Tylko tutaj tak blisko siebie znajdują się cerkwie, synagogi, kościoły katolickie i unickie, tatarskie cmentarze i żydowskie kirkuty. Ziemia między Wisłą a Bugiem ma wiele tajemnic do odkrycia i mnóstwo wyjątkowych atrakcji od Polesia po Roztocze. Kraina Lessowych Wąwozów położona w zachodniej części województwa lubelskiego jest jednym z najatrakcyjniejszych regionów turystycznych w kraju. Wyróżnia go największe zagęszczenie wąwozów w Europie. To dla nich, ale też dla artystycznego klimatu oraz zabytków, turyści ściągają licznie do Kazimierza Dolnego, przeprawiając się potem promem przez Wisłę do częściowo odbudowanego, obronnego zamku Firlejów w Janowcu.

Wystarczy spacer po Starym Mieście, aby przekonać, że częściowo zachowało dawny, małomiasteczkowy charakter, z zabytkami, które mogą przypominać Kraków przed nadejściem ery masowej turystyki. Zdaniem dziennikarki CNN, Julia Buckley, rynek Starego Miasta to wspaniała mieszanka stylów architektonicznych. Do tego wiele przykładów żydowskiego dziedzictwa (choć żydowska społeczność została wyeliminowana podczas II wojny światowej - kultura jednak pozostała. Dodajmy jeszcze - przepiękne drewniane kościoły, rzeźbioną bramę seklerską i jedyne w Polsce (a możliwe, że i na świecie) muzeum romskie z kolekcją "wozów kolorowych".

Senna mieścina, pensjonariusze sunący po ulicach i deptakach, ludzki przekrój przez chyba wszystkie warstwy (kiedyś klasowe, dzisiaj finansowe).

Wszystko jakby na zwolnionych obrotach. Innymi słowy - Ciechocinek.

Trzy konstrukcje ustawione w kształcie podkowy, o łącznej długości prawie dwóch kilometrów i wysokości przekraczającej piętnaście metrów. Powstałe w latach dwudziestych XIX wieku (pierwsze dwie, bo trzecia w 1859 roku).

Co to jest właściwie tężnia? Ano ustrojstwo do zwiększania stężenia soli w wodzie. Solanka pompowana ze źródła o wdzięcznej nazwie Fontanna Grzybek, przepuszczona przez tężnie z pierwotnych kilku procent soli może się szczycić na końcu ponad trzydziestoma procentami.

Nie wiedziałam, że Narew jest aż tak długą rzeką. Urodą urzekła mnie dawno temu, kiedy zwiedzałam Podlasie moim wspanialym Lanosem. Urzekła mnie trochę później niż Biebrza, która jest notabene jej dopływem. Obie rzeki meandrują, kręcą się wśród bagien i mokradeł. I żadna z nich nie ma "uregulowanej linii brzegowej", co mnie akurat bardzo się podoba. Choć oznacza to, że spacer nabrzeżem jest praktycznie niemożliwy - nabrzeża bowiem nie ma. Są za to łąki, mokradła i bagna. I cudowny urok dziczy.

We wsi Wietrzychowice, położonej niedaleko Izbicy Kujawskiej, znajduje się rezerwat archeologiczny: cmentarzysko szkieletowe. Zostało ono wzniesione przez plemiona pasterzy i rolników, zamieszkujących tamtejsze tereny pięć i pół tysiąca lat temu. Ze względu na wielkość znajdujące się tam grobowce nazywane są "piramidami polskimi".

Choć... Grobowce te są starsze od piramid egipskich.

Rezerwat monumentalnych grobowców z młodszej epoki kamienia z lat ok. 3500 - 5500 p.n.e. według różnych źródeł. Ludność kultury pucharów lejkowatych budowała grobowce z potężnych głazów. Megality występowały przede wszystkim na Kujawach (również na Pomorzu), stąd też ich nazwa.

