No dobrze - przyznaję...- od momentu, kiedy Jej Misiowatość Cisna, znalazła tu swój dom... (tak trochę na wskroś Polski, znaleziona została bowiem w Bieszczadach, gdzie się urodziła. A odratowana przez weterynarzy w Przemyślu.) ... poznawanie Poznania ograniczyć się może do Nowego Zoo. Właściwie - oba Stare i Nowe. Ciekawostką jest, że znajdują się po dwóch przeciwległych stronach miasta.
Ostrów Tumski
Ostrów Tumski, czyli Wyspa Katedralna, to miejsce, gdzie powstał najstarszy z dotychczas odkrytych kościołów w Polsce (tzw. kaplica Dąbrówki – ok. 965 r.). To także siedziba pierwszego polskiego biskupstwa wraz najstarszą katedrą w kraju, która powstawała jeszcze w czasach Mieszka I. Od tamtego czasu była kilkukrotnie przebudowywana, a jej obecna forma to w znacznej mierze oryginalne gotyckie mury częściowo odbudowane po zniszczeniach z czasów II wojny światowej..
We wnętrzach Katedry znajdziemy wspaniałe płyty Vischerowskie, tzw. Złotą Kaplicę, czyli mauzoleum pamięci pierwszych władców, a w podziemiach zachowane ruiny dawniejszych konstrukcji, grobów Mieszka I i Bolesława Chrobrego oraz misę chrzcielną. W dawnych wiekach katedra pełniła funkcje grzebalne, pochowanych zostało tutaj ośmiu spośród pierwszych władców Polski.
Wzgórze św. Wojciecha i Cytadela
Niemal w samym centrum miasta, zaledwie kilka minut spacerem od Starego Rynku znajdują się duże enklawy zieleni położone na Wzgórzu św. Wojciecha oraz Cytadeli.
Na wzgórzu mieści się także jeden z najstarszych kościołów miasta – pod tym samym wezwaniem. Kościół znany jest z przepięknej secesyjnej polichromii i witraży wykonanych wg projektów Wyspiańskiego i Mehoffera. Kościelne krypty często nazywane są poznańską skałką, jako że pochowano w nich wielu wybitnych Wielkopolan.
Cytadela powstała na gruzach dawnej XIX-wiecznej twierdzy pruskiej. Spacerując alejkami odnajdziemy bez trudu świadków wydarzeń sprzed lat – fosy, mury, schrony, magazyny amunicji… A wśród nich pamiątka już z XX i XXI wieku: muzea uzbrojenia, jeden z trzech na świecie Zegarów Pokoju, kompleks cmentarzy wojskowych i cywilnych, czy kolekcję rzeźb i instalacji sztuki, w tym słynnych „Nierozpoznanych" Magdaleny Abakanowicz.
Forty Twierdzy Poznań
Zlokalizowane w odległości 5-7 km od centrum, zostały z czasem wchłonięte przez miasto. Część z nich udostępniona jest do zwiedzania w okresie letnim, w trakcie imprez plenerowych, a Fort VII, który w trakcie II wojny światowej funkcjonował jako obóz koncentracyjny, jest udostępniony dla turystów o każdej porze roku.
Zamek cesarski
wzniesiony przed 100 laty dla ostatniego niemieckiego cesarza Wilhelma II. Przez lata Zamek zmieniał swoje przeznaczenie. W okresie międzywojennym w salach zamkowych odbywały się wykłady uniwersyteckie, w trakcie II wojny światowej budynek był przystosowywany do objęcia funkcji siedziby Hitlera, a od lat 60. pełni rolę centrum kultury – dziś największego w Wielkopolsce.
Rezerwat przyrody Żurawiniec
stanowi torfowiskowy rezerwat przyrody, położony w północnej części Poznania, w niewielkim lasku przy ul. Jasna Rola. Został utworzony w 1959 r. z inicjatywy Heleny Szafran w celu ochrony zespołu roślinności torfowiska przejściowego. Torfowisko to wykształciło się w podłużnym, obecnie bezodpływowym zagłębieniu terenu, stanowiącym rynnę polodowcową. W południowej części rezerwatu zachował się niewielki, płytki zbiornik wodny. Obecnie rezerwat usytuowany jest w bliskim sąsiedztwie blokowisk Piątkowa. Zajmuje on powierzchnię 1,47 ha.
