Biebrzański Park Narodowy
Biebrzański Park Narodowy chroni rozległe i prawie niezmienione dolinowe torfowiska z unikalną różnorodnością gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych ekosystemów. Dolina Biebrzy jest bardzo ważnym miejscem gniazdowania, żerowania i odpoczynku dla ptactwa wodno-błotnego, toteż w roku 1995 została wpisana na listę siedlisk konwencji RAMSAR-owskiej tj. obszarów mokradłowych o międzynarodowym znaczeniu, zwłaszcza jako środowiska życia ptactwa wodno-błotnego. Bagna Biebrzańskie leżą w północno-wschodniej Polsce, która jest uważana za najzimniejszy (poza górami) region kraju.
Goniądz - Drewniany młyn
W Goniądzu zachował się jeden z trzech młynów istniejących około 1850r.
Obecnie, młyn pozbawiony koła młyńskiego i większości wyposażenia, powoli niszczeje.
Był to młyn wodny zawrotkowy gospodarczy o napędzie kołem wodnym nasiębiernym (woda spadała na koło z góry). Młyn usytuowany jest nad rzeczką Czarna Struga jednym z dopływów Biebrzy. Budynek młyna jest częściowo podpiwniczony, jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem. Po wschodniej stronie znajduje się plac po dawnym stawie, który zajmował powierzchnię ok. 1.5 ha. Sam budynek osadzony jest na fundamencie z kamienia polnego i łamanego. Ściany budynku są z drewna. Konstrukcja z bali - wieńcowa ze słupami pionowymi ujmującymi otwory okienne i drzwiowe. Dach drewniany jętkowy, kryty pierwotnie gontem, a następnie blachą. Stropy i podłogi drewniane. Stolarka okienna i schody na strych drewniane. Okna ościeżnicowe.
Twierdza Osowiec
Twierdza zbudowana przez Rosjan w latach 1882-1892 stanowi niezwykły kompleks, w którym po mistrzowsku wykorzystano do obrony warunki terenowe, a szczególnie naturalne systemy wodne. Miejsce lokalizacji twierdzy jest jedynym na długości około 80 km zwężeniem doliny Biebrzy, otoczonej niedostępnymi bagnami. Przez to zwężenie o szerokości 2 km, poprowadzono strategiczną linię kolejową Ełk-Białystok. Fortyfikacje rozplanowano tak, by jak najlepiej wykorzystać warunki terenowe. Wzniesiona w celu obrony przed ewentualnym atakiem wojsk niemieckich z Prus Wschodnich stanowiła ważny element zespołu umocnień broniących zachodnich granic imperium rosyjskiego. Była jednym z najnowocześniejszych bastionów obronno- zaporowych XIX-wiecznej Europy. Cztery forty tworzące twierdzę są doskonale wkomponowane w krajobraz, dzięki czemu bardziej przypominają skały uformowane przez naturę niż dzieło człowieka.
Przystępując do ufortyfikowania terenu władze carskie przeniosły przymusowo wieś Osowiec dwa kilometry na północ, gdzie znajduje się obecnie. W skład systemu obronnego wchodzą cztery forty: Centralny I, Zarzeczny II, Szwedzki III, Nowy Iv, tworząc dobrze rozwinięty pas umocnień. Poszczególne obiekty były budowane z cegły tradycyjnymi technikami murarskimi. Wykorzystywany był również kamień. Na uwagę zasługuje dbałość budowniczych o estetykę. Pomimo militarnego przeznaczenia obiektów wręcz perfekcyjnie kładziono cegły i stosowano różnego rodzaju kształtki. W trakcie prac wykopano wiele fos i kanałów oraz usypano wały. Podczas modernizacji warowni na początku XX wieku większość budowli ceglanych przykryto betonem.
Jej przydatność została potwierdzona w okresie I wojny światowej, kiedy to zasłynęła jako niezdobyta (dlatego zwana polskim verdun). Podczas półtorarocznego oblężenia w 1914 i 1915r przez wojska niemieckie załoga twierdzy odparła trzy szturmy z użyciem najcięższych dział kolejowych. Mimo stosowania przez Niemców wymyślnych metod bojowych, łącznie z użyciem dział typu "Gruba Berta" (pocisk ważył 930 kg) i ataku gazem bojowym Twierdza pozostała niezdobyta. Chmura śmiercionośnego chloru zabiła wówczas 2 tys żołnierzy rosyjskich. Gaz uśmiercił również wielu Niemców, którzy przedwcześnie przypuścili atak na Twierdzę. Załoga ewakuowała się dopiero 18 -23 VIII 1915 roku, ze względu na niekorzystną dla Rosjan sytuację strategiczną na froncie.
Fort II (Zarzeczny)Zajmowaną przez Niemców twierdzę w lutym 1919 roku przejmuje Wojsko Polskie. Mocno zdewastowany obiekt wymagał remontu. W latach 30-tych część budowli Twierdzy Osowiec zostało zmodernizowanych. Wzniesiono szereg schronów o konstrukcji żelbetonowej (można zobaczyć ich wysadzone fragmenty w forcie II oraz w międzypolu fortu Iv i III wzdłuż Biebrzy pod Goniądz i Wólkę Piaseczną).
Niestety, przygotowana na atak wojsk niemieckich w 1939 roku umocniona twierdza nie spełniła swojego zadania. Pod wpływem doświadczeń z I wojny światowej, wojska niemieckie nie zdecydowały się na szturm twierdzy, lecz sforsowały Narew i Biebrzę pod Wizną, gdzie bohaterską obronę prowadziło 720 żołnierzy pod dowództwem kapitana Raginisa. Wojsko Polskie opuściło Osowiec bez walki 14 września 1939 r.