Najstarszą, a zarazem najliczniejszą grupę wiatraków stanowią koźlaki. Nazwa pochodzi od nieruchomej podstawy, zwanej kozłem, na której wznosiła się cała konstrukcja. Pozwalała ona na obrót wiatraka w kierunku wiejącego wiatru przy pomocy specjalnego dyszla. Obrót następował z użyciem siły „kilku chłopa” lub zaprzęgając doń konia. Zasadniczo konstrukcja koźlaków przetrwała bez zmian aż do schyłku XIX wieku.

Symbolem Świnoujścia jest Stawa Młyny w formie wiatraka, na zachodnim brzegu Świny. 500 metrów od niej znajduje się Stawa Galerianowa- wspomagająca Stawę Młyny (jeśli można tak rzec).

Stawą nazywany jest znak nawigacyjny, umieszczony na stałe na brzegu lub wbity w dno morza (bez kotwicy).

Zespół znaków nawigacyjnych składa się na nabieżnik, wskazujący kierunek przy wpływaniu do portu. Najbardziej rozpoznawalne stawy w Polsce to stawa Młyny oraz stawa Galerianowa, również w Świnoujsciu.

Wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku znajduje się siedemnaście latarni morskich. Latarnie morskie nad Bałtykiem umiejscowione są kolejno: w Świnoujściu, Kikut k/Wisełki, Niechorzu, Kołobrzegu, Gąskach, Darłowie, Jarosławcu, Ustce, Czołpinie, Stilo, Rozewiu, Jastarni, na Helu, w Sopocie, Gdańsku Porcie Północnym i Nowym Porcie oraz w Krynicy Morskiej na wschodnim wybrzeżu. Aby zachęcić Państwa do zwiedzania tych niepowszednich budowli, kryjących niejednokrotnie tajemnice, z lewej strony przedstawiamy odnośniki do krótkich opisów poszczególnych latarni, odrobinę historii i ciekawostki, interesujące każdego zdobywcę nowych wrażeń.

Podróż po wschodnich kresach naszego kraju, to podróż po językach i kulturach. Rzadko który region prezentuje sobą tak ogromną mozaikę językowo-religijno- Narodowościowo-kulturową. Obok Polaków żyli tu Litwini, Białorusini, Żydzi, Grecy, Ormianie, Niemcy i potomkowie tureckich Tatarów i Karaimów. Świat zamknięty czterema ścianami meczetu. Świat ograniczający się do zielonego płótna ze złotym sierpem i gwiazdą, do XVI wiecznego podnóżka na Koran i do kilkunastu zakurzonych egzemplarzy Koranu. Zaczarowany Świat polskich Tatarów.

Rejon tak ogromny, jak różnorodny. Oprócz wielomilionowej, ruchliwej stolicy Polski, znajdziemy tu urocze wsie, małe miasteczka, zamki, pałace i dwory. czasem trzeba będzie poszukać miejsca, gdzie znaleźć można spokój i ciszę, aby odpocząć od cywilizacji, a kilkadziesiąt kilometrów dalej dużo samozaparcia będzie wymagało znalezienie jakiejkolwiek cywilizacji:) Jeszcze w średniowieczu większość regionu porastały wielkie puszcze. Do dziś zachowały się tylko ich fragmenty, ale i tak są to imponujące kompleksy leśne, objęte ochroną w parkach Narodowych. W pobliżu Warszawy jest położona Puszcza Kampinoska. Stanowi świetne tereny rekreacyjne, idealne dla wycieczek pieszych, konnych i rowerowych. W bezpośrednim sąsiedztwie stolicy rozciągają się kompleksy leśne Mazowieckiego i Chojnowskiego Parku Krajobrazowego. Na turystycznych szlakach Mazowsza spotykamy ruiny zamku książąt mazowieckich w Czersku, obiekty Twierdzy Modlin, pozostałości fortów w Beniaminowie. Na trasie wędrówek turystycznych znajdziemy zabytkowe budowle kościelne- zespół klasztorny w Czerwińsku n/Wisłą, czy gotycki kościół obronny w Brochowie. Polecamy odwiedzenie dworku w Żelazowej Woli, miejsca urodzin Fryderyka Chopina oraz bardzo interesujących zbiorów Muzeum Starożytnego Hutnictwa w Pruszkowie niedaleko Warszawy.

