Żarki były od XVII wieku małym, ale wielonarodowym miastem, w którym splatały się dzieje i losy Polaków oraz mieszkańców pochodzenia niemieckiego, rosyjskiego, ale przede wszystkim żydowskiego. Świadczą o tym m.in. wielojęzyczne nagrobki na tutejszych cmentarzach. Obecnie Żarki, jako jedyne miasto w północnej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej, zachowały dawną synagogę (przebudowaną na dom kultury), kirkut oraz charakterystyczną zabudowę w centrum, które kiedyś stanowiło główne skupisko obywateli żydowskich. Jeszcze dzisiaj niektórzy określają Żarki mianem "żydowskie"..


W pobliżu ul. Polnej, na tzw. Kierkowie, zachował się jeden z obecnie największych i najciekawszych jurajskich cmentarzy żydowskich. Warto zobaczyć też cały szlak żydowski w Żarkach.





Każdy, kto chce zobaczyć, jak pracuje rzeźbiarz, jak garncarz zwinną ręką wyczarowuje kolejne naczynie, spróbować wydoić kozę, obejrzeć wielkie strusie jaja i spróbować tatarczucha (słodkiego chleba z mąki gryczanej), sera z mleka krowiego oraz koziego, czy smacznego miodu to koniecznie musisz się wybrać do Kupieckiego sąsieku. Dawny spichlerz jest pełen niezwykłych ludzi, interesujących rzeczy i smakowitych potraw.

W zabytkowej stodole w Żarkach (pośrodku miejskiego targowiska przy ul. Ofiar Katynia) stworzono stanowiska do sprzedaży produktów niezwykłych, czyli pamiątek z regionu: rzeźb, lepionych z gliny garnków, jaj strusich, wydmuszek, piór. Na miejscu można spróbować sera z mleka krowiego, sera z mleka koziego. Dla tych, którzy nie wiedzą co to sąsiek, wyjaśniamy, że jest to miejsce w stodole do przechowywania siana oraz słomy.


Jak sama nazwa wskazuje związany jest z gospodarstwami agroturystycznymi. Wiejski charakter produktu polega na włączeniu do szlaku gospodarstw, które umiejscowione są na wsiach i prowadzą działalność agroturystyczną, w swoich zagrodach trzymają wiejskie zwierzęta M.in. kozy, konie, które niejednokrotnie są bardzo przydatne w życiu człowieka – zwłaszcza mieszkającego na wsi. Zwierzętom tym można dokładnie się przyjrzeć, podać karmę, pogłaskać. Egzotyką jest zagroda strusia, można w niej przyjrzeć się niespotykanym u nas ptakom, posłuchać ciekawych opowieści o ich nawykach, poznać zasady prowadzenia hodowli. W jednej z zagród odwiedzający mogą zobaczyć również jak wyglądają maszyny rolnicze. Można też wypiec ozdoby z masy solnej w tradycyjnym kaflowym piecu kuchennym lub wykonać ozdoby ze słomy. Na szlaku można spróbować specjałów lokalnej kuchni: żurek śląski, pieczonki, kozie sery wędzone. Istnieje możliwość Poznańia regionalnych częstochowskich strojów, goście w Maciejówce są obsługiwanie właśnie w takich strojach.





Zamek Olsztyn jest jednym z największych i najbardziej efektownych reliktów obiektów obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wzniesiony w drugiej połowie XIII stulecia, przez ponad 300 lat był najważniejszym punktem oporu północno-zachodniej Małopolski, tuż przy granicy śląskiej, a także ośrodkiem zarządu królewskiego okręgu administracyjno-gospodarczego. Jak wielkie było znaczenie warowni, można ocenić już na pierwszy rzut oka, patrząc na przewijający się przez jej dzieje szereg wybitnych postaci historii Polski i Europy Środkowej



Zbiornik zaporowy na rzece Warta utworzony w 1978 roku przez spiętrzenie wód rzecznych zaporą w Poraju. Zbiornik ma powierzchnię maksymalną 5,5 km², pojemność maksymalną ok. 25 mln m3, długość 4,9 km, szerokość maksymalną 1,4 km i linię brzegową o długości ok. 15 km. Głębokość maksymalna zbiornika wynosi 13 metrów, średnia – 3,9 m, a wskaźnik głębokościowy osiąga 0,3. Miejsce weekendowych pobytów Częstochowian i mieszkańców okolicznych wsi- to bodaj jedyne miejsce gdzie można pożeglować i się poopalać w okolicy.




