Pruszków to jedna z sypialni warszawskich. Z Warszawy do Pruszkowa prowadzą Aleje Jerozolimskie, których przedłużenie na terenie miasta stanowi aleja Wojska Polskiego.
Aglomeracja warszawska
.
Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego
W odróżnieniu od Gór Świętokrzyskich miejscowe hutnictwo nie było działaniem sezonowym prowadzonym w pobliżu pokładów rudy, ale rozwijało się w obrębie i sąsiedztwie wielkich, stabilnych osad. Istniejące na Mazowszu osady hutnicze, wąsko wyspecjalizowane w tej produkcji, osiągały zaskakująco olbrzymie rozmiary. Bez przesady możemy mówić, że takie osiedla jak Milanówek, Biskupice koło Brwinowa, Brwinów, Pęcice i Parzniew koło Pruszkowa są największymi osadami hutniczymi w Europie. Szacujemy, że w istniejącej 100-150 lat osadzie w Milanówku dokonano ok. 20 tysięcy wytopów.
O tradycjach hutniczych i metalurgicznych można dowiedzieć się w Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego w Pruszkowie
Muzeum mieści się w dawnym pałacu Potulickich (dzieli przestrzeń publiczną z USC). Zespół pałacowo-parkowy składa się z klasycystycznego pałacyku oraz oficyny dworskiej, wozowni, oranżerii i lodowni. Wzniesiony w miejscu wcześniejszego dworu ok. 1820 r. Generalny remont w latach 70. XIX w. z inicjatywy Józefa Epsteina powiązany był z realizacją założenia parkowego Karola Sparmana. Od 1893 roku w rękach Jadwigi z Wołowskich i hr. Antoniego Potulickiego. Przeprowadzona zostaje przebudowa pałacyku. Zespół pałacowo-parkowy stanowi najstarszy element przestrzenny dzisiejszego Pruszkowa i jest przykładem ewolucji dworu wiejskiego, siedziby właściciela, która po kolejnych parcelacjach zmierza w kierunku podmiejskiej rezydencji.
Cmentarz żydowski
Ogrodzony murem i praktycznie niedostępny.
Do Pruszkowa ludność żydowska zaczęła napływać od lat 80. XIX wieku wraz z rozpoczęciem przemysłowego rozwoju osady. Wśród nich było wielu przedsiębiorców np. założyciel fabryki fajansu Jakub Teichfeld czy właściciele fabryki igieł Ludwik Bartholemy i Leon Likiernik. W 1939 roku w Pruszkowie mieszkało około półtora tysiąca Żydów – 5% ogółu mieszkańców. Skupieni byli głównie przy najstarszych ulicach miasta – Prusa, Kraszewskiego, Kościuszki, Kościelnej i Krótkiej (dziś Potulickiego). Należało do nich około 80 nieruchomości zabudowanych, w tym wiele tych najstarszych w mieście. Zajmowali się głównie handlem i rzemiosłem. W czasie II wojny pruszkowscy Żydzi po niespełna trzymiesięcznym skoncentrowaniu ich w miejscowym getcie, 30 stycznia 1941 r. zostali deportowani do getta warszawskiego, a potem zgładzeni w Treblince. Wojnę przeżyło jedynie około 10 % pruszkowskich Żydów.
dulag121.pl
Muzeum Dulag121
Dulag121 -(skrót z niem. Durchgangslager 121) – niemiecki obóz przejściowy utworzony w Pruszkowie dla ludności Warszawy i okolic wypędzonej podczas Powstania Warszawskiego i po jego zakończeniu…
Misją Muzeum Dulag 121 jest pielęgnowanie pamięci, zbieranie informacji i popularyzowanie wiedzy o losach wypędzonych oraz ofiarności i poświęceniu tych, którzy udzielali im pomocy, a także dokumentowanie i popularyzacja historii Pruszkowa i okolic.