Na północ:
Owińska - Pałac rodziny von Treskow
Późnoklasycystyczny pałac w Owińskach, wzniesiony dla rodziny von Treskow, jest jedną z nielicznych w pocz.
XIX w. siedzib ziemiańskich w Wielkopolsce wzniesionych dla Niemców. Budowa okazałej rezydencji wiązana jest na ogół z nazwiskami dwóch działających na przełomie XIX/XX w. w środowisku berlińskim architektów: Ludwika Catela oraz początkującego wówczas Karla Friedricha Schinkla. Pałac, a zwłaszcza układ i dekoracje wnętrz, gdzie udział Schinkla był największy, należą do najwcześniejszych dzieł tego wybitnego twórcy znanego później w całej Europie. Wg innej koncepcji gł. autorem projektu był David Gilly, któremu Schinkel miał jedynie pomagać. Architektura pałacu nawiązuje do form charakterystycznych dla środowiska berlińskiego w k. XVIII w. Rezydencję otacza krajobrazowy park, zaprojektowany wg tradycji przez wybitnego ogrodnika berlińskiego – Petera Josepha Lenné.
Murowana Goślina - Pałac Karla von Winterfelda
Obecnie stojący pałac (a w zasadzie jego środkową część) wzniesiono z inicjatywy Hansa Karla Winterfelda w 1841 roku. Jednak źródła mówią, że powstał on na fundamentach wcześniejszej rezydencji, której budowę przypisują Potulickim lub Rozdrażewskim.
W centrum umieszczono wejście główne umieszczone w kolumnowym ganku. Strop ganku stał się podłogą balkonu w drugiej kondygnacji. Balkon otoczony jest ażurową, kutą balustradą. Piano nobile zaakcentowane jest boniowanymi pilastrami i prostokątnym oknami z trójkątnymi naczółkami. Całość wieńczy gzyms z roślinnymi girlandami oraz trójkątny naczółek z dekoracją roślinną i tarczą herbową.
Ostrów Radzimski
Radzim położony jest nad Wartą, w centralnej Wielkopolsce, w odległości około 25 km na północ od Poznańia. Grodzisko na dawnej śródwarciańskiej wyspie i ślady zabudowy mieszkalno-gospodarczej po dawnej wsi na lewym brzegu Warty to dziś jedyne widoczne w terenie świadectwa dawnej świetności Radzimia.
Gród radzimski pełnił ważną funkcję najpierw w strukturach państwa gnieźnieńskiego, następnie w czasach rozbicia dzielnicowego i walk książąt wielkopolskich o rządy na tym terytorium. Natomiast w historii wsi największą rolę odgrywał kościół parafialny. Istnienie świątyni w XVIII i XIX wieku podtrzymywało funkcjonowanie osady.
Od dawna ziemia radzimska przyciągała uwagę naukowców różnych dziedzin, także archeologów. Od 1901 roku rozpoczęli oni swoje badania powierzchniowe, kontynuowane w latach 1909, 1912, 1919, 1948, 1950 i 1974. Jednak miejsce to nie było przedmiotem szerzej zakrojonych badań. Dopiero w wyniku wieloaspektowych, interdyscyplinarnych badań prowadzonych w latach 2002–2016 przez Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy zaczęto w znaczący sposób uzupełniać wiedzę na temat dziejów Radzimia. W 2006 roku powołano Pracownię Archeologiczną Ostrów Radzimski z siedzibą w Murowanej Goślinie. Placówka ta podlega Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, a jej celem jest prowadzenie badań i upowszechnianie wiedzy o Radzimiu. (tekst dr A. Kowalczyk - ze strony muzeum)
Na wschód:
MUZEUM PSZCZELARSTWA W SWARZĘDZU
Muzeum powstało jako oddział Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie w 1999 roku na terenie istniejącego od 1963 roku skansenu pszczelarskiego.
