Olkusz leży na styku Jury Krakowsko-Częstochowskiej w płn. części województwa małopolskiego. Atrakcyjność turystyczna miasta wynika zarówno z ciekawego położenia, na chętnie odwiedzanym przez turystów Szlaku Orlich Gniazd, jak i ze względu na jego bogatą historię. Większość historyków zalicza Olkusz do jednego z najstarszych miast w Małopolsce. Historia miasta związana była od początku z górnictwem srebra i ołowiu. czasy jego największej świetności przypadają na XV i XVI wiek.



Najlepszym świadectwem dawnej potęgi Olkusza jest Kościół Św. Andrzeja, będący jednym z najciekawszych zabytków sakralnych w Polsce. Jest on właśnie stałym elementem olkuskiego pejzażu, stanowiącym o tożsamości miasta. Olkuska fara pochodzi prawdopodobnie z przełomu XIII i XIV wieku. Najważniejszym zabytkiem kościoła są organy, zbudowane przez słynnego organomistrza Hansa Hummla z Norymbergi.




Wśród zbiorów jednych z bogatszych tego typu w Polsce zasługują eksponaty związane z kulturą i sztuką wojowniczego plemienia Tuaregów, strzelby, siodła, siały, amulety, biżuterie, stroje oraz maski i wiele innych ciekawych eksponatów.





Rabsztyńskie wzgórze wapienne to idealne miejsce na wzniesienie warowni. Chyba właśnie tak myśleli nasi przodkowie, którzy w połowie XIV wieku na tutejszej skale postawili warownię z wysoką okrągłą wieżą. Średniowieczny zamek rycerski, który powstał w czasach Kazimierza Wielkiego, wielokrotnie zmieniał właścicieli. Byli nimi: Spytko z Melsztyna, rodzina Toporczyków zwana Rabsztyńskimi, później m.in. Bonerowie, aż na początku XVII wieku przeszedł w ręce Zygmunta Myszkowskiego. Jeszcze przed rokiem 1615 powstał tu zamek dolny, przyklejony do skały, na której stała stara twierdza.

Barokowy zamek, będący typową rezydencją magnacką, przetrwał do 1657 roku, kiedy to został spalony przez Szwedów. Po „potopie szwedzkim” został tylko częściowo odbudowany ze zniszczeń. Na początku XVIII wieku wybudowano u podnóża zamku dwór starościński i folwark, a sam zamek popadał w coraz większą ruinę. W połowie XIX wieku zniszczenia dopełniła miejscowa ludność rozbierając zamkowe mury dla odzyskania budulca, a w 1901 poszukiwacze skarbów wysadzili w powietrze wysoką cylindryczną wieżę.

Dzisiejszy Rabsztyn oferuje turnieje rycerskie w pięknie zrekonstruowanym zamku.




Po rewitalizacji Zamku w Rabsztynie na Jurze, niejako przy okazji, tuż u jego podnóża stanęła drewniana Chata Kocjana. Jest to dom z 1862 roku, który w 2004 roku rozebrano i przeniesiono z jednej z dzielnic pobliskiego Olkusza. Natomiast sam Antoni Kocjan, który kiedyś w nim mieszkał, był konstruktorem szybowców. W czasie II wojny światowej aktywnie brał udział w ruchu oporu. Był członkiem referatu lotniczego Armii Krajowej. Zginął z rąk hitlerowskiego okupanta. W chacie, która stanowi obiecnie mini-muzeum a może raczej mini-skansen, znajdziemy szereg pamiętek i zdjęć sprzed ponad 70 lat. Nie brakuje też sprzętów wyposażenia gospodarstwa.



Niewątpliwie największa atrakcja Jury Krakowsko-Częstochowskiej, choć niewielka (jej powierzchnia wynosi ponad 30 km.kw. i dziś właściwie zarośnięta wciąż przyciąga rzesze turystów. rozciąga się między miejscowościami; Klucze, Chechło i Błędów i jest uważana za wielką osobliwość przyrodniczą nie tylko w skali Polski. Pustynia znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd" i jest częściowo objęta specjalną ochroną w postaci użytku ekologicznego i w formie obszaru Natura 2000.



Najstarsza wiadomość o zamku w Pieskowej Skale pochodzi z roku 1315. W dokumencie wydanym wówczas przez Władysława Łokietka pojawia się niemiecko brzmiąca nazwa zamku – „Peskenstein”.



Niewątpliwie największa atrakcja Jury Krakowsko-Częstochowskiej, choć niewielka (jej powierzchnia wynosi ponad 30 km.kw. i dziś właściwie zarośnięta wciąż przyciąga rzesze turystów. rozciąga się między miejscowościami; Klucze, Chechło i Błędów i jest uważana za wielką osobliwość przyrodniczą nie tylko w skali Polski. Pustynia znajduje się w granicach Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd" i jest częściowo objęta specjalną ochroną w postaci użytku ekologicznego i w formie obszaru Natura 2000.

