Muzea na wolnym powietrzu znane w Polsce także pod błędną nazwą skansenów to miejsca, które mają za zadanie chronić zabytki kultury materialnej oraz promować wiedzę o nich. To także piękne miejsca, w których można w ciekawy sposób spędzać czas. Pokazują świat, który powoli odchodzi w przeszłość.

Podstawowym i konsekwentnie realizowanym założeniem Skansenu Rzeki Pilicy jest tworzenie placówki żywej, w której przyrodę i historię rzeki oraz przestrzeń kulturową, jaką ona wytworzyła, można poznawać wszystkimi zmysłami. Wiele eksponatów otrzymało w Skansenie Rzeki Pilicy „drugie życie”. Najbardziej rozbudowana jest ekspozycja zatytułowana „Młynarstwo wodne w dorzeczu Pilicy”. Najważniejszym jej elementem jest drewniany młyn wodny.
W skansenie organizowane są też warsztaty (tkactwa, wypieku etc) i pikniki militarne.

W Łowiczu są aż dwa Skanseny. Jeden w centrum miata, przy muzeum regionalnym, drugi zaś siedem kilometrów dalej, w Maurzycach. Obecnie znajduje się tu ponad 40 obiektów, datowanych w większości na II poł. XIX i I poł. XX w. Ich rozmieszczenie ukazuje dwa historyczne układy przestrzenne łowickiej wsi: tzw. starą wieś – owalnicę z centralnym placem wioskowym, występującą w XIX w. oraz tzw. nową wieś – pouwłaszczeniową ulicówkę.

Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej jest jednym z najmłodszych muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. W maju 2009 roku minął pierwszy rok jego funkcjonowania. W powstałej przy Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi placówce znajduje się siedem budynków: pięć drewnianych domów robotniczych (dwa domy piętrowe z ulicy Mazowieckiej 61 i Kopernika 62, oraz trzy domy parterowe z ulic Żeromskiego 68, Wólczańskiej 68 i Mazowieckiej 47), kościół ewangelicki i letnia willa. Historia domów i willi jest ściśle związana z przemysłową Łodzią drugiej polowy XIX wieku.

[czynny sezonowo]
Sieradzki Park Etnograficzny położony jest przy ul. Grodzkiej 1, między Żegliną a Zalewem Paradzianka, w pobliżu “Wzgórza Zamkowego”. Idea powstania parku etnograficznego zrodziła się w latach 60-tych z inicjatywy ówczesnej Dyrektorki Muzeum pani Zofii Neymanowej. Sieradzki Park Etnograficzny jest czynny od maja do listopada, codziennie z wyjątkiem poniedziałków,

Ze względu na swoje położenie wśród pagórków, lasów i jezior Kłóbka nazywana jest „Perłą Kujaw”. W tym urokliwym krajobrazie ulokowany jest park etnograficzny z kilkunastoma obiektami architektury wiejskiej, z których najstarsze pochodzą z XVIII wieku.
Oprócz trzech zagród, na które składają się chałupy, stodoły, chlewiki, obórki, stajnie i spichlerze na terenie skansenowskiej wsi odtworzone zostały stare zakłady rzemieślnicze — kuźnia, olejarnia i garncarnia oraz wiatrak „koźlak”. W centrum skansenowskiej wsi znajduje się stara karczma, budynek szkoły, remiza strażacka i kościół.

Muzeum w Toruniu prowadzi aż trzy ekspozycje skansenowskie:

W centrum - Toruńska ekspozycja położona w samym centrum miasta nieopodal zabytkowej starówki jest unikatowym w skali europejskiej muzeum typu skansenowskiego. Na niewielkim obszarze (1,7 ha), utrzymanym w charakterze parku prezentowane są różnorodne obiekty architektury wiejskiej: chałupy, zabudowania gospodarcze, remiza strażacka, kuźnia, wiatrak i młyn wodny oraz barka rybacka. Ogółem znajduje się tu 19 dużych obiektów architektury ludowej, które translokowane zostały z Kaszub, Borów Tucholskich, Kociewia, Kujaw, ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej.

Park Etnograficzny w Kaszczorku - to ekspozycja budownictwa ludowego ziemi chełmińskiej oraz obiektów architektury związanych z rybołówstwem i zajęciami wodnymi. Skansen znajduje się na terenie istniejącej kiedyś zagrody, która należała do miejscowej, wielopokoleniowej rodziny rybacko-rolniczej. Głównym obiektem tej dawnej zagrody, jak również obecnie odtwarzanej przez pracowników Muzeum – jest drewniana chata z końca XVIII w., zabezpieczona in situ.

