniczych pozostały wykopy i zagłębienia, które górnicy nazywali „szparami”. Było tu około 3000 szybów górniczych. Zabytkowe obiekty sakralne otacza sosnowy las w wieku około 200 lat. Na terenie Karczówki występuje wiele roślin chronionych: sasanki, bluszcz, niektóre storczyki, lilia złotogłów.
Rezerwat o powierzchni 26,55 ha, utworzony w 1953 roku. Cel ochrony: „Zachowanie ze względów społeczno-kulturalnych fragmentu lasu sosnowego, tworzącego piękne krajobrazowo otoczenie zabytkowej budowli z XVII wieku oraz pomnika powstańców z 1863 roku i stanowiącego dla mieszkańców Kielc miejsca spędzenia wczasów”.
(źródło: swietokrzyskie.pl)
Rezerwat Wietrznia im. Zbigniewa Rubinowskiego
Wietrznia to rezerwat przyrody założony w 1999 roku, przy okazji jest to, też jeden z wyższych szczytów w mieście 312 metrów. Wietrznia przypomina trochę kamieniołom, który można obejść dookoła. Ciekawe jest też położenie, pośrodku osiedla. Wietrznia jest mocno zarośnięta lasem i krzakami, mamy wrażenie, że miejsce ma fajny potencjał, który nie jest do końca wykorzystany.
Przy Wietrzni znajduje się Centrum Geopark Kielce to interaktywne muzeum gdzie można lepiej poznać geologię. Zostawiamy sobie tę atrakcję na kolejną wizytę w Kielcach.
(źródło: https://czasnawywczas.pl/)
Cmentarz żydowski - zamknięty. Ponoć otwierany na życzenie.
GPS: N 50° 51.445' E 20° 36.425'
Cmentarz jest miejscem pochówku wielu osób, które odegrały znaczącą rolę w życiu Kielc. W 1915 roku pochowano tu Chaima Szmuela Horowitza, zwanego cadykiem z Chęcin, prawnuka wielkiego Widzącego z Lublina; a dwa lata później Motele Twerskiego, czyli Mordechaja Kuzmirera, wywodzącego się z chasydzkiej dynastii z Czarnobyla. Groby obu cadyków stały się celem pielgrzymek wielu religijnych Żydów.
Pałacyk Zielińskiego
Ulica Sienkiewicza
Rynek
Kościół św. Wojciecha
Rezerwat Skalny im. Jana Czarnockiego
Pałac biskupów krakowskich
Bazylika katedralna
Na północ:
Na północ od Kielc znajduje się kilka rezerwatów przyrody oraz - nieśmiertelny symbol regionu -
Dąb Bartek.
Dąb Bartek
Nazywany królem Puszczy Świętokrzyskiej „Dąb Bartek”, rośnie kilkanaście kilometrów na północ od Kielc – przy drodze Ćmińsk – Samsonów – Barcza. Wiek drzewa jest bliżej nieokreślony i do dziś trwają w tej sprawie spory wśród naukowców. Najbardziej śmiałe prognozy dają „Bartkowi” prawie 1000 lat.
Najsłynniejsze polskie drzewo pomnikowe, dąb Bartek, stanowi największą atrakcję turystyczną Gór Świętokrzyskich. Ze względu na sędziwy wiek oraz imponujące rozmiary jest najokazalszym dębem w Polsce. Jak na szacownego staruszka przystało, dąb Bartek cieszy się nieprzeciętnymi rozmiarami. Zgodnie z pomiarami wykonanymi w 2013 roku drzewo ma 28,5 metra wysokości. Obwód pnia na wysokości 1,30 m wynosi 9,85 m, a przy ziemi 13,4 m. Rozpiętość korony to 20 m x 40 m, zaś pierśnica to 3,14 m. Miąższość całego drzewa wynosi 72 m3, a grubizny 65 m3 w tym pień główny 46 m3.
Z historią dębu związanych jest wiele legend. Według jednej z nich, w cieniu drzewa odpoczywał król Jan III Sobieski wracając spod Wiednia, który w dziuplach drzewa jakoby umieścił butelkę wina, rusznicę i szablę turecką.