Rezerwat przyrody „Dolina Eliaszówki” powstał w roku 1989 i zajmuje powierzchnię ok. 110 ha. Znajduje się u podnóża klasztoru Karmelitów bosych w Czernej i ciągnie się dnem doliny o stromych zboczach wzdłuż potoku Eliaszówka, od którego bierze nazwę. Został utworzony w celu ochrony zespołu buczyny karpackiej i ciepłolubnej, lasu grądowego i łęgu olszowo-jesiononowego, a także wapiennych ostańców skalnych o ciekawych formach. Na terenie rezerwatu zobaczymy kwitnące na wiosnę: żywiec gruczołowaty, złoć żółta, zawilec gajowy, marzanka, wonna, lepiężnik biały. Spotkamy także narecznicę samczą, przetacznik górski, paprotnik kolczasty, tojad mołdawski, parzydło leśne, żywiec dziewięciolistny i inne. Płynący potok wije się wśród drzew, tworząc miejscami niewielkie rozlewiska, kaskady i małe wodospady. Na stromych wapiennych zboczach znajdują się interesujące groty św. Hilariona i św. Onufrego, które może zwiedzić każdy, a także jaskinie: Pod Bukami i Gorenicka, dostępne dla wytrawnych grotołazów. Dużym zainteresowaniem turystów cieszą się również źródła: św. Eliasza ponoć lecznicze z cembrowiną w kształcie serca, św. Elizeusza i św. Józefa. Wszelkie ślady ludzkiej działalności na terenie rezerwatu związane są z założonym w XVII w. pustelniczym klasztorem karmelitów bosych p.w. Św. Eliasza. Wzniesiony na zboczach doliny erem, ufundowany przez Agnieszkę Firlejową z Tenczyńskich wojewodzinę krakowską, obejmował teren 80 ha i był niedostępny dla osób postronnych. W XIX w. klasztor zmienił swój charakter. Obecnie większa część dawnego eremu wchodzi w skład rezerwatu. Zaś po „wielkiej klauzurze” pozostały rozrzucone po lesie fragmenty murów, pustelni, w których przed wiekami mieszkali pustelnicy, monumentalnego mostu eremickiego łączącego klasztorne wzgórze z miejscowością Siedlec, która stanowiła uposażenie klasztoru oraz fragmenty furty zwanej siedlecką. Wszystko to pięknie się komponuje z krajobrazem doliny.


Austeria Miejska w Sławkowie Pierwochą Zwana - to oficjalna urzędowa nazwa karczmy położonej w Rynku Sławkowskim pod numerem policyjnym 2, używana od chwili jej wzniesienia, czyli najprawdopodobniej w 1781 roku do utraty przez Sławków praw miejskich w 1870 roku.
Określenie "Pierwocha" pochodzi prawdopodobnie od słowa "pierwsza", czyli najstarsza lub największa. Nie można również wykluczyć, że nazwa ta została utworzona od nazwiska jednego z licznych jej dzierżawców.


Zamek biskupów krakowskich jest jednym z najstarszych murowanych założeń obronnych w Polsce południowej, datowany na drugą połowę XIII wieku. Pierwotnie planowany jako jeden z największych zamków typu kasztelowego. Zamierzenie to nie zostało jednakże ukończone w wyniku konfliktu biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa z księciem krakowskim Leszkiem Czarnym. Wówczas jedną z baszt niezrealizowanego zamku zamieniono na wieżę mieszkalno - obronną usytuowaną na kopcu.

Do dnia dzisiejszego, oprócz ruin wieży mieszkalnej, budynku bramnego i pozostałości murów pierwotnego założenia, zachował się wał ziemny i fosa oraz odkopane przy pracach archeologicznych tajemne przejście. Odkryte relikty stanowią jeden z najstarszych przykładów murowanej architektury obronnej na terenie Polski południowej.



Najstarsze zidentyfikowane nagrobki - m. in. Rywki córki Awrahama Helpnera zm. w 1904; Menachema Nachuma syna Mordechaja Hajdy zm. w 1905 r. Zeldy córka Mosze zm. w 1906 r. - świadczą, że pogrzeby w tym miejscu odbywały się wcześniej, a 1907 r. dokonano jedynie oficjalnego wykupu gruntu. Z czasem cmentarz został ogrodzony kamiennym murem, wybudowano także dom przedpogrzebowy wraz z mieszkaniem dozorcy
Do dziś zachowało się ok. 300 nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1904 r.; zdewastowany ohel; zrujnowany dom przedpogrzebowy i pomieszczenie służące dawniej jako magazyn narzędzi oraz relikty przedwojennego muru.