region położony na północ od doliny górnej Wisły, między Wyżyną Małopolską na wschodzie a Niziną Śląską na zachodzie. Stanowi asymetryczne wypiętrzenie tektoniczne, zawierające w podłożu paleozoiczne struktury fałdowe, w tym karbońską nieckę węglową, na których zalega monoklinalna płyta skał mezozoicznych, które zapadają się ku północnemu wschodowi, tworząc kilka progów denudacyjnych i subsekwentnych obniżeń. Wyżyna obniża się ku północy, gdzie starsze formacje geologiczne chowają się pod utwory czwartorzędowe Nizin Środkowopolskich. Od południa wyżyna opada uskokami ku obniżeniu podkarpackiemu, a od zachodu jej progi sięgają na Nizinę Śląską[1]. Wznosi się na wysokość 200-500 m n.p.m. (kulminacja na 512 m n.p.m.[2]) i zajmuje powierzchnię ok. 10,3 tys. km2.Jest jednym z głównych obszarów źródliskowych w Polsce
Dzieli się na trzy makroregiony:
Wyżyna Śląska
Wyżyna Śląska zajmuje powierzchnię 3929 km2. Od północy graniczy z Równiną Opolską i Wyżyną Woźnicko-Wieluńską, od wschodu z Wyżyną Krakowsko-Częstochowską, od południa z Kotliną Oświęcimską i Kotliną Ostrawską, od zachodu z Kotliną Raciborską i Pradoliną Wrocławską.
W podłożu ma platformę paleozoiczną. Jej najwyższym wzniesieniem jest Góra Świętej Anny o wysokości 408 m n.p.m..
Wyżynę Śląską pokrywają osady polodowcowe, przede wszystkim piaski. Na trasie przepływu Białej Przemszy znajduje się Pustynia Błędowska – największe w Europie pole luźnych piasków. Postępuje jej zarastanie w wyniku wprowadzenia tam roślin wydmowych, np. mikołajka nadmorskiego.
Gleby Wyżyny Śląskiej to głównie bielice i gleby płowe. Występują tu dość duże opady (700-800 mm rocznie). Klimat Wyżyny uległ znacznemu przeobrażeniu pod wpływem działalności człowieka. Mniejsza degradacja środowiska występuje w północnej części Wyżyny Śląskiej.
Jest to największy obszar zurbanizowany w Polsce. Występują silne zanieczyszczenia powietrza, których skutkiem jest zmniejszenie natężenia promieniowania słonecznego i zwiększenie zachmurzenia. Pod względem historycznym zachodnia (większa) część Wyżyny Śląskiej należy do Górnego Śląska, a wschodnia (mniejsza) do Małopolski.
Wyżyna Woźnicko-Wieluńska
Wyżyna Woźnicko-Wieluńska zajmuje powierzchnię 3740 km2. Od północy graniczy z Niziną Południowowielkopolską, od wschodu z Wyżyną Małopolską i Wyżyną Krakowsko-Częstochowską, od południa z Wyżyną Śląską i od zachodu i południowego zachodu z Niziną Śląską.
Najwyżej wznosi się na południu, gdzie wysokość przekracza 350 m n.p.m. i opada ku północy do 220–300 m n.p.m. W jej rzeźbie zaznaczają się trzy pasma wzniesień – progi, odpowiadające wychodnia bardziej odpornych skał górnego triasu i jury. Zapadają one monoklinalnie ku północnemu wschodowi, kryjąc się pod pokrywa osadów trzeciorzędowych i czwartorzędowych. Subsekwentne obniżenie między progami wypełniają osady plejstoceńskie, głównie ze zlodowaceń środkowopolskich. Obszar znajduje się w dorzeczu Odry. Jest rozcinany przez doliny Warty i jej dopływów.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
Znajduje się w dorzeczu górnej Wisły oraz górnej Warty. Historycznie Wyżyna Krakowsko-Częstochowska leży w zachodniej Małopolsce przy granicy z Śląskiem. Na Wyżynie zbudowano system średniowiecznych zamków, niegdyś strzegących granicy Królestwa Polskiego przed napadami z Górnego Śląska (tzw. Orle Gniazda). Nazwę Wyżyna Krakowsko-Częstochowska wprowadził w 1947 r. S. Pietkiewicz. W 1987 r. została ona przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowych i Obiektów Fizjograficznych uznana za poprawną nazwę tego mezoregionu i jest najczęściej używana przez geografów[2]. W praktyce jednak, zwłaszcza w popularnych opracowaniach turystycznych, często używane są także inne określenia, takie jak Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Jura Krakowska, Jura Polska. Potocznie mówi się po prostu Jura, a nazwa ta pochodzi od licznie tu występujących skał i ostańców pochodzących z okresu jury[3]. Niekiedy używa się także nazwy Wyżyna Krakowsko-Wieluńska. Ta jednostka geograficzna jednak obejmuje łącznie Wyżynę Krakowsko-Częstochowską oraz Wyżynę Wieluńską (341.21) i jest niespójna z regionalizacją Polski według Jerzego Kondrackiego[

>
Wyżynna podprowincja fizycznogeograficzna w południowej Polsce, stanowiąca centralną część Wyżyn Polskich. Położona jest na północ i zachód od Wisły.