Pałacyk Sokoła
Wzniesiony w 1867 r. jako wiejska rezydencja Ignacego Więckowskiego w historyzującej, neorenesansowej stylistyce o malowniczej, nieregularnej bryle zróżnicowanej ryzalitami, tarasami i wieżyczką. Od 1926 roku budynek przechodzi w ręce Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Przykład podmiejskiej rezydencji wzniesionej w bliskim sąsiedztwie Warszawy. Świadectwo po epizodzie „letniskowym” w rozwoju Pruszkowa. Otacza go park krajobrazowy, który w większości utracił swoje walory zabytkowe.
Pałac Teichfeldów
Wybudowany dla właściciela fabryki fajansu Jakuba Teichfelda w końcu XIX w., ostatecznie ukończony w 1907 r. Utrzymany w neorenesansowej stylistyce stanowi charakterystyczny dla 2 poł. XIX w. przykład rezydencji fabrykanta, usytuowanej w pobliżu należących do niego zakładów przemysłowych. Obecnie budynek jest również ostatnim zachowanym obiektem z dawnego zespołu fabrycznego. Obiekt znajduje się obecnie w rękach prywatnych, użytkowany jest tylko częściowo.
Zespół przemysłowy Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego
Realizowany etapami od 1895 r., składa się z wielu budynków warsztatowych rozmieszczonych w liniowym układzie przestrzennym i utrzymanych w charakterystycznych dla ówczesnej architektury przemysłowej historyzujących, inspirowanych ceglaną architekturą średniowieczną formach. Najcenniejszym obiektem w zespole jest neogotycki budynek Dyrekcji z 1899 r. Na tym terenie funkcjonował w czasie II wojny obóz przejściowy dla wysiedlanej ludności Warszawy tzw. Durchgangslager 121 (Dulag 121).Zespół należy obecnie do prywatnego przedsiębiorcy i pełni funkcje magazynowo-produkcyjne.
Szpital w Tworkach
Najstarsza część szpitala powstała w latach 1888-1891 wg projektu architektów Iwana Stroma, Józefa Piusa Dziekońskiego, Dymitra Oswalda i Tytusa Lembke. Pierwszy na terenie Królestwa Kongresowego nowoczesny szpital w układzie pawilonowym. Zaprojektowany w historyzujących, inspirowanych architekturą średniowieczną formach o surowych, ceglanych elewacjach. W latach 1904-1906 na terenie zespołu wzniesiona została cerkiew w stylu ormiańskim (arch. P.A. Fedder), przekształcona
w 1930 roku na kościół katolicki.
Dom drewniany - Sadowa 17
W Pruszkowie do najciekawszych drewnianych domów należy dwumieszkaniowy budynek znajdujący się przy ulicy Sadowej 17, leżącej na obrzeżach szpitala w Tworkach. Drewniany, parterowy obiekt poprzedzają dwa identyczne ganki z wejściami. Budynek zwieńczony czterospadowym dachem krytym blachą jest obecnie wyłączony z eksploatacji.
źródło: www.pruszkow.pl, www.dulag121.pl, mshm.pl, polska-niezwykla.pl, cmentarze-zydowskie.pl, sztetl.org.pl
Na północ:
Zaborów - Pałac Goldstandów
Odrestaurowany pałac z XIX wieku, który kryje w sobie historię romantycznej miłości Chopina i Marii Wodzińskiej
Na powierzchni 450m2 znajdą Państwo do dyspozycji przepiękną salę balową z dużymi lustrami, które nadają szczególnego klimatu podczas balów i przyjęć weselnych, salę kominkową na kameralne obiady rodzinne lub wieczorne spotkania biznesowe oraz przeszkoloną oranżerię na chwilę przy kawie.
Pałac będący pierwotnie własnością rodziny Goldstandów, wzniesiony został w latach 1901–1903 dla warszawskiego finansisty Leona Feliksa Goldstanda i jego żony Zofii Karnkowskiej herbu Junosza według projektu architektów Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego. Warszawski bankier szukał miejsca na godną siedzibę i w 1897 nabył dobra zaborowskie. Sam pałac powstał w miejscu wcześniejszego dworu rodziny Izbińskich.