Olenderski Park Etnograficzny - Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce jest pierwszym w Polsce skansenem poświęconym osadnictwu olenderskiemu, rozwijającemu się od XVI w. Początkowo byli to osadnicy z Niderlandów i Fryzji – członkowie protestanckiej grupy menonitów, którzy w tolerancyjnym Królestwie Polskim mogli swobodnie wyznawać swoją wiarę. Zasiedlali tereny zalewowe i nieużytki od Żuław w górę Wisły do Torunia i dalej aż na Mazowieckie. Z biegiem czasu termin olender/olęder zaczął być używany w stosunku do innych osadników – Niemców (luteran), a także Polaków (katolików), którzy cieszyli się przywilejami opartymi na systemie prawnym wprowadzonym pierwotnie dla osadników z Niderlandów.

Park Etnograficzny w Sanoku należy do najpiękniejszych muzeów na wolnym powietrzu w Europie. Pod względem ilości obiektów jest największym skansenem w Polsce.
I jak każda komercyjna perła regionu, ma swoje plusy i minusy. Ogromnym plusem jest malownicze położenie - na prawym brzegu Sanu u podnóża Gór Sanocko-Turczańskich dość wiernie odzwierciedla fizjografię Podkarpacia. 38 ha powierzchni podzielone jest na 5 sektorów. Sektory są ułożone tak logicznie i zgodnie z topografią, że jest to aż nieprawdopodobne.

Wśród obiektów zlokalizowanych na terenie skansenu znajdują się między innymi: młyn wodny z Żołyni z 2 poł. XIX w.,będący przykładem przemysłowego budownictwa Lasowiaków, stodoła z Kopci z 1749 r., chałupa z Raniżowa z końca XVIII w.- przykład zanikającego budownictwa z okresu osadnictwa józefińskiego w Puszczy Sandomierskiej. Plenerowa ekspozycja uli rozmieszczonych w niewielkim zagajniku ilustruje najważniejsze etapy rozwoju pszczelarstwa na terenie Puszczy Sandomierskiej.

W każdym jego zakątku zobaczą Państwo część historii naszych przodków. Te zaklęte w drewnie wspomnienia ożywają wraz z przekroczeniem drewnianego progu chłopskiej chałupy. Od tego momentu będziecie doświadczać historii wieloma zmysłami. Poczujecie zapach słomianej strzechy, waszym oczom ukażą się pomieszczenia, narzędzia, sprzęty domowe i gospodarskie te same, co na przełomie XIX i XX wieku, w końcu, aby dopełnić uczty zmysłów spróbujecie kawałek ciemnego chleba, który tak jak przed laty pieczony jest przez markowskie gospodynie. Społeczni przewodnicy, którzy znający dokładnie każdy nawet najmniejszy przedmiot z kilkutysięcznej ekspozycji, swoimi opowieściami przywołają miniona już epokę drewnianych chałup pod strzechą. Wierzymy, że niniejsza strona zachęci Państwa do odwiedzenia nas i zwiedzenia naszej dumy Zagrody – Muzeum, miejsca gdzie każdy z nas w wiekowe drewniane budynki włożył część serca.

Wielkopolski Park Etnograficzny w Dziekanowicach (na Lednicy)- Uwagę każdego odwiedzającego Wielkopolski Park Etnograficzny zwrócą zapewne trzy wiatraki, ustawione na wzgórzu. Dwa z nich to wiatraki drewniane – tzw. partlak i koźlak, zbudowane w XIX wieku, trzeci wiatrak to murowany holender. Wszystkie trzy widać niemal z każdego miejsca muzeum. Warto też zwrócić uwagę na najstarszy obiekt muzealny – ponad czterystuletnia, bo pochodząca z 1602 roku, chałupę z miejscowości Zdrój.