Na zachodzie graniczy z Wyżyną Śląsko-Krakowską, od północy i północnego wschodu z Nizinami Środkowopolskimi (Wzniesieniami Południowomazowieckimi), od wschodu z Wyżyną Lubelską i od południa i południowego wschodu z Podkarpaciem Północnym (Kotliną Sandomierską).
Średnia wysokość 200–400 m n.p.m. Najwyższy szczyt Łysica (i, śladowo wyższa, Skała Agaty) (612 m n.p.m.) w Górach Świętokrzyskich. (Wikipedia)
Dzieli się na trzy makroregiony:
Wyżyna Przedborska
makroregion naturalny w północno-zachodniej część Wyżyny Małopolskiej, w dorzeczu górnej Pilicy. Od wschodu ograniczony jest Wyżyną Kielecką, a od północy Wzniesieniami Południowomazowieckimi. Zajmuje powierzchnię ok. 5,3 tys. km2.
Stanowi geologiczne przedłużenie Niecki Nidziańskiej i otaczających ją pasm wzniesień. Zbudowana jest ze skał wieku kredowego i jurajskiego. Obniżenia terenowe wypełnione są przez piaski i gliny zlodowacenia środkowopolskiego, ponad ich powierzchnią wznoszą się pojedyncze pasma oraz wzgórza wapienne i piaskowcowe.
Zachodni fragment Wyżyny Przedborskiej znajduje się w dorzeczu Warty, południowo-wschodni - Nidy. Obszar pokryty jest mozaiką pól uprawnych i lasów, z niewielką przewagą tych ostatnich. Najwyższe wzniesienie – 351 m, w Paśmie Przedborsko-Małogoskim (w okolicy wsi Cieśle). (Wikipedia)
Podział regionu:
Wzgórza Radomszczańskie
Wzgórza Opoczyńskie
Próg Lelowski
Niecka Włoszczowska
Pasmo Przedborsko-Małogoskie
Wzgórza Łopuszańskie
Stanowi wyraźne obniżenie terenu będące synklinorium między Wyżyną Krakowsko-Częstochowską a Wyżyną Kielecką, którym płynie rzeka Nida, Szreniawa i Nidzica. Najwyższym wzniesieniem Niecki Nidziańskiej jest Biała Góra – 416 m nad poziomem morza.
Płaskowyż Jędrzejowski
Płaskowyż Proszowicki
Garb Wodzisławski
Dolina Nidy
Niecka Solecka
Garb Pińczowski
Niecka Połaniecka
Wyżyna Miechowska
nazywana dawniej Wyżyną Kielecko-Sandomierską, rozciąga się między Pilicą a Wisłą (od okolic Opoczna na północnym zachodzie do rejonu Sandomierza na południowym wschodzie). Pod względem rzeźby jest to pas fałdowań paleozoicznych i mezozoicznych, przy czym paleozoik pokrywają w części utwory czwartorzędowe (polodowcowe). W środku obszaru dominują Góry Świętokrzyskie z Łysicą (614 m n.p.m.), leżącą w paśmie Łysogór.
Płaskowyż Suchedniowski
Garb Gielniowski
Przedgórze Iłżeckie
Góry Świętokrzyskie
Wyżyna Sandomierska
Pogórze Szydłowskie
wyżynna podprowincja fizycznogeograficzna w południowo-wschodniej Polsce i zachodniej Ukrainie, stanowiąca najdalej na wschód wysuniętą część Wyżyn Polskich. Położona jest na wschód od Wisły, głównie na terenie województwa lubelskiego.
Na terenie Polski Wyżyna Lubelsko-Lwowska dzieli się na:
343.1 Wyżyna Lubelska
343.11 Małopolski Przełom Wisły
343.12 Płaskowyż Nałęczowski
343.13 Równina Bełżycka
343.14 Kotlina Chodelska
343.15 Wzniesienia Urzędowskie
343.16 Płaskowyż Świdnicki
343.17 Wyniosłość Giełczewska
343.18 Działy Grabowieckie
343.19 Padół Zamojski
343.2 Roztocze
343.21 Roztocze Zachodnie
343.22 Roztocze Środkowe
343.23 Roztocze Wschodnie