Opactwo w Wąchocku
Opactwo cystersów w Wąchocku jest jednym z najcenniejszych i najlepiej zachowanych romańskich założeń klasztornych w Polsce o wysokiej randze artystycznej oraz szczególnych wartościach historycznych i naukowych. Należy do grupy małopolskich klasztorów (Wąchock, Jędrzejów, Sulejów, Koprzywnica) założonych pod koniec XII w. i wraz z nimi stanowi najpełniejszy przykład współistnienia architektury późnoromańskiej z nowymi w trzynastowiecznej Polsce koncepcjami gotyckimi wprowadzanymi przez zakon cysterski.
Architekturze tych klasztorów przyświeca reguła oparta na poglądach na piękno św. Bernarda z Clairvaux (zakonnika cysterskiego), nakazująca wyrzeczenie się wszystkiego, co ma charakter okazały, dążenie do prostoty, rezygnację ze sztuk przedstawieniowych i nacisk na rozwiązania konstrukcyjne oraz właściwe proporcje. Z tej niezwykle cennej pod względem artystycznym i historycznym grupy, Wąchock wyróżnia się wysokim stopniem zachowania pierwotnej substancji oraz systemu konstrukcyjnego. Wart szczególnej uwagi jest dobrze zachowany, nieprzekształcony romański kościół, którego wnętrze zamyka jedno najstarszych sklepień o konstrukcji krzyżowo-żebrowej oraz autentyczne najważniejsze pomieszczenia w klasztorze: kapitularz, refektarz, fraternia. Historyczną wartość klasztoru w Wąchocku podnosi fakt, że wraz z pozostałymi konwentami grupy małopolskiej, jest jedyną na ziemiach polskich bezpośrednią filią protoopactwa w Morimond we Francji.
Radom
Według legendy „O srebrnopiórym orle i radomskim grodzie” pewien młodzieniec trafił niesiony głodem do pięknej, zaklętej wioski. Drzewa, krzewy i rzeka szumiały jakby chcąc coś mu powiedzieć. Oczarowany tym pięknem wypowiedział „Rad dom bym tutaj zbudował”. To odczarowało wioskę. Jej mieszkańcy ugościli młodzieńca, a na tamtym miejscu wybudowano gród „Radom
Radom należy do tej grupy miast polskich, których początki znaczyły grody budowane jako ośrodki władzy monarchii wczesnopiastowskiej na przełomie X i XI w. Pozostałością tego najwcześniejszego okresu jest grodzisko Piotrówka, nazywane też „kolebką Radomia”. Obok grodziska powstała osada wczesnomiejska (obecnie nosząca nazwę Stare Miasto), z kościołem targowym św. Wacława, której nadano, ok. 1300 r., prawa średzkie. W poł. XIV w. w pewnym oddaleniu od wczesnomiejskiej osady król Kazimierz Wielki lokował odrębne miasto – Nowy Radom, któremu w 1364 r. nadał prawa magdeburskie. Miasto, nazywane dziś kazimierzowskim, wytyczono na planie regularnym o układzie szachownicowym, z prostokątnym rynkiem. Obwarowano je nowoczesnymi fortyfikacjami – murami obronnymi z zamkiem i basztami oraz trzema bramami miejskimi (dziś zachowały się tylko relikty). W tym okresie wzniesiono także kościół farny św. Jana Chrzciciela oraz ratusz na rynku. W okresie XV–XVII w. rozwinęły się przedmieścia – Lubelskie i Warszawskie, przy których ulokowano zespoły klasztorne oo. Bernardynów i ss. Benedyktynek. W rynku usytuowano zespół kościoła i kolegium oo. Pijarów.
Muzeum Wsi Radomskiej
Muzeum Wsi Radomskiej zajmuje obszar o powierzchni 32,5 ha, na którym zestawiono 80 obiektów dawnego budownictwa wiejskiego (chałupy, dwory, kościół, budynki gospodarcze, kuźnie, wiatraki i młyny wodne), a 22 kolejne czekają w magazynach na montaż. Muzeum posiada również ponad 16 000 eksponatów ruchomych, wśród których na szczególną uwagę zasługują kolekcje: pojazdów, maszyn rolniczych, uli i narzędzi pszczelarskich, tkanin i sztuki ludowej.