Włókiennicza Łódź, do niedawna kojarzona głównie z fabrykami, dziś staje się atrakcją turystyczną na miarę europejską. Dawne fabryki przekształcane są w muzea, galerie oraz centra handlowe, zaś liczne pałace dawnych potentatów włókiennictwa przechodzą drugą młodość.

Łódź to także miasto wielokulturowe. Widać to szczególnie w mnogości i różnorodności świątyń oraz na cmentarzach. Na Starym Cmentarzu w Łodzi pochowani są mieszkańcy trzech różnych wyznań: katolicy, prawosławni i ewangelicy- znajdują się tu mauzolea łódzkich rodów, jak również ponad 200 zabytkowych nagrobków. W Łodzi znajduje się też największa w Europie nekropolia żydowska.

Największy cmentarz żydowski w Europie, miejsce spoczynku 160.000 osób, położony jest w dzielnicy Bałuty, przy ulicy Brackiej. Spoczęło tam wiele osób zasłużonych dla rozwoju i dziejów Łodzi. Przy głównej alei znajduje się też mauzoleum Poznańskiego.

Park Mużakowski, harmonijnie wpisany w otaczający krajobraz, jest prekursorem nowych założeń kompozycyjnych w zakresie kształtowania krajobrazu przestrzeni miejskich, a także punktem zwrotnym w rozwoju architektury krajobrazu jako odrębnej dyscypliny. To jeden z najbardziej rozległych parków krajobrazowych w Europie. Położony jest po obu brzegach granicznej Nysy Łużyckiej. Po stronie polskiej zajmuje 522 ha, po stronie niemieckiej 206 ha; tu też usytuowana jest część rezydencjonalna zespołu.

W miejscach mocy koncentruje się pozytywna energia Ziemi i Kosmosu. Człowiek od zarania dziejów potrafił wyszukiwać takie miejsca, aby wznosić w nich różne ważne obiekty. Na Podlasiu znajduje się ich kilka, natomiast w samym Tykocinie, niegdyś jednej z największych i najbogatszych gmin żydowskich kraju, miejsce mocy znajduje się- a jakże!- w synagodze.

Jeżeli komuś wydaje się, że po ruinach zamków, czy pałaców, można chodzić jedynie po Dolnym Śląsku, to znaczy... że jeszcze nie był w okolicach Raciborza. A konkretniej w gminie Rudnik, która zajmuje się od niedawna wspaniałymi ruinami pałacu w Sławikowie. Dodam tylko, że jest to jedna z najpiękniejszych ruin, jakie miałam okazję podziwiać. I to słowo idealnie oddaje urok pałacu w Sławikowie. Blisko tu też do pałacu Eichendorfów oraz monumentalnych ruin pałacu w Tworkowie.

Prawdopodobnie opuszczone kościoły ewangelickie są jednym z nielicznych śladów materialnych po tragediach II Wojny Światowej i wysiedleniach z tych terenów. Odwiedziłyśmy kilka z nich - w różnym stanie i w różnych stadiach opieki. Poczynając od Świdnicy i Jawora, które znalazły się na liście Unesco, przez perłę Żeliszowa, która jest pod opieką fundacji, aż po opuszczony, drewniany kościół w Kuźniczysku. Wszystkie łączy jedno - brak wiernych.

Wisła dzieli Polskę na pół, chociaż w teorii jest to rzeka łącząca te dwie, nierówne, połowy. I co z tego, że połowy powinny być równe? Nie są.

W części wschodniej jest dzicz i przyroda. W części zachodniej - cywilizacja. Czy tak jest na pewno?

Nie jest. Ale to insza inszość. Jedno jest pewne - jest to niejaka bariera komunikacyjna, bo jakoś tą rozległą i wielką rzekę trzeba przekroczyć. Zatem - mosty, mosty i mosty. Lub promy - które przewożą automobile wraz z kierowcami, w miejscach, gdzie most nie został wybudowany. Przy planowaniu trasy trzeba zatem sprawdzić, gdzie najbliższy most jest. Bo promy funkcjonują, ale w określonych godzinach.