Jeden z najstarszych zamków na szlaku Orlich Gniazd. Usytuowany jest w bardzo malowniczej okolicy- dookoła rozpościerają się tzw. Skały Mirowskie. Posiada charakterystyczny strzelisty i surowy gotycki kształt. Ocalała część górna zamku i fragment dolnej. Do górnej nie ma jednak dostępu ze względu na zawalenie się ścian. Do niedawna można było wejść do zachowanych komnat zamku dolnego, ale obecnie wejście jest zakratowane. Podziwiać można jednak wspaniałe kamienne mury i wieżę.

Maleński ten zameczek, z wielką atoli śmiałością na wierzchołku prawie niedostępnej skały wzniesiony. [...] W 1661 przestał być mieszkalnym i w skutek tego obrócił się w ruinę, która przecież jest ozdobą całej okolicy i stanowi jeden z najpiękniejszych naszych krajobrazów" fragment z opisu w Tygodniku Ilustrowanym z 1861 r

Kilka lat temu ruiny zaczęły zmieniać swoje oblicze, ponieważ kupił je senator Lasecki i przeprowadzał powolną odbudowę. Dziś zamek jest już w pełni zrekonstruowany, częściowo na podstawie fantazji autora projektu, ponieważ pierwotny wygląd budowli nie jest znany. Można już także zwiedzać wnętrza. Idąc z Bobolic 1,5 km na wschód koło skałek, dojdziemy do zamku w Mirowe, po drodze mijając jaskinię.



Z świetnie promowaną gminą Żarki trudno jest konkurować- Myszków na razie przebywa w cieniu jeżeli chodzi o informację i promocję turystyczną. Warto więc wiedzieć zawczasu co można w Myszkowie zobaczyć. A przede wszystkim warto zobaczyć... dworzec:)- Dworzec kolejowy z XIX wieku oraz pałąc Augusta Schmelzera. Poszukiwaczom śladów historii przemysłowej polecamy Zabytkowe hale fabryczne dawnego Wartexu, a zmotoryzowanym zabudowania dworskie w Będuszu i sanktuarium matki Boskiej Mrzygłodzkiej.


Pustelnia w Czatachowie
Cmentarz wojenny w Kotowicach
Szlak żydowski w Żarkach
Zabytkowe studnie
Sanktuarium w Leśniowie
Dworzec w Myszkowie
Hale fabryczne w Myszkowie
Zabudowania dworskie w Będuszu
Sanktuarium w Mrzygłodzie
Kaplica Narodzenia NMP w Mijaczowie



Jadąc główną droga do Częstochowy mijamy miasto Koziegłowy- mało kto skręca, aby choć przejechać przez tą miejscowość. po kilku latach jeżdżenia trasą S1, w końcu odbiłam w bok... i oto..- wspaniałe dwa kościoły, kaplica mariawitów i uroczy rynek ze starą zabudową. Nie jest to może miejscowość do której warto pojechać na urlop, ale z pewnością warto tu wstąpić "po drodze"








Przy trasie znajduje się całe mnóstwo kapliczek: słupowych, nadrzewnych, jak również te w formie małych kaplic- takie kamienne cudo znalazłam w Lgocie Górnej. Najprawdopodobniej właśnie z tej kapliczki pochodzi obraz Matki Boskiej znajdujący się w sanktuarium w Licheniu.




Idealne warunki dla paralotniarzy są na kueście jurajskiej. Ta naturalna forma rzeźby terenu powstała w wyniku zróżnicowanej odporności na niszczenie warstw skalnych, nieznacznie nachylonych w jednym kierunku (zobacz rysunek). Jej wysokość względna wynosi koło Żarek 70m. Krawędź kuesty sięgającą do 390 m n.p.m. budują twarde wapienie jury górnej. Ku południowemu zachodowi próg opada stromo do pradoliny Warty, wyciętej w miękkich iłach i mułowcach jury środkowej. W przeciwnym kierunku- wśród pól Wyżyny Częstochowskiej- można dostrzec wierzchołki jurajskich skałek w Łutowcu. Kuesta jest jednym z najlepszych punktów widokowych całej Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Od wieków przyciąga podróżnych rozległym widokiem na pradolinę Warty. Od kilku lat zwabia także paralotniarzy, których kusi korzystną ekspozycją stoku na zachodnie wiatry.

 


Przez teren Żarek i okolic przebiega 250-kilometrowy Transjurajski szlak konny.




