Aktualizacja: lipiec'2020
  




Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy
na podstawie strony parku





Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy- park krajobrazowy znajdujący się na terenie województwa małopolskiego. Obejmuje fragment doliny Wisły pomiędzy Krakowem a Ściejowicami. W obrębie Parku znajdują się trzy ważne kompleksy leśne: Lasek Wolski, drzewostany w okolicach Tyńca i Czernichowa. Nazwa parku wywodzi się od dwóch klasztorów położonych na terenie parku: Klasztoru Ojców Kamedułów na Bielanach oraz Opactwa Ojców Benedyktynów w Tyńcu. Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy o powierzchni 6415,5 ha położony jest na terenie 3 gmin: Kraków, Liszki i Czernichów. Obejmuje on fragment malowniczej doliny Wisły na odcinku Kraków - Ściejowice wraz z trzema ważniejszymi kompleksami leśnymi: Laskiem Wolskim oraz drzewostanami w okolicach Tyńca i Czernichowa. Nazwa parku wywodzi się od dwóch starych klasztorów położonych w granicach parku: Klasztoru Ojców Kamedułów na Bielanach oraz Opactwa Ojców Benedyktynów w Tyńcu.

Czy wiesz, że:

Obok uprawy ziemi mieszkańcy Tyńca zajmowali się także flisactwem i dziewiarstwem. Zboże, węgiel kamienny a także materiały budowlane takie jak drewno były to najczęściej spławiane towary Spływ odbywał się na tratwach, galerach i krypach. Flisactwo istniało aż do końca XIX wieku, kiedy zostało wyparte przez kolej. Najsłynniejszym produktem dziewiarstwa w Tyńcu były magierki tynieckie (okrągłe czapki wykonane z białej wełny). Były noszone przez ludność Małopolski i Podkarpacia aż do początku XX wieku. W związku z tym wyrób tego typu nakryć głowy przetrwał do współczesnych czasów.


Tyniec leży w odległości około 12 km na południowy zachód od centrum miasta, na prawym brzegu Wisły, pomiędzy wapiennymi wzniesieniami jurajskimi zwanymi Wzgórzami Tynieckimi (Są one częścią Wzgórz Krakowskich). Oto kilka nazw tych wzgórz: Góra Klasztorna zwana także Zamkową (233 m n.p.m.), Winnica (250 m n.p.m.) Bogucianka (270 m n.p.m.), Grodzisko (280 m n.p.m.), Kozubica (282 m n.p.m.), Ostra Góra (284 m n.p.m.) oraz najwyższe Wielogóra (293 m n.p.m.). W Tyńcu znajduje się także przełom Wisły zwany Bramą Tyniecką.

W parku:

Na terenie parku znajdują się cztery rezerwaty przyrody:
Bielańskie Skałki:
rezerwat leśny, utworzony w 1957 roku, położony na terenie Lasku Wolskiego w sąsiedztwie Klasztoru Ojców Kamedułów w na Bielanach (Kraków, Zwierzyniec), o powierzchni 1,73 ha. Rezerwat ten jest cennym obiektem chroniącym spontaniczne procesy sukcesji biocenoz leśnych na skalistym, dawniej pozbawionym lasu terenie, typowym dla Wyżyny Krakowskiej.
GPS: N50 02.648 E19 50.650

Panieńskie Skały:
rezerwat krajobrazowy, utworzony w 1953 roku; położony na Woli Justowskiej w obrębie Lasku Wolskiego (Kraków, Zwierzyniec),o powierzchni 6,41 ha. Ochronie podlega Wąwóz Panieńskie Skały z malowniczymi skałkami wapiennymi wraz z porastającym go lasem grądowym i fragmentem kwaśnej buczyny górskiej.
GPS: N50 03.658 E19 51.530

Skałki Przegorzalskie:
rezerwat florystyczny, utworzony w 1959 roku; położony w Przegorzałach, w obrębie Lasku Wolskiego (Kraków, Zwierzyniec), o powierzchni 1,38 ha. Ochronie podlega tutaj naskalna roślinność kserotermiczna.