Trochę danych: najdłuższa rzeka Polski, a także najdłuższa rzeka uchodząca do Morza Bałtyckiego, o długości nieco ponad 1000 km. Źródła ma w Beskidzie Śląskim, spływa ze stoków Baraniej Góry.

Trochę danych: najdłuższa rzeka Polski, a także najdłuższa rzeka uchodząca do Morza Bałtyckiego, o długości nieco ponad 1000 km. Źródła ma w Beskidzie Śląskim, spływa ze stoków Baraniej Góry.

Jest rzeką trzech państw - Ukrainy, Białorusi oraz Polski. Na Bugu, w województwie lubelskim, leży wschodnia granica Polski (tu znajduje się m.in. Sobiborski Park Krajobrazowy).

Na terenie Polski można wydzielić 2 mniejsze regiony: Podlaski przełom Bugu, który niewiele ma wspólnego z województwem podlaskim, acz z Podlasiem, jako regionem, już dużo. Formalnie znajduje się na terenie trzech województw - mazowieckiego, lubelskiego i podlaskiego (ale jego południowej części).

Dla tych, którzy są równie świetni z geografii, ja ja byłam przez cały okres edukacji :) - znajdżcie sobie miasto Drohiczyn - to mniej więcej tam.

Druga zaś część to Dolina Dolnego Bugu - tu jest nieco łatwiej, bo w przypadku reki "dolny odcinek" onacza ten bliższy ujściu. A Bug uchodzi do Narwi. Zatem Dolina Dolnego Bugu mieści się w całości na Mazowszu (Nizina Środkowomazowiecka)

Trochę danych: Długość Bugu wynosi 772 km. Źródła ma na Wyżynie Podolskiej (Ukraina), uchodzi zaś do Narwi (przez lata twierdzono odwrotnie (funkcjonowało wówczas określenie BugoNarew).

Całe życie mieszkałam w Krakowie (ok, nie całe:)) i - jak dla większości Krakusów - Kraków i Wisła były dla mnie pępkiem świata. Dobrze, wiedziałam, że Wisła uchodzi do Bałtyku (daleko!), wiedziałam, że przepływa przez całą Polskę, ale żeby twierdzić, że Kraków leży w jej górnym biegu?? Najważniejszym - tak, ale górnym?? A tak jest. Górny bieg Wisły zaczyna się bowiem w Beskidzie Śląskim i kończy się dopiero w Zawichoście - za Sandomierzem.

Co zobaczyć: Ponidzie, Ponidzie i jeszcze raz Ponidzie. Podkarpackie atrakcje - między Sanem a Wisłą. Tu naprawdę trzeba uważać na mosty :) Zamki (Baranów Sandomierski), skanseny (Kolbuszowa).

I wiele innych - to dziwny rejon. Z jednej strony trójstyk województw nie należących do wiodących w promocji regionu (szczególnie tych "nadwiślańskich"), z drugiej Kraków i Oświęcim (czyli miejsca turystyczne), z trzeciej perełki ziemi śląskiej. Chyba najlepiej podróżować wzdluż prawego vel lewego brzegu. No i tu jest też, oczywiście - Zalipie i ziemia tarnowska.

O szczególnym uroku polskiego wybrzeża decyduje jego urozmaicona linia brzegowa. Na przemian występują nad Bałtykiem odcinki wybrzeża wysokiego (klif morski) i płaskiego (wydmy).

Najpiękniejsze fragmenty wybrzeża klifowego, o krawędziach wznoszących się do kilkudziesięciu metrów nad poziom morza, można spotkać na wyspie Wolin (Woliński Park Narodowy), w okolicach Kołobrzegu, Ustronia Morskiego, Jarosławca, Jastrzębiej Góry oraz Trójmiasta. Z kolei najciekawsze, wędrujące wydmy znajdują się w okolicach Łeby, na terenie Słowińskiego Parku Narodowego.