Pomysł utworzenia muzeum Marii Dąbrowskiej w Russowie powstał po śmierci pisarki w 1965 roku, a jego głównymi organizatorami byli: Wydział Kultury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kaliszu, Muzeum Ziemi Kaliskiej oraz Komitet Społeczny. Adaptacja zniszczonego dworku wraz z okalającym go parkiem o powierzchni 4 ha była dość karkołomna. Od zakończenia wojny do 1953 roku obiekt był użytkowany przez miejscową szkołę podstawową, a następnie przez ponad dziesięć lat pozostawał w rękach lokatorów i popadał w coraz większą ruinę. Historia muzeum rozpoczyna się w 1971 roku, kiedy to w odbudowanym dworku otwarto Izbę Pamięci Marii Dąbrowskiej. W tej formie, dzieląc sąsiedztwo Klubu Rolnika oraz lokatorów, muzeum funkcjonowało do 1979 roku. W 1979 roku obiekt otrzymał status Oddziału Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu. W tym samym roku przeniesiono z dworku w inne miejsce Klub Rolnika i poszerzono ekspozycję muzealną o kolejne pomieszczenia.

W 1986 roku przy nowej siedzibie muzeum w Gosławicach, utworzony został ma „ mały” skansen etnograficzny. Na powierzchni 0.5 ha, postawiono 5 obiektów dawnej architektury drewnianej z naszego regionu, których funkcjonowanie w dawnym miejscu było zagrożone. Skansen udostępniany jest zwiedzającym w okresie letnim/ maj –wrzesień/. Jest też miejscem organizowania imprez plenerowych o tematyce etnograficznej, jak pokazy; kucia konia, lepienia garnków, wypieku chleba, plenery rzeźbiarskie, malarskie, występy ludowych zespołów folklorystycznych oraz festyny. Skansen uzupełnia tzw. mała architektura – wiata z maszynami rolniczymi m.in. przedwojennych konińskich producentów, piec wolno stojący do wypieku chleba, studnia do wody z „ żurawiem”. Całość uzupełnia przydomowy ogródek, gdzie uprawia się typowe wiejskie warzywa, zioła i kwiaty.

Misją Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego w Szreniawie jest przedstawianie historii rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego z terenu historycznych i współczesnych ziem polskich od czasów prehistorycznych po dzień dzisiejszy, z uwzględnieniem europejskiego kontekstu kulturowego i cywilizacyjnego. Ma to pozwalać publiczności muzealnej zrozumieć, skąd i w jaki sposób powstaje żywność i inne dobra pochodzące z surowców rolniczych i naturalnych. Przedstawiając przeszłość, Muzeum ma pobudzać do refleksji na temat teraźniejszości i przyszłości, ma być instytucją nowoczesną, otwartą na wyzwania przyszłości oraz oczekiwania i potrzeby współczesnego społeczeństwa.

Muzeum posiada kilka oddziałów tematycznych w kilku miejscowościach - szczegóły na stronie.

na lokalizacje tego przedsięwzięcia wybrano niespełna 3,5 hektarowy teren przy ulicy Bohaterów Bielnika. Pierwsze budynki zaczęto stawiać w 1976 roku a dla zwiedzających skansen został udostępniony 10 lat później. Wraz z upływem lat ekspozycja stale się rozrasta i uzupełniana jest o kolejne obiekty, by ostatecznie odwzorować wieś wielodrożną. Na chwilę obecną do zwiedzania mamy 15 wnętrz, od izb mieszkalnych, poprzez pomieszczenia gospodarcze oraz warsztaty rzemieślnicze aż po przemysł wiejski. Całość uzupełnia liczna architektura mała (piec chlebowy, gołębnik, psie budy). Dzięki temu przedstawiamy przekrój przez całą społeczność wsi, od ubogiego komornika i średnio sytuowanego półrolnika aż po karczmarza i zamożnych osadników olenderskich. Wszystko to wraz z liczną roślinnością (ogródki, drzewa, uprawy rolne) ma przybliżyć naszym gościom charakter Zachodniowielkopolskiej wsi z przełomu XIX/XX wieku.

Muzeum znajduje się w zespole pałacowo-parkowym z połowy XIX wieku (dawna posiadłość rodziny Starzeńskich), odbudowanym ze zniszczeń wojennych w latach 1966-1969. Zbiory Muzeum liczą ponad 28 000 eksponatów (w tym ponad 300 maszyn i narzędzi rolniczych), które prezentowane są zwiedzającym w 43 ekspozycjach stałych. W Skansenie Mazowiecko-Podlaskim zgromadzono 47 zabytkowe obiekty architektury drewnianej ( XVIII - pocz. XX w.), które ulokowano w trzech zespołach, z pełnym wyposażeniem wnętrz. Muzeum posiada punkty zamiejscowe w Drewnowie ( wiatrak z zagrodą młynarza), Dąbrowie Łazy (wiatrak) i Winnie Chroły (Szkola Wiejska).

