Wysowa to uzdrowisko. Uzdrowisko, które chciałoby konkurować ze słynną Krynicą (która jest, jak dla Wysowej, zdecydowanie za blisko) czy też z malutkim, prywatnym Wapiennem. Niestety - to się Wysowej nie udaje. Nie udaje się również być klasyczną wsią Beskidu Niskiego, z tak zwanym charakterem. Zresztą - Wysowa zawsze była uzdrowiskiem i nigdy nie pretendowała do miana łemkowskiej wsi, jaka jest Bartne, czy też zupełnie opuszczonej Czeremchy - bo też Wysowa opuszczona nie jest.

Oficjalnie lecznicze właściwości wód zostały potwierdzone na początku XIX wieku, a miano uzdrowiska zyskała ona w 1808 roku, kiedy otwarto pierwsze łazienki napełniane wodą mineralną. Ale nawet wtedy, gdy odkryto 11 źródeł wody mineralnej z potwierdzonymi urzędowo właściwościami leczniczymi, Wysowa wciąż była w cieniu Krynicy. Do tego stopnia, że nowy właściciel uzdrowiska wysowskiego (od 1858 roku) bardejowski Żyd, Izaak Lando, rozpoczął sprzedaż wysowskich wód mineralnych, jako pochodzących właśnie z Krynicy i Szczawnicy. Było to nieuczciwe, ale wskazuje wybitnie jaką pozycję, w uzdrowiskowym przemyśle, piastowała Krynica i jak nikłą rolę, mimo wszystko, miała w tym przemyśle Wysowa...



Jako uzdrowisko funkcjonuje od 1808 r. Pobudowano wtedy pierwsze łazienki do kąpania się w wodach mineralnych i pierwszy dom mieszkalny dla kuracjuszy. Kuracje, głównie układu pokarmowego, kamicy nerkowej i stanów zapalnych dróg moczowych, cukrzycy i innych chorób przemiany materii, opierają się na wodach mineralnych.
Wysowskie zdroje to szczawy wodorowęglanowo-chlorkowo-wapienne i wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowe. Zawierają cenne mikroelementy: lit, cynk, miedź i kobalt. W smaku są dość paskudne, ale mają znakomite właściwości lecznicze. W połączeniu z łagodnym mikroklimatem, spokojem i ciszą stanowią o atrakcyjności miejsca: kurują się tu ludzie zestresowani, wyczerpani nerwowo, alergicy, cierpiący na zmiany geriatryczne i choroby układu krążenia i oddechowego.

Kuracjusze przyjeżdżają tu już od ponad dwustu lat, a od czterystu znane są właściwości lecznicze miejscowych wód. Ponoć zbójnicy leczyli się tu na francę (syfilis).

Kościół parafialny pw. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej, z I. poł. XX w; jednonawowy, konstrukcji zrębowo- słupowej, oszalowany i pokryty blachą; wnętrze: ołtarz główny z XVIII-XlX w. Wzniesiony według projektu architekta Zdzisława mąc zeńskiego, w tradycji dawnego budownictwa regionalnego. Wieża o pochyłych ścianach, z pozorną izbicą wzniesiona w konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczona hełmem z ośmioboczną pozorną latarnią nakrytą kopułką. W dwuspadowym dachu nad nawą wieżyczka na sygnaturkę z latarnią. Dach nad prezbiterium jest wielopołaciowy. Nad nawą znajduje się częściowo pozorne sklepienie kolebkowe z płaskimi odcinkami po bokach, wsparte na słupach. Wyposażenie kościoła jest skromne. Barokowy ołtarz główny pochodzi z innego kościoła. W nim znajduje się obraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny namalowany według Murilla przez Mieczysława Wyrobka.


wzniesiono ją w 1779 r. na miejscu poprzedniej, spalonej w 1777 r. w czasie walk konfederatów barskich z wojskami rosyjskimi. Cerkiew należy do grona zachodniołemkowskich obiektów sakralnych. Pierwotnie cerkiew była trójdzielna, obecnie jest budowlą dwudzielną w 1910 r. nawę powiększono o przedsionek. Polichromia o charakterze neogotyckim datowana jest na lata 1912–13. Wewnątrz znajduje się kompletny ikonostas barokowy z XVIII w., a po stronie północnej nawy barokowy ołtarz boczny z ikoną Matki Boskiej.






Jest to jedna z najlepiej zachowanych świątyń zachodniołemkowskich, uważana za jedną z najpiękniejszych cerkwi w Polsce. Od 2013- wraz z 15 innymi- na liście UNESCO

Świątynia jest cerkwią łemkowską typu północno-zachodniego. Uznawana jest za modelowy i najpiękniejszy przykład tego stylu. Cerkiew wybudowano z drewna. Jest budowlą o konstrukcji zrębowej, orientowaną, trójdzielną. Wzniesiona została na planie złożonym z trzech kwadratów: obszernego prezbiterium, nawy i babińca. Trójdzielność budowli wyraźna jest również w bryle, która wznosi się od najniższego prezbiterium, przez wyodrębnioną wyższą nawę po dominującą nad całością wysmukłą wieżę. Każdy z członów budowli jest nakryty odrębnym dachem. Wieża o pochyłych ścianach ma konstrukcję słupową i obejmuje ściany babińca. Wokół wieży znajduje się zachata.


