Aktualizacja: 30.październik'2022
  




Myślenice
Przewodnik z cyklu PLUS



Myślenice to dzisiaj tzw. sypialnia Krakowa. Rozwijają się zarówno pod względem infrastruktury dla mieszkańców, jak i dla odwiedzających. W dzielnicy Zarabie, nad rzeką Rabą, powstały nie tylko parki linowe, miejsca rekreacji, czy atrakcje dla najmłodszych. Na Górze Chełm znajduje się jedyny w Polsce, park dla crossowców, gdzie można jeździć po muldach, bez konieczności obawy o turystów czy psy.
.

Co zobaczyć?:

Rynek w Myślenicach

Prostokątny, symetryczny rynek myślenicki rozciąga się na osi wschód-zachód. Przecinają go dwie szosy; przebiegająca po zachodnim obrzeżu szosy Kraków-Zakopane, będąca dawniej gościńcem z Krakowa ku granicy węgierskiej oraz szosa prowadząca do Bochni. Wytyczanie obecnego rynku rozpoczęło się po 1458 r. i realizowane było przez wójta myślenickiego -Mikołaja z Zakliczyna, który na te cele przeznaczył własne środki i pola wójtowskie. Zabudowa rynku pierwotnie drewniana i parterowa, zastępowana była z biegiem czasu murowanymi kamienicami.

Kamienica Obońskich

Południowo-wschodnia pierzeja rynku myślenickiego. Tutaj w roku 1784 powstał pierwszy kamienny dom przy rynku. Dzisiaj jest on oznaczony numerem 27. Jego fundatorami było małżeństwo Obońskich.

Swoją nazwę budynek ten zawdzięcza fundatorom – bogatemu myślenickiemu mieszczaninowi Antoniemu Obońskiemu oraz jego żonie. Inną jej nazwą jest Kamienica pod Matką Boską. Kamienica ta jest najstarszym i najbardziej wyróżniającym się murowanym budynkiem przy myślenickim rynku. Początkowo był to budynek jednopiętrowy, a w XX wieku dobudowano półpiętro w dachu. Jego charakterystycznym elementem jest późnobarokowa fasada z elementami historyzmu, ozdobiona późnobarokowym portalem znajdującym się w wejściu do bramy. Nad portalem widnieje owalny medalion. Umieszczono w nim godło domu – obraz Matki Boskiej Myślenickiej. Przez lata w budynek był siedzibą magistratu miejskiego, prócz tego pełnił on różnorakie funkcje. Mieściła się w nim między innymi Miejska Biblioteka Publiczna, galeria sztuki współczesnej, czy też świetlica wychowawcza. Obecnie jest on siedzibą punktu informacji turystycznej, oddziału PTTK „Lubomir”.


Dom Grecki

"Dom Grecki" - dawna siedziba Muzeum Regionalnego, zbudowany został w XVIII wieku i pełnił funkcję domu zajezdnego. Pierwotnie był to budynek parterowy, piętro nadbudowane zostało w 1818 roku przez ówczesnego właściciela Stefana Popowicza. W obecnej postaci "Dom Grecki" to budynek z facjatami i podziałami pilastrowo - ramowymi, z częścią przyziemną nakrytą sklepieniami żaglastymi na gurtach. Całość nakryta jest dachem łamanym. Elewacja frontowa zaakcentowana jest ryzalitem złączonym facjatą, tył budynku podpierają dwie przypory.
Wnętrze budynku mieści pomieszczenia ze stropami belkowanymi oraz krzyżowymi. W stropie belkowanym znajdującym się na parterze budynku umieszczona jest belka z datami 1787-1792 napisem w języku łacińskim, pięknie zdobione motywem warkocza i rozetami cyrklowanymi. Belka ta pochodząca z Makowa Podhalańskiego, zamontowana została w czasie ostatniego remontu przeprowadzonego w latach 1972 - 1975 przez Pracownie Konserwacji Zabytków w Krakowie. Ciekawym elementem wnętrza jest komin znajdujący się w wędzarni, który jest rodzajem małej sklepionej izby zbierającej dym do wspólnego przewodu kominowego. Komin zaś zbudowany jest w kształcie butelki. Pięknym akcentem dekorującym jedno z pomieszczeń jest piec kaflowy z około 1885 roku, pochodzący z dworu w Krzyszkowicach, bogato zdobiony ornamentami roślinnymi i herbami Rogala i Leliwa.