W budynku pałacu połączono elementy stylów barokowego i klasycystycznego, jednocześnie nawiązując do wiejskich rezydencji budowanych w Polsce w połowie XVIII wieku. Jest to piętrowa budowla założona na planie prostokąta nakryta dachem mansardowym. Od strony południowej przylegała do pałacu oranżeria a od północy było połączenie z pawilonem kuchennym. Spadkobierczynią majątku po śmierci Leona Goldstanda została jego córka Janina Górska, która wraz z mężem mieszkała w nim do roku 1939, kiedy wyjechała do Anglii. W czasie okupacji stacjonowały tu wojska niemieckie, a po 1945 w pałacu urządził swoje biura miejscowy PGR. W 1968 roku pałac został przejęty przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, które w 1974 utworzyło w nim dom pracy twórczej. Po roku 1990 pałac przekazany został przez komisję likwidacyjną dzielącą dawny majątek RSW dwóm organizacjom: Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich i Stowarzyszeniu Dziennikarzy Rzeczypospolitej. Ostatecznie stał się ponownie własnością prywatną.
Kampinoski Park Narodowy
Najważniejszym elementem budowy puszczy są wydmy- występujące w dwóch formach: łukowej (parabolicznej) oraz wałów wydmowych. Najczęściej spotykane są wydmy paraboliczne, o zwróconym ku wschodowi czole i ramionach wyciągniętych ku zachodowi i północnemu zachodowi.
Na wschód:
Dwór w Pęcicach
Pałac w stylu klasycystycznym wraz z okazałym parkiem powstał w Pęcicach w latach 1808-1809 jako dobra należące do Jana Pawła Sapiehy. Architektem dworu był Fryderyk Albert Lessel, twórca takich budynków jak Pałac Błękitny w Warszawie, dwory Branickich, Morsztynów i Szaniawskich. Zabudowania w Pęcicach prawie doszczętnie uległy zniszczeniu podczas I wojny światowej. Po zakończeniu konfliktu pałac udało się odbudować.
Wówczas na jego attyce pojawił się napis „Jam Dwór Polski. Co Walczy Mężnie i Strzeże Wiernie”. Na terenie folwarku znajdują się inne zabytkowe zabudowania, starsze od samego Dworu. Do niedawna w pałacowym parku widoczne były ruiny po karczmie. Zachowały się pochodząca z 1785 roku rządcówka, stajnia i spichlerz.
Imponujących rozmiarów park krajobrazowy wokół pałacu Sapiehów zaprojektował Jan Chrystian Szuch, królewski ogrodnik Stanisława Augusta Poniatowskiego. Na powierzchni ponad 24 ha znajdziemy m.in. 250-letnie wiązy szypułkowe oraz lipę drobnolistną, będącą pierwowzorem dla herbu gminy. Wiek drzewa szacowany jest na ponad 400 lat, obwód pnia lipy liczy przekracza 7 metrów. Podobnie jak młodsze wiązy stanowi chroniony prawem pomnik przyrody. Aktualnie park z dworem stanowią własność prywatną.
Wilanów - Pałac króla Jana III
Król Jan III nabył posiadłość Wilanów w 1677 roku. Z jego inspiracji i pod jego czujnym okiem w kolejnych latach powstał tu barokowy pałac, wznoszony pod kierunkiem Augustyna Wincentego Locciego. Wokół pałacu założono wspaniałe ogrody, folwark z budynkami gospodarczymi oraz zwierzyniec. Wilanowska rezydencja, położona w pobliżu Warszawy, zapewniała Janowi III i jego rodzinie wytchnienie, równocześnie była na tyle blisko Zamku Królewskiego – oficjalnej siedziby króla, Sejmu i Senatu, że monarcha nie tracił kontroli nad biegiem zdarzeń.
