mezoregion fizycznogeograficzny będący granicą pomiędzy Niziną Południowopodlaską (umownie wchodzący w jej skład) a Niziną Północnopodlaską, graniczący od zachodu z Doliną Dolnego Bugu, od południa z Wysoczyzną Siedlecką, od południowego wschodu z Równiną Łukowską, od wschodu z Polesiem Brzeskim, od północy z Wysoczyzną Drohiczyńską, a od północnego zachodu z Wysoczyzną Wysokomazowiecką. Kraina leży w Polsce na obszarze województw: mazowieckiego, podlaskiego i lubelskiego, a na Białorusi obwodu brzeskiego. Zajmuje powierzchnię 673 km2.
Krajobraz tworzy dolina Bugu, którego bieg jest kręty, a miejscami meandrowy. Na szerokość od 1,5 do 4 km przecina on polodowcowe wysoczyzny, zagłębiając się w nie na głębokość ok. 20-30 m.
W 1993 roku zachodnia część regionu znalazła się w granicach utworzonego na lewym brzegu Bugu Nadbużańskiego Parku Krajobrazowego, a w 1994 roku we wschodniej części regionu, również na lewym brzegu Bugu, utworzono Park Krajobrazowy Podlaski Przełom Bugu.
Na terenie regionu leży miasto Drohiczyn.
Wysoczyzna Siedlecka
region fizycznogeograficzny w północnej części Niziny Południowopodlaskiej, między Równiną Wołomińską na północnym zachodzie, Obniżeniem Węgrowskim na zachodzie, Równiną Łukowską na południu i wschodzie oraz Podlaskim Przełomem Bugu na północy. Kraina leży na obszarze województwa mazowieckiego i zajmuje powierzchnię 2502 km2.
Wysoczyzna powstała na skutek działania lądolodu w okresie zlodowacenia środkowopolskiego stadiału Warty i jego faz recesyjnych. W krajobrazie przeważają moreny: czołowa i denna. Średnia wysokość nad poziomem morza wynosi 160 m n.p.m., a maksymalna dochodzi do 200 m.
Źródła ma tu m.in. Liwiec. Region przecinają również doliny mniejszych rzek, które stanowią dopływy Bugu bezpośrednio, np. Krzny, Tocznej i Cetyni, jak i pośrednio poprzez Liwiec, np. Muchawki, Kostrzynia i Osownicy.
Główne miasta: Siedlce, Sokołów Podlaski, Łosice.
Obniżenie Węgrowskie
mezoregion fizycznogeograficzny we wschodniej Polsce, stanowiący północno-zachodnią część Niziny Południowopodlaskiej. Region graniczy od zachodu z Wysoczyzną Kałuszyńską, od północy z Równiną Wołomińską, od wschodu z Wysoczyzną Siedlecką a od południa z Wysoczyzną Żelechowską. Na południowym zachodzie region styka się z Równiną Garwolińską a na południowym wschodzie z Równiną Łukowską. Region leży w całości w obrębie woj. mazowieckiego (peryferyjnie na obszarze woj. lubelskiego) i bierze swą nazwę od miasta Węgrów.
Region jest południkowym obniżeniem (powierzchnia ok. 578 km2) wykorzystującym rzeki Liwiec (z dopływem Kostrzyń) i Świder. W regionie osiągającymi wysokości od 150 m n.p.m. przeważają podmokłe łąki i częściowo lasy. Obniżenie Węgrowskie jest regionem rolniczym.
Głównym ośrodkiem miejskim regionu jest Węgrów, ponadto miejscowości to Liw i Kotuń.
Obniżenie Węgrowskie rozpościera się na terenie gmin: Korytnica, Liw, Wierzbno, Grębków, Mokobody, Kałuszyn, Kotuń, Mrozy, Skórzec, Wodynie, Domanice, Łuków, Latowicz i Borowie.
region fizycznogeograficzny w zachodniej części Niziny Południowopodlaskiej, między równinami Wołomińską na północy i północnym zachodzie oraz Garwolińską na południowym zachodzie i południu a Obniżeniem Węgrowskim (Liwiec) na wschodzie i południowym wschodzie. Zajmuje powierzchnię 818 km2.
Stanowi płaską wysoczyznę denudacyjną wznosząca się nad otaczające ją tereny ( wysokości do 223 m ).
Jest obszarem źródłowym licznych rzek, m.in.: Mieni (dopływ Świdra), Czarnej (uchodzi do Kanału Żerańskiego), Rządzy (ujście do Jeziora Zegrzyńskiego), Osownicy (dopływ Liwca).
Obszar zagospodarowany rolniczo. Największe miasto: Mińsk Mazowiecki.
Wysoczyzna Żelechowska
kraina naturalna we wschodniej Polsce, stanowiąca południowo-zachodni mezoregion Niziny Południowopodlaskiej. Wznosi się między Równiną Garwolińską na zachodzie a Łukowską na wschodzie oraz Doliną Środkowej Wisły i Pradoliną Wieprza na południu a Obniżeniem Węgrowskim na północy. Powierzchnia 1844 km2. Wysoczyzna Żelechowska jest krainą rolniczą urozmaiconą niewielkimi płatami lasu. Znajduje się w niej około dwudziestu kompleksów przeważnie niedużych stawów rybnych. W pobliżu Seroczyna ustanowiono rezerwaty przyrody Kulak i Dąbrowy Seroczyńskie. Należą one do Łukowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, którego mała część znajduje się w obrębie mezoregionu .