"Dom Grecki" pierwotnie był własnością prywatną do 1969 roku. Potem własność sprawował Urząd Miasta i Gminy w Myślenicach, aż do 2008 roku, kiedy obiekt ponownie wrócił do pierwotnych właścicieli. Na przestrzeni lat zmieniała się funkcja budynku pełniącego pierwotnie rolę zajazdu. Był on domem mieszkalnym dla kolejnych właścicieli, siedzibą ZNP, mieściła się tutaj klasa Szkoły Podstawowej nr 1, sklep mięsny, zakład ślusarski, zakład szklarski, magazyn Domu Książki, a w czasie II wojny światowej w "Domu Greckim" czynny był magiel i prasowalnia bielizny


DWÓR DOLNOWIEJSKI

Dwór Dolnowiejski wzniesiony został w końcu XVIII wieku w stylu klasycystycznym. Pierwotnie został wybudowany, jako budynek o dwu izbach, które istnieją do dzisiaj. Znajdują się one w najstarszej, tj. południowej części. Izby te są sklepione kolebkowo na gurtach. Z biegiem lat dwór został powiększony o pozostałą część parteru oraz facjatę z dwoma oknami. Od przodu dobudowano do niego drewnianą werandę, rozebraną w czasie II wojny światowej. Budynek w czasie przebudowy nakryto czterospadowym dachem z nadbitkami. Dwór Dolnowiejski był własnością księżnej Lubomirskiej, która sprawowała nad nim opiekę poprzez dzierżawców. Ostatnim dzierżawcą dworu Dolnowiejskiego był Wacław Kondr. Sprawował tę funkcje do 1945 roku. Po II wojnie światowej we dworze Dolnowiejskim zamieszkali lokatorzy. Obecnie funkcjonuje tam filia Biblioteki Pedagogicznej

Zamczysko

Na prawym brzegu Raby znajdują się ruiny wieży strażniczej zwanej "Zamczysko". Wieża usytuowana na grzbiecie Uklejny była fortecą strzegącą drogi królewskiej, która biegła przez Myślenice. Służbę tam pełnili strażnicy zmieniający się w ściśle określonych terminach. Służba w wieży trwała od 4 do 6 tygodni. Wieża zbudowana została w XII w. z miejscowego łamanego piaskowca, układanego na wapiennej zaprawie murarskiej. Wieża była okrągła, miała zewnętrzną średnicę 10,20 m. i okrągłe wnętrze - 2,50 m. Obok w rowie stały drewniane zabudowania dwukrotnie spalone. Naokoło od wschodu usypany był wał ziemny z drewnianym płotem.

W XV w. w niewiadomych okolicznościach wieża została wysadzona została w powietrze. Ładunek wybuchowy podłożono we wschodniej części fundamentu wieży. Pęknięcia ścian nastąpiły wzdłuż linii pionowych, w miejscach gdzie znajdowały się szczelinowe okna w murze grubym na 4 m. W 1957 r. podczas przeprowadzonych badań archeologicznych na Zamczysku znaleziono skorupy garnków bez polewy, z polewą zieloną i rdzawą, podkówkę do buta i trzy groty do strzał z kuszy. Wszystkie te przedmioty znajdują się w myślenickim muzeum.




W okolicy:
Najbliższy przewodnik:
Wieliczka >>>

Na północ:

Cmentarz żydowski w Myślenicach

Cmentarz myślenickiej gminy żydowskiej został założony w 1874 r. na Tarnówce. Wzgórze, na którego grzbiecie ustanowiono kirkut, nosi również nazwę Szubienna Góra. Cmentarz został zdewastowany przez Niemców w latach 1942–43. Częściowo odnowiony w latach 60., ma mur w okolicy bramy wejściowej zbudowany ze zdewastowanych i potłuczonych przez hitlerowców macew. W 1963 r. wzniesiono również z resztek starych steli nagrobnych pomnik upamiętniający ofiary Holocaustu z Myślenic i okolic, a także innych zmarłych żydowskich, których nagrobki zostały zniszczone. Tuż przed wojną w Myślenicach zamieszkiwało ok. 1200 Żydów. 22 VIII 1942 r. niemieccy oprawcy zgromadzili wszystkich na myślenickim rynku i wywieźli do Skawiny. Tam część od razu rozstrzelano, a resztę wywieziono do obozów zagłady.

Został zniszczony w okresie okupacji niemieckiej podczas drugiej wojny światowej. Macewy zostały wywiezione przez Niemców z przeznaczeniem na bruk uliczny. W 1961 r. wzniesiono nowe ogrodzenie cmentarza. Wmurowano w nie resztki nagrobków, tworząc swego rodzaju lapidarium. Powstał też pomnik, upamiętniający ofiary Zagłady, w którym wykorzystano fragmenty zniszczonych macew.