Odwiedzając skansen będą Państwo mogli zobaczyć zabytkową drewnianą architekturę podlaskiej wsi, taką, jaką współcześnie można już tylko podziwiać w muzeach na wolnym powietrzu. W skansenie znajdują się zarówno obiekty zaliczane do tak zwanej małej architektury, a więc krzyże, kapliczki, studnie, jak i budynki mieszkalne i gospodarcze, a także dwór przeniesiony z miejscowości Bobra Wielka.

XIX-to wieczne chatki oraz wystrój wnętrz z tamtej epoki przyciąga tych, którzy potrzebują ciszy i spokoju, ucieczki od zgiełku i codzienności. Położone jest na obrzeżach puszczy białowieskiej, we wsi Nowoberezowo. Wieś leży obok miasta powiatowego Hajnówki przy trasie Bielsk-Podlaski- Hajnówka. Gospodarstwo specjalizuje się w hodowli strusi. Można zwiedzić starą podlaską zabudowę wraz z wyposażeniem wnętrz z przełomu XIX- XX w.

Skansen, inaczej zwany Muzeum Litewskiego Centrum Kultury Ludowej jest okazałą zagrodą wiejską z przełomu XIX i XX w. Znajdziemy w nim między innymi domy mieszkalne, obory, stodoły, spichlerz i studnię z żurawiem. Po terenie skansenu oprowadza Pani przewodnik, która zdradza odwiedzającym historię tych budynków.
Jednym z ciekawszych obiektów na terenie skansenu jest stodoła, a w niej teatr stodolany. Była to forma rozrywki organizowana wśród mieszkańców wsi lub miast. Na małej scenie budowanej i przyozdabianej na kilka dni przed pierwszymi występami prezentowały się organizacje teatralne niosąc rozrywkę mieszkańcom. Tradycja ta podtrzymywana jest przez Dom Kultury Litewskiej do dnia dzisiejszego. Organizowane są tutaj imprezy kulturalne oraz festiwal teatrów stodolanych.

Sądecki Park Etnograficzny udostępniony został zwiedzającym w 1975 roku. Obecnie na obszarze ponad 20 ha, eksponowanych w nim jest około 70 zabytkowych obiektów, głównie drewnianej architektury ludowej. Większość z nich pochodzi z XIX wieku, ale np. dwór małopolski z Rdzawy aż z XVII wieku. Na terenie parku prezentowana jest architektura wszystkich grup etnograficznych Sądecczyzny: Lachów i Górali Sądeckich, Pogórzan, Łemków, Romów i Niemców Galicyjskich. Całość usytuowana jest w dzielnicy Falkowa na łagodnie wznoszącym się stoku, z przepiękną panoramą Nowego Sącza. Ewenementem jest to, że na terenie parku zgromadzono trzy XVIII- wieczne świątynie trzech różnych obrządków chrześcijańskich.

Skansen regionalny tworzony od 1937 roku, otwarty w 1955 roku w Zubrzycy Górnej prezentujący dzieje, architekturę, kulturę materialną, społeczną i duchową regionu Górnej Orawy. Ekspozycja jest szczególnie interesująca ze względu na oryginalność regionalnej kultury powstałej w wyniku połączenia dorobku dwóch fali osadniczych – pasterzy wołoskich przepędzających tu swoje stada z terenów Karpat Wschodnich oraz rolników napływających od północy (z Małopolski).

"Skansen Wsi Pogórzańskiej" im. prof. Romana Reinfussa w Szymbarku jest oddziałem Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach. Na obszarze o powierzchni ok. 2 ha znajduje się 15 obiektów. W jego sąsiedztwie usytuowany jest dworek mieszczański przeniesiony z Gorlic, na miejsce już nie istniejącego, osiemnastowiecznego dworku szlacheckiego. Naprzeciwko dworku wznosi się szesnastowieczny dwór obronny- dawna siedziba rodu Gładyszów.

Swym zasięgiem NPE obejmuje tereny zamieszkałe przez Krakowiaków Zachodnich, a więc obszar leżący po obu stronach Wisły na zachód od Krakowa aż po Przemszę. Skansen położony tak niedaleko od Krakowa, a jednak nieodwiedzany tak często i tłumnie, jak na to zasługuje.