W okolicy biegnie dość różnorodna sieć szlaków- pieszych, konnych i rowerowych- te ostatnie łączą nieodległe miejscowości, prowadząc przez ciekawe przyrodniczo tereny: Najbardziej znanym jest szlak "Do rezerwatu Cisów"- 52 km, zaś do rezerwatu przyrody "Cisy w Hucie Starej" prowadzi Szlak Rowerowy Koziegłowy- Pińczyce – Siewierz – 21 km. Biegnie przez doliny Panwi, Sarniego potoku i Warty. Koło zamku w Koziegłowach przebiega zaś Szlak Rowerowy Przewodziszowice – Koziegłowy – 23km. miłośnikom terenów podmokłych i ornitologom polecamy szlak Poraj – Rez. Cisy – 28 km, , którego charakterystycznym elementem są żyzne podmokłe łąki obfitujące z ziołorośla, rośliny wodne i bagienne. Znajdują się tu również lęgowiska wielu ptaków jak perkozem, bociany, skowronki itp.

  * Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd

* Jurajski Szlak Rowerowy Z. Krasińskiego-70 km

* 11 km przez: Czatachowę, Żarki, Żarki Letnisko

* 1,5 km przez: Przewodziszowice, Moczydło, Mirów, Bobolice, Hucisko.

* Szlak Edukacyjnych Zagród Agroturystycznych

 

Szlak Żarecki- Gniazdów – Koziegłowy – Miłość – Kuźnica Nowa – Lgota Nadwarcie – Żarki Letnisko – Koza – Żarki (miasto) Lesniów – Przewodzisławice
Szlak im. Barbary Rychlik
Szlak Zamonitu im. T. Belkego
Szlak Warowni Jurajskich

 
Chleb tatarczuch ciemny słodki chleb wypiekany z maki gryczanej, z użyciem mleka, wody oraz drożdży. Gdy zaczyn drożdżowy wyrośnie, ciasto przekłada się na grube blachy i piecze w piecu chlebowym przez około 2 godziny. Jeden bochen waży około 7 kilogramów. Jest ciemny i ma słodki smak i jest to zaś ługa maki oraz proporcji dodawanych składników. Chleb utrzymuje wilgotność przez siedem dni. Jest polecany osobom cierpiącym na choroby układu pokarmowego, przyspiesza trawienie. Jest sprzedawany na tradycyjnych jarmarkach, odpustach parafialnych, targach.

Żareckie obwarzanki odpustowe- obwarzanki nawleczone na sznureczki tworzą formę korali, Czasami pojedyncze obwarzanki kuliste lub owalne, poprzedzielane są kolorowymi bibułkami, Obwarzanki mają lekko- słodki smak i są wyrabiane z jaj, mąki pszennej, cukru i wody. Obwarzanki piankowe, "nanizane" na sznurek, od lat towarzyszą odpustom i pielgrzymkom. Obwarzanki odpustowe, piankowe swoją lekkość i kruchość opierają na pianie jajecznej, w odróżnieniu od bajgli żydowskich nie zawierają w swoim składzie drożdży. Wymagają jajek najlepszej jakości i wyrabiane są na blacie drewnianym, nie metalowym. Opierają się o stare receptury, przekazywane w rodzinie z pokolenia na pokolenie. Proporcje składników muszą być szczególnie starannie dobrane, tak by obwarzanki dobrze wyrosły i dobrze smakowały. Piecze się je w specjalnym piecu parowym. Obwarzanki można kupić zawsze w trakcie Żareckich Jarmarków Odpustowych i na odpustach w północnej Jurze. Starannie przygotowane i wypieczone tradycyjną metodą obwarzanki utrzymują świeżość i dobry smak bardzo długo.

Pieczonki to jedna z tradycyjnych potraw przygotowanych w gminie Żarki. O charakterze tej potrawy decyduje zestaw składników oraz żeliwny garnek do pieczonek, który można nabyć na targu w Żarkach. Żeliwny kociołek wykładamy świeżymi liśćmi kapusty. Obieramy ziemniaki, czerwone buraczki, cebule krajemy w plastry. Kiełbasę i boczek kroimy w kostkę. Poszczególne składniki układamy warstwami. Ziemniaki, buraczki, kiełbasa, boczek i przyprawiamy do smaku solą i pieprzem, na każdą z warstw kładziemy trochę smalcu. Na wierzchu tego przekładańca należy ułożyć liście kapusty i przykryć kociołek pokrywką. Jeśli pokrywka nie jest dokręcana, to należy docisnąć ją jurajskim kamieniem. Tak przygotowany kociołek osadzić w żarze ogniska. Delikatnie obłożyć drewnem z każdej strony i czekać około 1,5 h.