Twórcą skansenu był prof. Ryszard Kostecki. Skansen stanowi unikatowy w skali europejskiej zbiór uli ilustrujący na ekspozycji plenerowej historię bartnictwa i pszczelarstwa na ziemiach polskich. W 1999 roku w pofolwarcznym budynku gospodarczym utworzono ekspozycję muzealną dotyczącą owadów użytkowych. W 2002 roku nadano Muzeum imię prof. Ryszarda Kosteckiego – twórcy skansenu i kolekcji uli, propagatorowi historii i tradycji pszczelarstwa.
Uzarzewo - szachulcowy kościół
Historia parafii zaczyna się od jej założenia prawdopodobnie już w XII wieku, a pierwszy, drewniany kościół powstał z fundacji królewskiej. Współcześnie, w dolinie rzeki na niewysokim wzniesieniu, znajduje się malowniczy, szachulcowy kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła. Postawiono go dzięki Felicjanowi Napruszewskiemu, ówczesnemu właścicielowi wsi, w miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni rozebranej w 1749 r. W 1869 r. do kościoła dobudowano drewnianą, neogotycką wieżę. Jest ona dwukondygnacyjna, z dolną kondygnacją czworoboczną i górną ośmioboczną, z iglicowym, ośmiopołaciowym hełmem, wokół którego znajdowała się żeliwna galeryjka, zlikwidowana podczas remontu kościoła w latach 1996 – 2004.
Kościół jest budowlą jednonawową, halową o sklepieniu beczkowym. Wyposażony w dwa boczne, barokowe ołtarze z poł. XVIII w.: Serca Pana Jezusa Ukrzyżowanego i Św. Teresy z Avil. Ołtarz główny – Golgota, pierwotnie barokowy, potem neogotycki, znajduje się na tle malowanej na ścianie, niedawno odrestaurowanej dekoracji malarskiej w formie udrapowanej czerwonej zasłony. Odkrycie polichromii podczas prac remontowych w Uzarzewie było dużą sensacją, ponieważ istnieje jej duże podobieństwo do malowideł odkrytych także podczas remontu w poznańskiej Farze. W Uzarzewie malowidło powstało jednak 50 lat później.
W wyposażeniu świątyni zwraca uwagę krucyfiks z XVII wieku, kamienna kropielnica z wczesnego średniowiecza, pełniąca do 1895 r. rolę chrzcielnicy, a szczególnie obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Obraz ten namalowano w 2 połowie XVII wieku, a jego fundatorką była Anna Młynarka mieszkanka Uzarzewa, widoczna jako klęcząca postać w rogu obrazu. Podobnie jak w przypadku obrazu w kościele wierzenickim, który fundował kołodziej Bartłomiej z Kłecka, mieszkający w Wierzenicy - ten także posiada napis fundacyjny, zaczynający się słowami : „Anna Młynarka...”.
MUZEUM PRZYRODNICZO-ŁOWIECKIE W UZARZEWIE
Muzeum powstało w 1977 roku z inicjatywy Wojewódzkiej Rady Łowieckiej w Poznaniu. Od 1982 roku jest oddziałem Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie. Mieści się w odnowionym dziewiętnastowiecznym dworze położonym w sześciohektarowym parku krajobrazowym o urozmaiconej rzeźbie terenu. Drugim zabytkowym budynkiem jest stajnia-wozownia, w której od 1993 roku znajduje się ekspozycja przyrodnicza. W roku 2004 wielkopolski przedsiębiorca i myśliwy Adam Smorawiński podarował swoją kolekcję trofeów egzotycznych z 4 kontynentów, a do celów jej ekspozycji ufundował nowy pawilon.
Bugaj - wiatrak koźlak
Wiatrak przeniesiony w 1977 roku z Chomęcic pod Poznaniem.
Na południe:
Kórnik - neogotycki zamek Działyńskich
Muzeum w Zamku w Kórniku jest jak XIX-wieczny dom Tytusa i Celestyny Działyńskich, jak dom Jana Działyńskiego – ich syna, który po ojcu przejął Zamek i zakończył jego przebudowę. Ostatecznie urządzali go dalej Jadwiga z Działyńskich Zamoyska siostra Jana, jej syn Władysław i córka Maria.