Cmentarz I WŚ nr 372

To właściwie jedna kwatera na cmentarzu żydowskim. Pochowano na nim 2 żołnierzy austro-węgierskich w 2 grobach pojedynczych o nazwisku Hersch Diller i Moses Maier Rosen. Nagrobki zniszczyli Niemcy w okresie II wojny światowej. Z zachowanych fragmentów macew został stworzony pomnik.


Bukówka – cmentarz choleryczny

Ofiary zarazy wrzucano do kopanych na odludziu dołów, które posypywano wapnem. Przerażające opisy pochówku znajdziemy na kartach powieści „Pomór” napisanej przez Władysława Orkana, akcja jej rozgrywa się w Porębie Wielkiej. Dopiero po ustąpieniu morowego powietrza, sypano kurhan, miejsce święcono, stawiono krzyże, czasem kapliczki.

Cmentarze te bardzo niechętnie odwiedzano, zapewne bano się zarówno zarazków jak i duchów. Trzeba dodać, że często na zarazę wymierały całe rodziny, nie miał więc kto o nie dbać. W każdym razie zdecydowanie miały złą opinię, uważano, że tam po prostu straszy i … straszono nimi. Prawdopodobnie obawiano się, iż ktoś może rozkopać mogiłę w poszukiwaniu kosztowności i wywołać nową falę zarazy. Czasem oznaczano je specjalnym rodzajem krzyża tzw. karawaką, jest to krzyż podwójny czyli dwuramienny, ramię wyższe jest krótsze. Nazwa wywodzi się od miasta Caravaca w Hiszpanii. Umieszczanie go na cmentarzu miało chronić przed kolejną epidemią. Podobną rolę pełniła figura świętej Rozalii, uważanej razem ze świętym Rochem za patronów walki z morowym powietrzem.

Siepraw - maciupeńki kościół drewniany

Dziś jest malutką świątynią, z niesamowitym klimatem (podobny w klimacie i wielkości do kościoła w Sieniawie). Obecnie kościółek otwarty jest tylko kilka razy w roku, zaś w dniu św. Marcina - 11 listopada, odprawiana jest tu uroczysta suma odpustowa. Gdy kościół jest zamknięty klucze można uzyskać w najbliższym domu. Dzisiejszy kościół św. Marcina to efekt XVIII- wiecznej, przeprowadzonej w 1766 roku przebudowy i rekonstrukcji. drewniany z I połowy XVII stulecia, powstał na miejscu starszego. Charakterystyczną jego cechą jest brak wyodrębnienia prezbiterium. Wewnątrz kamienne płyty nagrobne: jedna z 1528 r., druga z XVI- XVII wieku z herbami Pielesz i Szeliga, trzecia Elżbiety i Jakuba Olszowskich z 1609 r. Pierwsze wzmianki o kościele pochodzą z 1595 roku, można z nich wnioskować, że kościół św. Marcina był obszerny, gdyż pomieścił aż trzy ołtarze. Jeden główny, murowano-drewniany z wizerunkami św. Stanisława i św. Marcina, oraz dwa boczne, drewniane.


Muzeum Ślusarstwa w Świątnikach Górnych

Mieści się w zabytkowym budynku Szkoły Ślusarskiej przy głównej ulicy Bruchalskiego w Świątnikach Górnych. Muzeum mieści się w Szkole od 2007 roku, wcześniej, bo od 1970 r., miało formę izby regionalnej założonej przez inicjatywę społeczną M. Mikułę. Świątniczanie słyną z rzemiosła ślusarsko-kowalskiego. W muzeum można zobaczyć: półzbroje husarską, różnego rodzaju kłódki, warsztat kowalski i ślusarski z narzędziami i przyborami niegdyś w nich używanymi. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż świątniczanie swoje rzemiosło prezentowali na Zamku Królewskiego na Wawelu. Do najcenniejszych eksponatów związanych z pracą świtąników wawelskich należą: „Portret świątnika Katedry wawelskiej St. Synowca” autorstwa L. Wyczółkowskiego, talar podzwonny dzwonników zygmuntowskich, strój świątnika Katedry Wawelskiej oraz liczne fotografie i dokumenty.