Skołczanka:
rezerwat faunistyczny, utworzony w 1957 roku; położony w północnej części kompleksu leśnego Uroczysko Tyniec (Kraków, Dębniki), o powierzchni 36,77 ha. Ochronie podlega tutaj roślinność kserotermiczna oraz rzadkie owady.

Z ciekawszych pomników przyrody warto wymienić: aleję lip drobnolistnych przy Opactwie Benedyktynów, drzewa w przy dworze w Wołowicach, Jaskinię Kryspinowską oraz drzewa w parku przy Willi Decjusza.

Na terenie Parku znajduje sie także jedno stanowisko dokumentacyjne: Kamieniołom i skalisty stok w Piekarach.

Warto zobaczyć:



Powiadają, że:

Z Tyńcem związana jest średniowieczna legenda o Helgundzie i Walgierzu Wdałym.
> Oryginalna wersja legendy o Helgundzie i Walgierzu Wdałym

  • Klasztor Ojców Kamedułów na Bielanach pochodzący z XVII wieku, w obrębie zespołu klasztornego kościół p.w. Wniebowzięcia N.M.P. Marii oraz erem;

  • Zespół Opactwa Benedyktynów w Tyńcu pochodzący z XI-XX wieku, w obrębie zespołu kościół p.w. św. Piotra i Pawła z przełomu XV i XVI wieku;

  • Kościół p.w. Św. Trójcy w Czernichowie z XV-XX wieku;

  • Kaplica Różańcowa w Czernichówku z XVII wieku;

  • Kaplica p.w. Matki Boskiej Śnieżnej w Bodzowie - pochodzące z XVII wieku;

  • Zespoły dworskie z XIX wieku: w Chełmie oraz w Ściejowicach (z zabytkowym parkiem);

  • Dwór w Kole Tynieckim pochodzący z XVIII wieku - miejsce zawiązania Insurekcji Kościuszkowskiej;

  • Willa Decjusza z XV-XIX wieku, dawny dwór obronny, obecnie zamieniony w zespół willi wraz z parkiem
    Willa Decjusza oraz zabudowa willowa Woli Justowskiej : Renesansowa willa podmiejska została wzniesiona w 1534 r. dla wybitnego humanisty i sekretarza królewskiego Justa Ludwika Decjusza. Jej twórca wzorował się na willach budowanych w tym czasie na obrzeżach włoskich miast dla bogatych patrycjuszy. Największą ozdobą architektoniczną budynku jest loggia. Projektując ją, artysta nawiązał do krużganków zamku wawelskiego. Obok urządzono renesansowy ogród, w późniejszych wiekach przekomponowany na romantyczny. W XVI w. wokół Krakowa wzniesiono kilkanaście takich willi. Do naszych czasów dotrwała w niemal niezmienionej postaci tylko ta jedna, w Woli Justowskiej (ul. 28 Lipca 17 A). Przebudowano ją ok. 1630 r. dla Stanisława Lubomirskiego, a w połowie XIX w. elewacjom i stiukowym dekoracjom wnętrz nadano neorenesansową formę. Obecnie, w historycznym kompleksie rezydencji działalność swą prowadzi powstałe w 1995 roku Stowarzyszenie Willa Decjusza. U podstaw wszelkich programów Stowarzyszenia leży nawiązująca do renesansowego wzorca idea spotkań przedstawicieli różnych dziedzin nauki i kultury, Narodowości i obszarów zainteresowań, idea wymiany myśli, promująca pluralizm oraz tolerancję w życiu publicznym. W budynku mieści się również ekskluzywna restauracja.
    GPS: N50 03.816 E19 52.290

  • Zabytkowy park dworski w Czernichowie pochodzący z drugiej połowy XIX wieku;

  • Zespół Kopca Józefa Piłsudskiego na Sowińcu pochodzący z lat 1934-38;

  • Kopiec Tadeusza Kościuszki z pierwszej połowy XIX wieku;