Wnętrza – choć przez muzealników przystosowane do zwiedzania – zaaranżowane są w taki sposób, żeby dać poczucie współczesnemu zwiedzającemu, że jego właściciele dopiero stąd wyszli. Ma tu być tak, jakby Gospodarze zaraz mieli usiąść, napić się herbaty, zagrać na harfie, odtworzyć partię szachów.
Wielkopolski Park Narodowy
W Parku utworzono 18 obszarów ochrony ścisłej o łącznej powierzchni 260 ha. Chronią one rozmaite formy krajobrazu polodowcowego oraz najbardziej naturalne zbiorowiska roślinne, a także związane z nimi zwierzęta. Ochroną objęto także 32 drzewa pomnikowe i 1 głaz narzutowy.
Na terenie Parku znajdują się liczne zabytki. Do najcenniejszych należy drewniany kościół w Łodzi z XVII w. Inne zabytkowe kościoły o nieco mniejszej wartości możemy spotkać w Puszczykowie, Stęszewie i Wirach. W Szreniawie i Trzebawiu zachowały się do dziś dziewiętnastowieczne dwory. Ciekawym obiektem są także ruiny zameczku zbudowanego w 1827 roku przez Tytusa Działyńskiego dla swojej siostry Klaudyny Potockiej na wyspie Zamkowej na J. Góreckim.
Kiełczewo - dwa wiatraki koźlaki. W stanie przyzwoitym.
Śmigiel - Pięknie odrestaurowane wiatraki.
Na zachód:
Brody - neogotycki pałac
Budynek neorenesansowy, nawiązujący swoją architekturą do zamków francuskich z XVI w. Budynek ma dwie wieże i dziedziniec wewnętrzny przebudowany ok.1910 roku na okazały holl z malowidłami na ścianach.
Brody - drewniany kościół.
Rogierówko
Znajduje się tam ośmioboczny wiatrak wybudowany około 1905 roku. Wewnątrz zobaczymy kompletne wyposażenie złożone z maszyn z przełomu XIX i XX wieku. - mieści się tu punkt etnograficzny.
MUZEUM GOSPODARKI MIĘSNEJ W SIELINKU
W maju 2005 roku Muzeum Narodowe Rolnictwa w Szreniawie wzbogaciło się o nowy oddział – Muzeum Gospodarki Mięsnej, położony w Sielinku niedaleko Opalenicy. Placówka jest zlokalizowana na terenie Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Sielinku, jednego z najlepiej zagospodarowanych w Polsce. Muzeum Gospodarki Mięsnej mieści się w nowoczesnych pomieszczeniach, to znaczy w specjalnie na ten cel zbudowanym, funkcjonalnym budynku, uznanym w 1996 roku za jeden z trzech najlepszych nowo wybudowanych w Polsce. Okres przygotowań do otwarcia Muzeum sięga 1974 roku. Przez te lata prof. Wincenty Pezacki – inicjator przedsięwzięcia –gromadził eksponaty. Ofiarodawcami były w dużej części państwowe przedsiębiorstwa gospodarki mięsnej i chłodniczej, osoby związane z branżą, indywidualni rzemieślnicy i ich potomkowie, uczelnie, szkoły, organizacje rzeźnicko-wędliniarskie. Wśród eksponatów są depozyty czterech muzeów oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ekspozycja ukazuje historię rzemiosła rzeźnickiego i przemysłu mięsnego od połowy XVII wieku do lat 60. XX w. Zebrane muzealia dokumentują przetwórstwo mięsa od chwili uboju po wyrób wędlin i sprzedaż.
Liczne wpisy do księgi pamiątkowej świadczą o trafności pomysłu powołania placówki muzealnej o takim profilu (pierwsza i jedyna w Polsce, a trzecia w skali światowej – po Niemczech i Węgrzech).