Brda płynie przez Równinę Charzykowską, Bory Tucholskie i Dolinę Brdy do Kotliny Toruńskiej, w województwie pomorskim oraz kujawsko-pomorskim. Na odcinku 25 km przepływa przez Bydgoszcz, gdzie łączy się z Kanałem Bydgoskim i uchodzi do Wisły. Na obszarze Tucholskiego Parku Krajobrazowego rzece towarzyszy Wielki Kanał Brdy.

Niebieski szlak Brdy rozpoczyna się w Bydgoszczy. Dalej poprzez Samociążek, Sokole Kuźnicę biegnie aż do Piły. Następnie zahacza o uroczysko zwane "Piekiełkiem" koło Tucholi. Prowadzi przez pole biwakowe w miejscowości Świt , Rudzki Most aż do pola biwakowego w Gołąbku . Stąd szlak wiedzie do Nadleśnictwa Woziwoda, gdzie mieści się Ośrodek Edukacji Przyrodniczo - Leśnej. Następnie poprzez miejscowości: Rytel i Mylof prowadzi do Męcikału, gdzie wchodzimy na teren Zaborskiego Parku Krajobrazowego. W Męcikale przecinamy szlak Kaszubski im. Juliana Rydzkowskiego i przechodzimy przez most na rzece Brdzie. Wędrujemy teraz wzdłuż rzeki a następnie wzdłuż jezior: Kosobudno oraz Dybrzk. Przekraczamy granicę Parku Narodowego "Bory Tucholskie" i leśną drogą dochodzimy do Drzewicza.

Rozparła się Łęczyca wśród bagien i łąk obszernej doliny. Dzisiaj płynie przez nią rzeka Bzura, ale niegdyś podążały tędy wody pra- wisły. Z całą pewnością możemy powiedzieć, że miasto należy do najstarszych. W czasie rozbicia dzielnicowego było ono niekoronowaną stolicą kraju. W XII wieku panujący podkreślali pozycję Łęczycy, ogłaszając miasto miejscem zjazdów książąt dzielnicowych. Znaczenie jej wzrosło ogromnie w XIII w., gdy została stolicą księstwa i siedzibą władz archidiakonatu łęczyckiego. Łęczyca ma obecnie największą w Polsce "diabelską" kolekcję muzealną, liczącą ponad 400 eksponatów.

Te wojskowe obiekty powstały w okresie średniowiecza (od końca XIII do początku XV wieku) na terenach Mazur, Pomorza i Warmii i służyły jako siedziby władców lub warownie. Do dziś zachowało się kilkadziesiąt zamków, które zachwycają swoją architekturą. Budowane z cegieł na kamiennych fundamentach, zamki krzyżackie stanowiły o potędze rycerzy zakonników w białych płaszczach z charakterystycznym czarnym krzyżem na plechach.

Zachowany do dnia dzisiejszego kirkut na wzgórzu zwanym Kopcem (po niemiecku Schwedenschanze), powstał nie później niż w 1621 r. Z tego też roku pochodzi najstarsza zachowana macewa. Jest to największa i najstarsza nekropolia żydowska w województwie opolskim. Można na nim zobaczyć ponad 900 starych macew- to niewiele, biorąc pod uwagę, że było tu około trzech tysięcy pochówków. Jednak część macew została zniszczona. Najstarsza zachowana stela pochodzi z grobu Estery, córki Symchy, zmarłej w roku 5382, tj. 1621/1622. Cmentarz w Białej jest położony po prawej stronie drogi na Prudnik. Wg miejscowych plotek znajduje się tu jedyny cmentarz żydowski na świecie położony dokładnie tak jak cmentarz w Jerozolimie! Ile w tym prawdy nie wiadomo, ale wstąpcie do Białej i sami zobaczcie. Cmentarz znajduje się przy wjeździe od Prudnika, po drugiej stronie zaś popularne na Śląsku, wieże ciśnień- ponoć kiedyś chciano w jednej z nich urządzić restaurację i kawiarnię.