Szlak turystyczny Zabytki Radomia
Szlak turystyczny Zabytki Radomia to internetowy przewodnik po najważniejszych zabytkach w Radomiu, głównie zabytkach architektonicznych. Proponowana trasa ma układ chronologiczny, co pozwala pokazać rozwój przestrzenny miasta. Układ urbanistyczny Radomia stanowi dużej klasy zabytek urbanistyczny, który podlega ochronie konserwatorskiej, gdyż wyjątkowo czytelnie prezentuje kolejne fazy rozwoju historycznego miasta, od osady wczesnośredniowiecznej do dzielnic powstałych w XIX i XX w.
Na wschód:
Na wschód od Kielc znajduje się najwyższe pasmo
Gór Świętokrzyskich - Łysogóry (z Łysicą i Skałą Agaty). Do niedawna uznawano Łysicę za najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, w ostatnich badaniach jednak wykazano, że Skała Agaty jest wyższa o ułamek metra. Ale i tak całe wycieczki idą ze świętej Katarzyny na Łysicę i z powrotem. Na Skałę Agaty docierają nieliczni.
Ostrowiec Świętokrzyski nie jest zbyt turystycznym miastem. Choć i tu znaleźć można kilka perełek - np. bardzo ładny (i wciąż czynny) drewniany kościół, Rezerwat archeologiczny w Krzemionkach - z neolityczną kopalnią krzemienia oraz nieodległy park dinozaurów (Jura Bałtów) - to szczególnie fajna atrakcja dla dzieci. Do tego żywe muzeum porcelany w Ćmielowie (z lekcjami dla dzieci, młodzieży i dorosłych)
Na wschód:
Sandomierz
Zespół architektoniczno-krajobrazowy Starego Miasta w Sandomierzu to zabytkowa perełka. Kamienice i gotycki ratusz pochodzą z XIV wieku. Budowę podziemnych korytarzy rozpoczęto osiem stuleci temu. Pod budynkami i placem Starego Rynku w lessowych pokładach drążono komory i korytarze. Głębokość lochów dochodziła nawet do 15 metrów.
Synagoga w Sandomierzu
Synagoga w Sandomierzu (ul. Żydowska 4) została wybudowana w 1758 roku[1.1]. W pierwszej połowie XIX w. dobudowano od strony północnej budynek kahału. Remonty przeprowadzono w latach 1872, 1911 i 1929. Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zdewastowali synagogę. W latach 70. XX w. przeprowadzono prace remontowe i przeznaczono budynek na Archiwum Państwowe, które funkcjonuje do dzisiaj.
Budynek synagogi wzniesiono w stylu późnobarokowym. Murowana budowla z cegły została wzniesiona na rzucie zbliżonym do kwadratu. Cały zespół jest przykryty dachem łamanym, podbitym gontem.
Sala modlitewna nakryta jest sklepieniem krzyżowo-kolebkowym z lunetami. Na sklepienie zachodzą łuki, ponad którymi znajdują się zachowane napisy hebrajskie. Na każdej ścianie znajdują się po trzy okna. Zachowały się polichromie pochodzące z kilku okresów na przestrzeni XVIII-XIX w., przemalowane na początku XX wieku. Polichromia środkowego przęsła ściany wschodniej prawdopodobnie pochodzi z XVIII wieku. Obrazy przedstawiają: Mojżesza nad Nilem, budowę Jerozolimy, mogiłę Judyty, Ścianę Płaczu, Świątynię, mogiłę Szymona Bar Jochaja, Jezioro Tyberiadzkie, Górę Synaj i ofiarę Jakuba. Dodatkowo zachowały się znaki zodiaku i kaligrafie hebrajskie. Wejście do sali modlitewnej z budynku kahału prowadzi przez gotycki portal, przeniesiony tutaj z sandomierskiego zamku
Brama Opatowska
Brama Opatowska - główny zabytek Sandomierza, jedna z niegdyś czterech bram wchodzących w kompleks murów obronnych Sandomierza, wzniesiona przez króla Kazimierza Wielkiego około 1362 roku. Do bramy przylegają, bo obu jej stronach pozostałości murów.
Brama Opatowska - główny zabytek Sandomierza, jedna z niegdyś czterech bram wchodzących w kompleks murów obronnych Sandomierza, wzniesiona przez króla Kazimierza Wielkiego około 1362 roku. Do bramy przylegają, bo obu jej stronach pozostałości murów.