Dziś wieś to kilka ciekawych, łemkowskich chat oraz bardzo ciekawa, pochodząca z 1837 roku, drewniana cerkiew p.w. śś. Kosmy i Damiana. Przy cerkwi, ogrodzony cmentarz z ciekawymi, kamiennymi nagrobkami a całość otacza rząd rozłożystych lip.


Jedna z najlepiej zachowanych cerkwi łemkowskich. Wieża zbudowana jest w konstrukcji słupowo-ramowej, ma pochyłe ściany i izbicę, z namalowanymi tarczami zegarowymi. Dach nad nawą cerkwi jest namiotowy, a nad częścią prezbiterium dwuspadowy, przechodzący w namiotowy, wielopołaciowy, łamany uskokowo. Dachy zwieńczone są baniastymi wieżyczkami ze ślepymi latarniami. Hełm wieży jest podobnego kształtu. Wnętrze świątyni nakryte jest stropami, dekorowanymi polichromią o motywach architektonicznych, ornamentalnych i figuralnych. Cerkiew otoczona jest zrekonstruowanym drewnianym ogrodzeniem, w którym znajdują się bramki z 1811 i 1871r.


Na cmentarzu znajduje się ponad trzydzieści pięknych, zabytkowych nagrobków. Co ciekawe – zachowany jest pewien porządek: w większości pomniki nagrobne, fronty cokołów krzyży i rzeźb zwrócone są (orientowane) w kierunku wschodnim. Kilka nagrobków ma płaskorzeźbione cokoły z przedstawieniami św. Mikołaja, Matki Boskiej z Dzieciątkiem lub św. Michała Archanioła.




Dolina Łopacińskiego, którą prowadzi zielony szlak na Kozie Żebro, nazwę swoją wzięła od człowieka, który przed wojną prowadził tutaj gospodarstwo. Rupert Jan Łopaciński, zanim osiedlił się w Wysowej, był dyrektorem cukrowni na Lubelszczyźnie. Marzył jednak o stworzeniu wzorowego górskiego gospodarstwa. Nad potokiem Szumniak powstał zatem „Marysin”, który w czasach swojej świetności miał własne ujęcie wody, własne zaplecze gospodarcze oraz własną elektrownię, i to już w latach trzydziestych! W gospodarstwie hodowano m.in. pstrągi, owce i kozy, a także zajmowano się przetwórstwem mleka.

Po wojnie odebrano rodzinie Łopacińskich to miejsce i doprowadzono je do ruiny. Szczęśliwie po wielu latach starań w 2006 roku wróciło ono do prawowitych właścicieli i obecnie jest terenem prywatnym, który jednak można zwiedzać. Las kryje pozostałości dawnego gospodarstwa, które powstało dzięki myśli człowieka wyprzedzającego swoje czasy.



GÓRY HAŃCZOWSKIE - sąsiadują od zachodu z Przełęczą Tylicką, położone są pomiędzy rzeką Białą i rzeką Ropą z jej dopływem Zdynią. Od północy ogranicza je linia Uście Gorlickie- Smerekowiec- Wysowa a od południa- granica polsko- słowacka. Region umownie zwany Górami Hańczowskimi jest bardzo zróżnicowany i ze wszystkich części Beskidu Niskiego najbardziej "górski". Tutaj znajdują się najwyższe szczyty całego pasma przekraczające często 900 metrów (Lackowa 997 m), Ostry Wierch (930 m) a tuż za granicą polsko- słowacką znajduje się Busov- najwyższy szczyt całego Beskidu Niskiego- przekraczający granicę 1000 metrów o całe 2 metry.Cały teren to szereg malowniczych i często zamieszkałych dolin biegnących z północnego-zachodu Na wschód.


Na Górze Jawor stoi prawosławna kaplica pod wezwaniem Opieki Najświętszej Marii Panny (Pokrow), dawniej Matki Bożej Dobrej Drogi. To sanktuarium łemkowskie. Jego historia związana jest z objawieniami, jakie miały tu miejsce w okresie międzywojennym.



Murowana cerkiew ukryta jest wśród pięknych starych drzew. Zbudowano ją w 1801 roku w stylu „józefińskim”. Ten styl był urzędowo obowiązującym w tym czasie na terenach cesarstwa austro-węgierskiego w odniesieniu do budowli sakralnych.



Cmentarz wojenny nr 49 potocznie określany jako położony w Blechnarce znajduje się około 3 kilometry powyżej wsi, w lesie blisko granicy polsko-słowackiej. Ostatnio odnawiany był w 1996 roku przez młodzież Niemieckiego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi "Porozumienie ponad grobami".



Dziś znajduje się głęboko w lesie jednakże w czasie jego budowy teren z przodu cmentarza, obecnie porośnięty drzewami stanowiły łąki – las zaczynający się dopiero powyżej cmentarza stanowił dla niego tło.




Cerkiew-prześliczna, bielona. W dolinie zdziczałe sady pełne pysznych owoców