  • Zamek i Willa Rotunda w Przegorzałach
    oryginalna budowla w kształcie półrotundy, baszty zaprojektowana przez Adolfa Szyszko-Bohusza w latach 1928-1929. Znajduje się na szczycie wapiennego wzgórza w Lasku Wolskim, na terenie dzielnicy Krakowa zwanej Przegorzały. W 1916 Szyszko-Bohusz kupił od Kamedułów działkę, którą stanowiło ok. 9 ha zalesionego wzgórza. Wybudował willę zwaną Basztą, lub "Odyńcem"W 1939 zajęli ją Niemcy, wprowadził się tutaj szef dystryktu krakowskiego dr Otto von Wächter. Obok willi w latach 1942-1943 zbudowano okazały gmach zwany obecnie Zameczkiem lub Belwederem, a przez Niemców nazywany Schloss Wartenberg. Budynek, którego budowy nie ukończono, miał być przeznaczony na luksusowe sanatorium dla lotników Luftwaffe, pod koniec wojny mieścił się tutaj szpital. Niemcy nie zdążyli zrealizować planów budowy kolejki linowej do Zameczku. Pod koniec 1945 rodzina Bohuszów podjęła starania o odzyskanie nieruchomości, bez rezultatu. W 1952 cały kompleks zajął Instytut Badawczy Leśnictwa podlegający Ministerstwu Leśnictwa. W 1973 podjęto decyzję o umieszczeniu tutaj Instytutu Badań Polonijnych UJ, formalnie Instytut powołano do życia w 1976 rozpoczynając równocześnie na zapleczu obu budowli budowę kolejnego gmachu Kolegium Polonijnego im. Kazimierza Pułaskiego zaprojektowanego przez architektów: Tomasza Mańkowskiego i Dariusza Kozłowskiego. Inwestycję ukończono ostatecznie w 1991. Obecnie w budynku mieści się Instytut Europeistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Poniżej tych budowli, na stromym wschodnim zboczu znajduje się rezerwat przyrody Skałki Przegorzalskie. W zamku zaś znajduje się restauracja- i nigdzie nie wypijecie kawy z takim widokiem na Wisłę!!!

  • Wodociąg imienia Franciszka Józefa
    Nowoczesny miejski Wodociąg Pompowy imienia Franciszka Józefa I, zaprojektowany przez R. Ingardena, został otwarty na Bielanach w 1901 r. Budowa trwała 2 lata. Była to najdroższa inwestycja Krakowa ze wszystkich ówczesnych przedsięwzięć inżynieryjnych. W 1918 r. sieć wodociągowa miała ok. 140 km długości.
    GPS: N50 02.534 E19 50.473


  • Skansen na Woli Justowskiej - spichlerz z Trzyciąża z 1764 roku, drewniana karczma podcieniona z Pasieki z XVIII - XIX wieku, dom z Grybowa z przełomu XIX - XX wieku;

  • Forty stanowiące część dawnej Twierdzy Kraków, pochodzące z drugiej połowy XIX wieku i początku XX wieku umiejscowione na Bielanach, Bodzowie, Kostrzu i Lasku Wolskim:

    Forty okolic Lasku Wolskiego:

    Fort Krępak na Bielanach
    GPS: N50 02.506 E19 50.124
    fort Kościuszko w Paśmie Sowińca
    GPS: N50 03.297 E19 53.664
    Fort Skała w okolicach Woli Justowskiej
    GPS: N50 03.212 E19 49.432
    Fort Olszanica w okolicach Woli Justowskiej
    GPS: N50 03.868 E19 49.805
    oraz przeraźliwie zaśmiecony i zniszczony Fort Błonia
    i fort Cichy Kącik
    GPS: N50 03.761 E19 54.059
    bateria Srebrna Góra na Bielanach
    GPS: N50 02.751 E19 50.300


  • a także Lasek Wolski - park leśny o powierzchni 340 ha, założony staraniem Miejskiej Kasy Oszczędności w 1917 roku, z ogrodem zoologicznym /GPS: N50 03.292 E19 51.277/

  • Kopiec Piłsudskiego
  • GPS: N50 03.606 E19 50.836
  • Kopiec Kościuszki (wstęp płatny!!!) i fort z siedzibą RMF FM
  • GPS: N50 03.297 E19 53.599
  • Drewniana zabudowa na Woli Justowskiej
  • GPS: N50 03.817 E19 51.785



                           
    Copyright © MUWIT.pl    O portalu |  autorzy |