Po okresie zmagań wojennych i rabunku trwającym do chwili ponownego przejęcia przez wojsko w 1953 r.,w Osowcu-Twierdzy najlepiej zachowały się Fort I (Centralny) oraz Fort III (Szwedzki). Dzięki działalności Osowieckiego Towarzystwa Fortyfikacyjnego cytadelę, czyli Fort I można zwiedzać w towarzystwie przewodnika. W budynku fortecznych koszar szyjowych zorganizowano Muzeum Twierdzy Osowiec. Fort II (Zarzeczny)Fort II (Zarzeczny), wysadzony jeszcze przez odchodzących z twierdzy Niemców, jest ruiną. Otacza go wypełniona wodą fosa. Betonowe rumowisko można oglądać z wieży widokowej usytuowanej przy ścieżce przyrodniczej (początek ścieżki przed mostem na Kanale Rudzkim). Nielegalnie i na własną odpowiedzialność można co prawda wejść na teren II Fortu, ale na razie należałoby się z tym wstrzymać gdyż zapowiedziana jest jego rewitalizacja i udostępnienie dla turystów. Fort III, nadal zajmowany przez Wojsko Polskie, jest niedostępny dla turystów.
Ze składających się na obiekt czterech fortów, do zwiedzania udostępniony jest tylko fort centralny - w nim mieści się również Muzeum Twierdzy.
Carska droga
"Carska Droga", w szerokim rozumieniu tego słowa, powstała pod koniec XIX wieku na potrzeby twierdzy w Osowcu i systemu umocnień zachodnich rubieży Imperium Rosyjskiego jako droga rokadowa. Jej główną rolą było zapewnienie komunikacji pomiędzy carskimi twierdzami Grodno, Osowiec i Łomża. Umożliwiała ona też przemieszczanie się wojska pomiędzy fortami i punktami oporu samej Twierdzy Osowiec.
Carska Droga została poprowadzona równolegle do lewego brzegu Biebrzy, przez bagna i piaszczyste wydmy. Decyzja o budowie tej strategicznej militarnej drogi przez bagna została osobiście podjęta osobnym dekretem przez cara Mikołaja II. Istnieje anegdota, według której zbudowano ją wzdłuż linii narysowanej przez cara za pomocą linijki przyłożonej do Grodna i Warszawy. W każdym razie poprowadzono ją długimi prostymi odcinkami, co utrudniało jej budowę w bagnistym terenie.
"Carska Droga" leży w jednym z najpiękniejszych miejsc polskiej Amazonii, na granicy Biebrzańskiego Parku Narodowego i rozlewisk Narwi. Obfitość bocianów, bobrów i ptactwa wodnego czyni ją bezkonkurencyjną w okresie od lutego do czerwca. Można spotkać tu także orlika oraz króla bagien biebrzańskich - łosia.
Carska Droga" oprócz funkcji komunikacyjnych dla społeczności stanowi bardzo atrakcyjny szlak turystyczny przez Biebrzański Park Narodowy. Carska co roku jest bardzo licznie uczęszczana i odwiedzana przez turystów z całej Polski i zagranicy.
Laskowiec - Regionalna Izba Doliny Biebrzy
Regionalna Izba Doliny Biebrzy powstała w budynku starego kościoła parafialnego w Laskowcu. Zlokalizowana jest w Biebrzańskim Parku Narodowym, tuż przy sławnej carskiej drodze. Pełni rolę mini-muzeum, w którym gromadzone są zarówno tradycyjne, dawne przedmioty codziennego użytku jak też eksponaty sakralne związane bezpośrednio ze świątynią i nabożeństwami w niej odprawianymi. Dodatkową atrakcją jest świetnie zagospodarowany teren wokół izby, na który składają się drewniane wiaty, pod którymi można się posilić, odpocząć, naładować telefon a wszystko to w otoczeniu pięknych starych dębów i lip. Zapraszamy.
Szczuczyn - ruiny pałacu
Pałac rodu Szczuków, twórców i właścicieli Szczuczyna został wybudowany w latach 1687-1690 w stylu barokowym. Autorem projektu był Włoch Józefa Piola, zaś budowę prowadził Józef II Fontana (ojciec Jakuba Fontany), był również kierownikiem budowy zespołu kościoła i klasztoru Pijarów. Przebudowany został w latach 1705-1709 na pałac na planie prostokąta z dwoma narożnymi alkierzami. Rezydencja Szczuków niedługo służyła ich właścicielom gdyż już w 1712 roku została spalona podczas okrutnej w skutkach Wojny Północnej z dużym wkładem Szwedów. Ocalałe elementy pałacu zostały rozebrane przez okolicznych chłopów na budowę swoich domów. Fundamenty ruin odkryto w latach 1966-1967 i 1977-1979. Z widocznych resztek fundamentów można jeszcze odczytać rozkład pomieszczeń pałacu Szczuków.
Mikicin - dwór
Klasycystyczny dwór, który w opłakanym stanie istnieje do dziś, zbudował w 1847 roku Adolf
Moniuszko. Rodzina Moniuszków zarządzała majątkiem do 1905 roku, kiedy w całości dobra te
odkupili Jan i Stefan Kozłowscy. Z ich obecnością w Mikicinie związane są najciekawsze historie,
opowiadane przez mieszkańców pobliskich wsi. Jedna z nich dotyczy skarbu odkrytego pod ziemią.
Tematycznie - Podlaskie dwory >>>
więcej na biebrza.org.pl
więcej na turystyka.monki.pl
Przewodnik PLUS >>>
więcej na biebrza24.pl
więcej na fanpage'u
więcej na ciekawepodlasie.pl