MUZEUM WIKLINIARSTWA I CHMIELARSTWA W NOWYM TOMYŚLU
Lokalizacja tej jedynej tego typu placówki muzealnej w Polsce ma związek ze specyfiką regionu, którego centralnym punktem jest Nowy Tomyśl, wynikającą z bogatych tradycji w zakresie uprawy wikliny i chmielu oraz produkcji wyrobów wiklinowych. Decydujący wpływ na powstanie i rozwój tychże tradycji miały naturalne warunki terenowe oraz procesy historyczne związane z napływem ludności w ramach osadnictwa olęderskiego. Podmokły, miejscami bagnisty charakter terenu sprawia, że wierzba w stanie dzikim rosła tutaj od zawsze. Osiedlający się w tym rejonie w 1 połowie XVIII wieku Olędrzy zaczęli uprawiać wierzbę, wykorzystując posiadaną w tym zakresie wiedzę i doświadczenie. Tak bogate zaplecze surowcowe stanowiło też znakomitą bazę dla rozwoju rzemiosła plecionkarskiego, które obok uprawy wikliny, funkcjonuje na tych terenach do dnia dzisiejszego. Podobnie, początki chmielarstwa w okolicach Nowego Tomyśla wiążą się z przybywającymi na te tereny kolonistami pochodzenia niemieckiego i czeskiego. W powstających polsko-czeskich i niemiecko-czeskich gminach olęderskich, położonych Na zachód od Nowego Tomyśla, wydawano przywileje zezwalające osadnikom na domowy wyrób piwa. Powstawały w związku z tym małe, przydomowe plantacje chmielu, uprawianego na własny użytek. W 1 połowie XIX wieku rozpoczęto racjonalną uprawę chmielu i uregulowany handel nim. Od 1849 roku organizowane były tutaj targi chmielarskie, na których ustalano aktualne ceny chmielu.
Bazę lokalową Muzeum stanowią dwa obiekty, które prezentują dawny charakter zachowanego w tym regionie budownictwa olęderskiego. Główna siedziba mieści się w dawnym budynku mieszkalnym osadnika olęderskiego, pochodzącym z końca XVIII wieku. Drugim obiektem jest stodoła z charakterystycznym tzw. tremplem – nadbudowanym poddaszem, wykorzystywanym do suszenia chmielu lub jako magazyn wikliny.
W Muzeum obejrzeć można wystawy odnoszące się do tematyki uprawy wikliny i chmielu, przetwórstwa tych surowców oraz rzemiosła plecionkarskiego. Prezentowane są, związane z tą tematyką narzędzia i maszyny oraz ogromne bogactwo wyrobów plecionkarskich, zarówno o charakterze użytkowym, jak i artystycznym. W otoczeniu budynków rozmieszczone są niepowtarzalne, artystyczne formy przestrzenne z wikliny, poza tym stanowiska ekspozycyjne dotyczące zagadnień zastosowania wierzby w innych poza plecionkarstwem dziedzinach życia człowieka (ochrona środowiska), maszyny i narzędzia do zbioru i przetwórstwa wikliny oraz ekspozycje botaniczne – odmian wierzby (salicarium) i chmielu (chmielnik).
Muzeum organizuje lekcje muzealne, warsztaty plecionkarskie, pokazy – wyplatania oraz z zakresu przetwórstwa wikliny: gotowania, korowania, produkcji taśmy wiklinowej, obróbki kija wiklinowego. Muzeum jest organizatorem Ogólnopolskich Plenerów Wikliniarskich (czerwiec) i Spotkań Młodych Plecionkarzy (wrzesień). Co roku, w ramach współorganizacji z władzami Nowego Tomyśla i Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Plecionkarzy i Wikliniarzy, w drugiej połowie sierpnia, na terenie Muzeum odbywa się Ogólnopolski Konkurs Plecionkarski, jako jedna z atrakcji Jarmarku Chmielo-Wikliniarskiego, a co kilka lat goszczą tutaj plecionkarze z różnych zakątków kuli ziemskiej w ramach Światowego Festiwalu Wikliny i Plecionkarstwa.
Wągrowiec >>>