Na północy z cyplem w Helu, który oddziela Zatokę Gdańską od Bałtyku i z rybackimi miejscowościami przesiąkniętymi morską kulturą. Na południu z lasami, jeziorami i wzgórzami, które wspólnie tworzą sielankowy krajobraz od Kartuz po Przechlewo. Kaszuby, kraina rozciągająca się od Bałtyku do Borów Tucholskich, to niczym porozrzucane puzzle z niezapomnianymi widokami. Gdy je ułożysz, zabraknie ci w piersi tchu. Bo Kaszuby to nie tylko kraina posiadająca wyjątkową historię oraz kultywowane przez stulecia tradycje i zwyczaje, ale także jeden z piękniejszych przyrodniczo regionów w Polsce.

Historyczne serce Polski ze stolicą w Krakowie, wyjątkowo bogate w atrakcje turystyczne wszelkiego rodzaju; turystów przyciągają Tatry i stolica regionu Kraków, górskie kurorty i wiele uzdrowisk; tutaj jest najwięcej – aż sześć – parków narodowych (Tatrzański, Pieniński, Ojcowski, Babiogórski, Gorczański i Magurski) oraz aż pięć zespołów obiektów wpisanych na listę Unesco: Stare Miasto w Krakowie, Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce, Auschwitz-Birkenau – Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady, Kalwaria Zebrzydowska oraz Drewniane kościoły południowej Polski.

Brda płynie przez Równinę Charzykowską, Bory Tucholskie i Dolinę Brdy do Kotliny Toruńskiej, w województwie pomorskim oraz kujawsko-pomorskim. Na odcinku 25 km przepływa przez Bydgoszcz, gdzie łączy się z Kanałem Bydgoskim i uchodzi do Wisły. Na obszarze Tucholskiego Parku Krajobrazowego rzece towarzyszy Wielki Kanał Brdy.

Niebieski szlak Brdy rozpoczyna się w Bydgoszczy. Dalej poprzez Samociążek, Sokole Kuźnicę biegnie aż do Piły. Następnie zahacza o uroczysko zwane "Piekiełkiem" koło Tucholi. Prowadzi przez pole biwakowe w miejscowości Świt , Rudzki Most aż do pola biwakowego w Gołąbku . Stąd szlak wiedzie do Nadleśnictwa Woziwoda, gdzie mieści się Ośrodek Edukacji Przyrodniczo - Leśnej. Następnie poprzez miejscowości: Rytel i Mylof prowadzi do Męcikału, gdzie wchodzimy na teren Zaborskiego Parku Krajobrazowego. W Męcikale przecinamy szlak Kaszubski im. Juliana Rydzkowskiego i przechodzimy przez most na rzece Brdzie. Wędrujemy teraz wzdłuż rzeki a następnie wzdłuż jezior: Kosobudno oraz Dybrzk. Przekraczamy granicę Parku Narodowego "Bory Tucholskie" i leśną drogą dochodzimy do Drzewicza.

W dzieciństwie spędzałam wakacje w Łączkach nad Sanem. W wieku młodzieńczym odkryłam Bieszczady (to, że są to Bieszczady Zachodnie, dowiedziałam się, kiedy - niemal ćwierć wieku temu - wybraliśmy się w Karpaty Ukraińskie).

A jeszcze później wpadłam w manię skansenów i kultury ludowej. I dowiedziałam się, że Sanok nie leży w Bieszczadach:).

I dopiero kilka lat temu, wiem, że wychodzę na głupka, olśniło mnie, że San spod Piniaszkowego Wierchu, San z Łączek i San w Sandomierzu... to ta sama velika rijeka. Tu pokłony dla pogranicznika ukraińskiego, który nie pozwolił nam, a byl to rok 1999:) podejść do Sanu, a tym samym granicy. Byliśmy wówczas w Beniowej, dokąd doprowadzała ścieżka dydaktyczna doliny Górnego Sanu. Trzepotałam rzęsami, uśmiechałam się, prosiłam - ja chciałam tylko "dotknąć Sanu". Wspomniany pan pogranicznik, poinformował nas wówczas, że "to nie jest San". Na mój kretyński upór, że to jednak jest San, pan stwierdził "San to velika rijeka, a to jest jakiś siurek" - cytat niemal dokładny, acz przetłumaczony dość dowolnie.:)