Najbliższy przewodnik:
Czchów >>>

Na wschód:

Cmentarz I WŚ nr 371

Cmentarz wojenny nr 371 jest największym z cmentarzy z I wojny światowej w okolicach Myślenic. Jego projektantem był Gustaw Ludwig, główny projektant cmentarzy pobliskiego X okręgu cmentarnego Limanowej. Cmentarz w Drogini-Banowicach prezentuje charakterystyczny dla tego artysty styl. Kamienny mur otacza teren cmentarza, założonego na pochyłości zbocza. W tylnej, górnej części muru naprzeciwko wejścia stoi okazały krzyż, a pod nim tablica inskrypcyjna z napisem po niemiecku oraz późniejsza po polsku, dodana w 1928 r. przez mieszkańców Drogini. Poszczególne groby i mogiły zbiorowe oznaczono stelami i umieszczonymi na nich krzyżami żeliwnymi trzech typów. Na cmentarzu pochowanych jest 141 żołnierzy z armii austro-węgierskiej, 4 z sojuszniczych oddziałów niemieckich oraz 46 z przeciwnej strony, tj. z armii rosyjskiej. Polegli i zmarli z ran żołnierze walczyli w okolicy w dniach 1–5 XII 1914 r. Kilka dni wcześniej oddziały rosyjskie gen. Radko Dmitriewa dotarły do zachodniego krańca Pasma Glichowca, tuż ponad Droginię. Austriacy przerzucili w te okolice oddziały specjalnej grupy uderzeniowej gen. Rotha, a ich natarcie w okolicy Drogini i Zasania odrzuciło Rosjan kosztem dużych strat. Był to początek bitwy limanowsko-łapanowskiej, która pozwoliła odrzucić Rosjan z przedpola twierdzy Kraków aż do linii Dunajca

Trzemesnia - drewniany kościół św. Klemensa

Stropy, jak i ściany zdobi bogata dekoracja malarska wykonana w 1910r., która zakryła starszą, ludową polichromię z końca XIXw. Wyposażenie kościoła jest bardzo cenne. Ołtarz główny, dwa ołtarze boczne, ambona oraz parapet chóru muzycznego są barokowe. W ołtarzu głównym mieści się renesansowy obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z końca XVIw., malowany na desce, ozdobiony złotymi sukienkami. Na północnej ścianie prezbiterium barokowy obraz z końca XVIIw., przedstawiający Koronację Matki Bożej. W kaplicy południowej znajduje się gotycki tryptyk z XVw., później przemalowany. W obrębie terenu kościoła znajduje się grota Matki Bożej z Lourdes, zbudowana w 1958r. W mur kościelny wmurowano popękaną renesansową płytę nagrobną z 1530r., która dawniej zakrywałą wejście do krypty.

Trupielec - cmentarzysko kurchanowe

Kurhany zostały odkryte w 1934 r., a w latach 1963-65 niektóre z nich przebadano archeologicznie. Stwierdzono, że są to prasłowiańskie cmentarzyska ciałopalne z k. VII – IX w. Na niewielkiej polance oraz wśród przyległych krzewów i lasu na terenie Burletki, przysiółka Kornatki, na stosunkowo niewielkiej przestrzeni znajdowało się około 20 kopców-kurhanów, z których tylko kilka jest dotąd zachowanych. Kopce te odkryto w 1934 roku, a dokładniej zbadano w latach 1963-1965. Było to wczesnośredniowieczne cmentarzysko ciałopalne z VII - IX wieku. W niektórych przypadkach wyposażano zmarłego w jadło i napoje, umieszczone w glinianych naczyniach. Z ilości kopców można wnioskować, że cmentarzysko służyło osadzie, liczącej kilkunastu mieszkańców


Najbliższy przewodnik:
Rabka >>>

Na południe:

Dawny młyn Łętochy
, Myślenice (Daszyńskiego 68)
Młyn wodny zbożowy usytuowany przy ulicy Daszyńskiego, zbudowany został po 1855 r. Główna część młyna to budynek prostokątny drewniany o konstrukcji zrębowej, częściowo na podmurowaniu z kamienia. Wnętrze młyna było trzypoziomowe, z poziomem dolnym podzielonym wzdłużnie rzędem słupów, średnim mieszczącym złożenie kamieni i poziomem trzecim, na którym żurawie uruchamiały zastawy pogródek. Wnętrze nakryte było stopami belkowanymi. Wejście do młyna usytuowane zostało pośrodku krótszego boku, w którym są dwuskrzydłowe klepkowe drzwi. Dach młyna jest siodłowy z wystawką. Do młyna przylega budynek mieszkalny dwutraktowy z przelotową sienią. Wewnątrz są belkowane, fazowane stropy. W wejściu znajdują się klepkowe drzwi dwuskrzydłowe. Dach części mieszkalnej jest siodłowy. Jaz usytuowany na młynówce pierwotnie był drewniany. W 1978 r. w czasie powodzi został zniszczony. Młyn był własnością prywatną rodziny Łętochów od roku 1972, kiedy zakupiony został przez A. Unold, która po remoncie otwarła w młynie lokal gastronomiczny oferując staropolskie potrawy.