W szesnastym wieku bramę zwieńczono renesansową attyką. Attyki budowano w celu zabezpieczenia dachów przed wyrzucanymi przez nieprzyjaciela strzałami z gorejącymi wiechciami. Wspomniana attyka była więc strukturą podnoszącą obronność budowli. Bramę zamykano od góry broną, czyli mocną, okutą żelazem kratą z bali dębowych. W latach 1928-1929 Brama Opatowska została pokryta żelbetonowym stropem i udostępniona zwiedzającym. Niegdyś istniały oprócz opatowskiej trzy bramy. Żadna do dnia dzisiejszego nie zachowała się. Ponadto było 21 baszt i dwie furty, z czego jedna Dominikańska, zwana Uchem Igielnym, istnieje po dziś dzień.
Na południe:
Na południu Kielc znajduje się piękny, rolniczy region, zwany Ponidziem. Przez jego środek biegnie rzeka
Nida (początkowo Biała i Czarna, potem łączy się w jedną Nidę). Organizowane są tu spływy kajakowe (warto wspomnieć o jednodniowych ofertach, obejmujących kajak i jego odbiór, jak również odwiezienie kierowcy na punkt startowy - wynajem już od jednego kajaka. Można z oferty skorzystać nawet w pojedynkę.)
Jaskinia Raj
Niezwykłe bogactwo szaty naciekowej z licznymi jeziorkami i innymi, charakterystycznymi formami krasowymi, to atuty najpiękniejszej jaskini zlokalizowanej w Górach Świętokrzyskich. Najstarsze góry w Polsce kryją w swoim wnętrzu wiele tajemnic. Przez wiele milionów lat przyroda na tym obszarze tworzyła niepowtarzalne piękno. M.in. za sprawą charakterystycznych dla skał węglanowych zjawisk krasowych powstawały na ich powierzchni oraz we wnętrzu fantazyjne formy. Jednym z przykładów jest jaskinia "Raj" zlokalizowana w Dobrzączce koło Chęcin. Odkryta przypadkowo na początku lat 60. poprzedniego stulecia, z uwagi na niezwykłe bogactwo szaty naciekowej przez swoich odkrywców została nazwana właśnie "Rajem".
Park Etnograficzny w Tokarni
Skansen powołano w 1976 roku, a zaczęło funkcjonować od 1977 roku. Jest realizacją założeń naukowych etnografa i znawcy tradycyjnej kultury ludowej profesora Romana Reinfussa. Jego zamierzeniem było odtworzenie typowego układu osadniczego wiosek z różnych subregionów Kielecczyzny: Gór Świętokrzyskich, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Sandomierskiej i Niecki Nidziańskiej
Skansen podzielony jest na 6 sektorów (szczegóły na Z notatnika krajoznawcy i stronie skansenu). Od zachodu opływa go Nida, gdzie znajduje się pole biwakowe dla kajakarzy. Z wiatą i ławeczkami i sympatycznym zejściem do wody.
Sektory
sektor nadwiślański | sektor dworsko-folwarczny | sektor lessowy | sektor Świętokrzyski | sektor wyżynny | sektor małomiasteczkowy.
Na zachód:
Podzamcze Piekuszowskie
W niewielkiej odległości od Kielc, w kierunku zachodnim, znajdują się spektakularne
ruiny pałacu Tarłów. Miejscowość nosi nazwę POdzamcze Piekuszowskie i, już od Piekuszowa, prowadzą ku ruinom znaki. Ruiny są sporadycznie zamykane (krata, którą demontują miejscowi), ale wejść alternatywnych jest aż nadmiar.
Pałac Tarłów jest budowlą kamienno-ceglaną. Ulokowano ją na niewielkim wzniesieniu, otoczonym stawami i mokradłami. W narożach znajdują się cztery sześcioboczne baszty, pełniące funkcję ozdobną i dekoracyjną. Baszty północne przeznaczone były do celów administracyjnych, a w południowych znajdowały się klatki schodowe prowadzące na pierwsze piętro. W pobliżu budynku istniał park-ogród.
Cykl: Świętokrzyskie judaica - Pakosz
Zdjęcia z kirkutu
Wąchock >>>