Równina Łukowska
mezoregion fizycznogeograficzny obejmujący równinę sandrową w środkowej i wschodniej części Niziny Południowopodlaskiej. Powierzchnia 2566 km2.
Sąsiednie mezoregiony: od południo-zachodu i zachodu Wysoczyzna Żelechowska, na północo-zachodzie na krótkim odcinku w rejonie źródeł Kostrzynia Obniżenie Węgrowskie, od północy Wysoczyzna Siedlecka i Podlaski Przełom Bugu, częściowo od południa Pradolina Wieprza – należące do Niziny Południowopodlaskiej oraz, zaczynające się od doliny Krzny, Zaklęsłość Łomaska i Równina Kodeńska – zaliczane do Polesia Zachodniego.
Równina Łukowska rozciąga się od okolic Jedlanki, Adamowa i Kocka aż po dolinę Bugu pomiędzy Terespolem a Mielnikiem. Północna granica Równiny biegnie od okolic Domanic, przez Biardy, Kornicę w stronę Mielnika.
Głównym miastem mezoregionu, najstarszym i w całości na nim usytuowanym jest Łuków. Położone przy południowej granicy, na skraju wysoczyzny, do Równiny Łukowskiej należą części miast: Kock, Radzyń Podlaski oraz lewobrzeżne Międzyrzec Podlaski (blisko środka mezoregionu) i Biała Podlaska – wraz z zabytkowym śródmieściem. W zasięgu krainy znajdują się miejscowości gminne: Stanin, Wojcieszków, Ulan, Borki, Kąkolewnica, Trzebieszów, Huszlew, Leśna Podlaska, Konstantynów, Janów Podlaski i Rokitno. Przy zachodniej granicy mezoregionu leżą miejscowości gminne: Krzywda, Adamów i Serokomla.
Niektóre okolice posiadają gleby średnio urodzajne. Region w dużej części jest zalesiony. Lasy Łukowskie, z rezerwatami Jata i Topór, stanowią największy kompleks leśny na Nizinie Południowopodlaskiej.
Pradolina Wieprza
mały mezoregion fizycznogeograficzny we wschodniej Polsce, stanowiący południową część Niziny Południowopodlaskiej. Jest to region o kształcie równoleżnikowym, graniczący od zachodu z Doliną Środkowej Wisły, od północy z Wysoczyzną Żelechowską i Równiną Łukowską, od wschodu z Zaklęsłością Łomaską i Równiną Parczewską, a od południa z Wysoczyzną Lubartowską. Region leży w całości w obrębie woj. lubelskiego.
Pradolina Wieprza (powierzchnia ok. 353 km2) stanowi poszerzone (do kilku kilometrów) obniżenie doliny dolnego Wieprza i jego dopływu Tyśmienicy. W krajobrazie regionu dominują łąki i pastwiska, urozmaicone licznymi bagnami i stawami.
Głównymi ośrodkami miejskimi regionu są Radzyń Podlaski i Kock; oba miasta leżą na pograniczu Pradoliny Wieprza i Równiny Łukowskiej. Inne ważniejsze miejscowości regionu to Baranów, Jeziorzany, Ułęż i Borki.
Pradolina Wieprza rozpościera się na terenie gmin: Żyrzyn, Baranów, Ułęż, Jeziorzany, Michów, Kock, Firlej, Ostrówek, Borki, Czemierniki i Radzyń Podlaski.
Wysoczyzna Lubartowska
mezoregion fizycznogeograficzny we wschodniej Polsce, stanowiący południową część Niziny Południowopodlaskiej. Region graniczy od zachodu z Doliną Środkowej Wisły, od północy z Pradoliną Wieprza, od wschodu z Równiną Parczewską, Zaklęsłością Sosnowicką i Równiną Łęczyńsko-Włodawską a od południa z Płaskowyżem Świdnickim, Płaskowyżem Nałęczowskim i Małopolskim Przełomem Wisły, stanowiących lessową krawędź Wyżyny Lubelskiej. Region leży w całości w obrębie woj.lubelskiego i bierze swą nazwę od miasta Lubartów.
Wysoczyzna Lubartowska (powierzchnia ok. 1219 km2) jest zdenudowaną równiną morenową, osiągającą wysokości od 170-180 do maksymalnie 200 m n.p.m. Na Wysoczyźnie Lubartowskiej występują polodowcowe ostańce żwirowe. Przez teren regionu przepływa rzeka Wieprz, a na północnym wschodzie leżą jego dwa główne jeziora: Firlej i Kunów (na Obszarze Chronionego Krajobrazu Pradoliny Wieprza).
W 1990 roku na południe od Lubartowa utworzono Kozłowiecki Park Krajobrazowy a na zachód od miasta – Obszar Chronionego Krajobrazu Kozi Bór.
Głównym ośrodkiem miejskim regionu jest Lubartów, na południowo-zachodnim skraju leżą częściowo Puławy. Inne ważniejsze miejscowości regionu to Niemce, Kurów, Końskowola, Kamionka, Czemierniki, Żyrzyn, Firlej, Abramów, Niedźwiada, Spiczyn, Serniki i Ostrówek.
Wysoczyzna Lubartowska rozpościera się na terenie gmin: Żyrzyn, Baranów, Michów, Firlej, Ostrówek, Czemierniki, Siemień, Niedźwiada, Lubartów, Kamionka, Abramów, Puławy, Końskowola, Kurów, Markuszów, Garbów, Niemce, Serniki, Ostrów Lubelski, Spiczyn i Wólka.
Copyright © MUWIT.pl
O portalu |
autorzy |