Obserwatorium Astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza

Pcim to niewielka miejscowość na pograniczu Beskidu Makowskiego i Wyspowego. Niegdyś ten teren był zwany Beskidem Średnim - dziś położenie Pcimia jest nieco dyskusyjne. Ostatecznie można go nazwać Beskidem Myślenickim. W Pcimiu nie znajduje się wiele zabytków - raptem jeden kościół św. Mikołaja i kilkanaście kapliczek.

Stąd jednak wychodzą szlaki turystyczne w masyw Kotonia (Kotunia) i Koskowej oraz w pasmo Lubomira. Istnieje tu jedno schronisko "na Kudłaczach". Ta nikła infrastruktura skutkuje jednak pięknymi i spokojnymi terenami spacerowymi.

Najbliższy przewodnik:
Kalwaria Zebrzydowska >>>

Na zachód:

Pasmo Dalina i Barnasiówki

Pasmo Dalina - najbardziej wysunięte na północ pasmo górskie Beskidu Makowskiego. Znajduje się pomiędzy położonym na Pogórzu Wielickim Pasmem Bukowca na północy, a Pasmem Babicy na południu. Najwyższym szczytem jest Dalin - 566 m n.p.m., mylnie nazywany Barnasiówką, jak zresztą całe pasmo pasmem Barnasiówki. Sama Barnasiówka jest polem na południowym zboczu Dalina. Natomiast często, również na mapach turystycznych Dalinem nazywa się wzgórze bez nazwy o wysokości 506 m n.p.m., górujące nad Myślenicami. Do pasma należy również góra Pisana - 545 m n.p.m., znajdująca się w jego zachodniej części.

Diabelski Kamień w Rudniku

Diabelski Kamień wznosi się na jednej z licznych odnóg (około 460 m) Pasma Dalina, wśród lasu sosnowego, naprzeciw kościoła w Rudniku, na wysokości około 60 m ponad dnem Doliny Rudnika. Składa się z muru skalnego o długości około 30 m, wysokości około 6 m, szerokości do 2,5 m, przedzielonego trzema szczelinami na kilka części. W przedłużeniu tego muru ku wsch. wznosi się nieco wyższa, samotna skałka, o obwodzie około 10 m. Ma ona kształt przewieszonej baszty, podobnej do maczugi. Jest to właściwy Diabelski Kamień. Na sąsiadującej od zach. odnodze Dalina wznoszą się podobne skałki, lecz mniejszych rozmiarów. Obie grupy zbudowane są z gruboziarnistego piaskowca ciężkowickiego, wypreparowanego w wyniku procesów wietrzenia spośród mniej odpornych poziomów kompleksu fliszowego.
Jedna z lokalnych legend opowiada o diable, który w ciągu jednej nocy chciał w tym miejscu wybudować drugie piekło. Założył się z Panem Bogiem, że uczyni to wcześniej, niż Bóg zbuduje drugie niebo. Kiedy czart przyniósł z morza ogromny głaz, zapiał kogut gospodarza z Rudnika. Noc skończyła się i diabeł dzieła nie dokończył, a kamień stoi po dziś dzień. Inna legenda mówi, że jeżeli w czasie pełni księżyca o północy obejdzie się kamień dziewięć razy i zajrzy pod niego, to ujrzy się diabła obmyślającego, jak zaszkodzić Rudniczanom.

Las Gościbia

Krajobrazowy rezerwat „Las Gościbia” położony jest na północnych stokach Babicy, w północnej części Beskidu Średniego w miejscowości Harbutowice. Utworzony został w 2001 r. na obszarze 281,46 ha. Obejmuje źródliskowy obszar rzeki Gościbia, rozczłonkowany ośmioma równolegle płynącymi potokami, które łączą się w jeden ciek na wysokości ok. 380 m n.p.m. Koryta strumieni urozmaicone są licznymi progami skalnymi, tworzącymi malownicze kaskady.
najcenniejszym zbiorowiskiem jest fragment boru dolnoreglowego wraz z niewielkimi płatami łęgów jesionowych. Lasy te są ostoja zwierzyny oraz siedliskiem rzadkich gatunków flory m.in. storczyków (buławnik mieczolistny, buławnik wielkokwiatowy, podkolan biały).


Copyright © MUWIT.pl    O portalu |  autorzy |