Zagroda Felicji Curyłowej znajduje się w malowniczej wsi Zalipie, położonej na Powiślu Dąbrowskim. Choć wieś jest niepowtarzalna w swoim rodzaju, nie jest jedyną w tym regionie, gdzie od kilku pokoleń pielęgnuje się i rozwija zwyczaj malowania domów i ich wnętrz w oryginalne wzory roślinne. Zdobnictwo to powstało prawdopodobnie w końcu XVIII wieku i związane było z zanikiem dymnych chat. Kobiety malowały wapnem na zakopconych ścianach plamy, zwane „packami”, aby choć trochę rozjaśnić i upiększyć wnętrza swoich domów.

Znajduje się tu jedna z najciekawszych w Polsce kolekcji religijnych oleodruków, pochodzących z końca XIX i początku XX wieku. Oleodruki to bardzo popularne na przełomie XIX i XX wieku, tanie i powszechnie dostępne obrazy

Muzeum Kultury Ludowej realizuje zadania zgodne z ustawą o muzeach poprzez: prowadzenie prac związanych z przenoszeniem konserwacją i odbudową pozyskanych obiektów, gromadzenie, inwentaryzowanie, katalogowanie zbiorów, prowadzenie działalności wydawniczej; organizowanie wystaw; przygotowanie i prowadzenie muzealnych zajęć edukacyjnych z regionalizmu, warsztatów tradycyjnego rzemiosła; promocję i prezentację Muzeum na zewnątrz; organizowanie posiadów, konkursów, imprez plenerowych, spotkań; udostępnianie zbiorów zwiedzającym poprzez oprowadzanie grup zorganizowanych i osób indywidualnych po stałych wystawach Muzeum, udzielanie informacji dla studentów z różnych uczelni, prasy, radia; współpracę z instytucjami kultury i oświaty, oraz stowarzyszeniami.

Teren słowiński to nie tylko wsie rybackie, ale również wsie rolnicze. W 1986 roku muzeum przejęło zabytkową zagrodę kowala w Czystej i utworzyło tam filię Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach. W filii tej zaplanowano rozbudowę muzeum o elementy kultury rolniczej i miejscowe rzemiosła. Dzisiaj muzeum posiada w Czystej około 5ha ziemi pod rozbudowę, częściowo wyremontowaną zagrodę kowala / budynek gospodarczy wyremontowany w ramach unijnego programu "Po ryby", chałupę mieszkalną w trakcie remontu , wyremontowaną kuźnię i remizę strażacką/. Ponadto muzeum posiada 12 rozebranych i zabezpieczonych obiektów / chałupy mieszkalne, stodoły, budynki gospodarcze, piekarnik, a także wiatrak typu paltrak/.
>> więcej o Słowińcach

Obecnie, już ponad 100 – letnie, Muzeum to 22 ha obszaru położonego nad brzegiem jeziora Gołuń zabudowanego obiektami regionalnej architektury. Chałupy, dwory, szkoła, kuźnia, karczmy, wiatraki, kościoły, budynki gospodarcze i warsztaty rzemieślnicze – ponad 50 obiektów z Kaszub i Kociewia świadczą o różnorodności budownictwa wiejskiego z okresu od XVII do XX wieku. Wiernie odtworzone wnętrza wraz z autentycznym wyposażeniem, czasowo uruchamiane urządzenia gospodarcze i przemysłowe nadają temu miejscu niezwykły klimat, spotęgowany malowniczym położeniem i walorami otaczającej przyrody.

Muzeum Wsi Lubelskiej malowniczo położone w dolinie rzeki Czechówki, jest jednym z największych skansenów w Polsce. Prezentuje kulturową różnorodność województwa, dzięki połączeniu bogatej kolekcji architektury i eksponatów z troską o niematerialne dziedzictwo regionu. W sposób kompleksowy gromadzi przedmioty związane z dawnym życiem wsi, dworów oraz miasteczek, ale też utrwala wiedzę na temat zwyczajów, obrzędów, tradycji i codziennej pracy ludzi minionej epoki. Muzealna ekspozycja podzielona została na sektory odzwierciedlające zróżnicowanie krajobrazowe i etnograficzne Lubelszczyzny: Wyżyna Lubelska, Roztocze, Powiśle, Podlasie, Nadbuże oraz sektory dworski i miasteczkowy.

Pełna nazwa muzeum i opiekującego się nim Towarzystwa zdradza wyjątkowość tego miejsca i koncepcji, jaka towarzyszyła jego powstaniu. Zgodnie z nią, obiekt ma eksponować elementy kultury materialnej właściwe regionowi, który podlegał różnym wpływom. Z jednej strony oddziaływały tradycje właściwe Ziemi Chełmskiej, z drugiej zaś te charakterystyczne dla Podlasia. Nie można przy tym zapominać o roli nieopodal znajdującej się granicy polsko-białorusko-ukraińskiej – jej obecność bez wątpienia przyczynia się do jeszcze większego urozmaicenia regionu.