(...) Po drugiej wojnie światowej pałac wilanowski przeszedł na własność państwa, po szeroko zakrojonych pracach konserwatorskich został otwarty dla publiczności w 1962 roku jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Od 1995 roku jest to samodzielna instytucja podległa Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na początku XXI wieku przeprowadzono kompleksowe prace rewitalizacyjne fasad pałacu, najcenniejszych wnętrz (m.in. apartamentów królewskich, Pokoi Chińskich i Myśliwskich) oraz ogrodów, wraz z terenem przedpola.
Na południe:
Otrębusy - Muzeum Motoryzacji i Techniki
Początek lat 70-tych. Wprowadzona zostaje akcja "Posesja". Właśnie w tych czasach właściciele aut przedwojennych, uszkodzonych, niesprawnych technicznie zostają karani mandatami przez miejscowe władze za to, że na ich podwórkach stoją stare, smutne pojazdy.
Oddanie takiego auta na złom też wiązało się z ogromnymi komplikacjami, ponieważ należało go całego pociąć na kawałki przecinakiem lub zwykłą ręczną piłką. Praktycznie w tym czasie zaczęła powstawać kolekcja Muzeum Motoryzacji. W tamtych czasach niedostępnym marzeniem, królem szos była poczciwa SYRENA, a stary pojazd otrzymywano za darmo lub za symboliczną złotówkę. Należało "tylko" znaleźć możliwość przechowania go do późniejszych czasów, kiedy będą restaurowane. I tak wielu naszych znajomych posiadających własne pola i ogródki przyjmowało na przechowanie różne samochody ciężarowe, osobowe, bądź motocykle.
Od lat 80-tych zaczęliśmy systematycznie rekonstruować samochody tak aby mogły o własnych siłach się poruszać. Muzeum Motoryzacji otworzyliśmy w 1995r w Otrębusach pod Warszawą. Obecnie wśród zbiorów znajduje się ok. 300 zabytkowych pojazdów. Najstarszym pojazdem jest traktor TITAN produkcji USA z 1895r. Najstarszy pojazd ciężarowy: Mercedes z 1913r. A osobowy FIAT z 1919r. Wśród eksponatów są samochody osobowe, ciężarowe, autobusy, samoloty , wózki dziecięce, rowery , motocykle, a także sprawne czołgi. W obecnej chwili w trakcie rekonstrukcji jest kilkadziesiąt pojazdów w tym słynny Polski czołg 7TP i czołg zwiadowczy TKS. Prawdziwym rarytasem jest ZIS kabriolet J. Stalina, Mercedes 170V Lody Halamy, również kabriolet i wiele innych aut jakimi jeździli Elvis Presley, Marilyn Monroe czy Jan Kiepura. Nasze pojazdy przeżywają swą drugą młodość. Wszystkie są odrestaurowywane zgodnie z zasadami obowiązującymi w okresie ich powstania.
Na zachód:
Żelazowa Wola - muzeum
Siedzibą muzeum jest zrekonstruowany dworek z końca XVIII w., miejsce urodzenia największego polskiego kompozytora, pianisty żyjącego w latach 1810-1849, Fryderyka Chopina.
Ideę stworzenia muzeum poświęconego Chopinowi w dworku w Żelazowej Woli , gdzie ojciec kompozytora Francuz Nicolas Chopin był guwernerem dzieci hr. Skarbkowej i gdzie poślubił ubogą krewną hrabiny Teklę Justynę Krzyżanowską, podjął już jeden z kolejnych właścicieli majątku - Adam Towiański (syn Andrzeja Towiańskiego), który zaczął myśleć o upamiętnieniu w lewej oficynie miejsca narodzin kompozytora. Jednakże po kolejnych zmianach właścicieli ożyła ona kilkanaście lat później z inicjatywy kompozytora z Petersburga Mili Bałakiriewa - wielkiego miłośnika muzyki Chopina, niestety też bez konkretnych efektów. Dopiero w niepodległej Polsce powstało Towarzystwo Przyjaciół Domu Chopina, a w Sochaczewie - Sochaczewski Komitet Chopinowski.
Oficjalna strona
Modlin >>>