W parku krajobrazowym obok zamku powstał skansen budownictwa drewnianego z kilkoma budynkami przeniesionymi z terenów Lubelszczyzny. Dom mieszkalny z lat 20. XX wieku i kilka budynków gospodarczych, jak stodoła czy lamus z wozownią, gdzie można obejrzeć kolekcję starych bryczek. Dworski spichlerz z Podlodowa mieści wystawę etnograficzną. Prawdziwą ozdobą skansenu jest piękny barokowy dwór z Moniaków uratowany przed całkowitą zagładą. Przewieziony w elementach został tu na nowo złożony i teraz możemy w nim podziwiać wnętrza typowego domu szlacheckiego. W barokowym dworze z XVIII wieku mieści się ekspozycja wnętrz domu szlacheckiego. Układ ekspozycji oddaje przeznaczenie pokoi- jest Sień, Jadalnia, Salon, Pokój Pani Domu, Pokój Pana Domu. W XIX wiecznym spichlerzu ekspozycja etnograficzna zaś w stodole organizowane są koncerty i spektakle teatralne.

Jedynym, zachowanym w Biłgoraju obiektem budownictwa sitarskiego jest zagroda, położona przy ulicy Nadstawnej 32, należąca do Muzeum Ziemi Biłgorajskiej. Dom mieszkalny zbudowany został w roku 1810, a jego pierwszym właścicielem był Andrzej Grabiński. Dom jest budynkiem dwutraktowym, konstrukcji węgłowej.

Park Etnograficzny w Tokarni powołano w 1976 roku, a zaczęło funkcjonować od 1977 roku. Jest realizacją założeń naukowych etnografa i znawcy tradycyjnej kultury ludowej profesora Romana Reinfussa. Jego zamierzeniem było odtworzenie typowego układu osadniczego wiosek z różnych subregionów Kielecczyzny: Gór Świętokrzyskich, Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Sandomierskiej i Niecki Nidziańskiej.
>> o muzeum wsi kieleckiej

Muzeum Wsi Radomskiej zajmuje obszar o powierzchni 32,5 ha, na którym zestawiono 80 obiektów dawnego budownictwa wiejskiego (chałupy, dwory, kościół, budynki gospodarcze, kuźnie, wiatraki i młyny wodne), a 22 kolejne czekają w magazynach na montaż. Muzeum posia­da również ponad 16 000 eksponatów ruchomych, wśród których na szczególną uwagę zasługują kolekcje: pojazdów, maszyn rolniczych, uli i narzędzi pszczelarskich, tkanin i sztuki ludowej.

Dotychczas na terenie Muzeum Wsi Mazowieckiej w Sierpcu odtworzona została typowa dla pouwłaszczeniowej wsi mazowieckiej wieś rzędowa. W jej skład wchodzi 11 zagród włościańskich z rejonu Mazowsza północno-zachodniego. W skansenie odtworzono również zagrodę z Rębowa, w skład której wchodzi wiatrak. W Muzeum znajduje się również kilka samodzielnych zespołów architektonicznych, doskonale uzupełniających odtworzoną wieś rzędową.

Obszerny modrzewiowy dwór w Suchej wzniesiony został w roku 1743, zapewne na miejscu wcześniejszego, może spalonego, z inicjatywy kasztelana liwskiego Ignacego Cieszkowskiego. Barokowy parterowy budynek, z narożnymi alkierzami od frontu, przykryty jest czapą wysokiego dachu, wyłożonego podlaskim gontem struganym. W roku 1843 dwór został wzbogacony klasycystycznym trzyarkadowym portykiem, z trójkątnym tympanonem, w którym wymalowano herb "Dołęga" Cieszkowskich; niżej na fryzie widnieje łaciński napis: "Sub veteri tectu sed parentali", co w polskim tłumaczeniu znaczy: "Pod starym dachem, lecz rodzicielskim".

Należy do dwóch najstarszych muzeów budownictwa ludowego w Polsce. Zbiory, w liczbie około 3000 eksponatów, pochodziły głównie z zasobów prywatnych Adama Chętnika i związane były z Kurpiowską Puszczą Zieloną. Obecnie na powierzchni około 3,5 ha znajdują się 23 budynki mieszkalne i gospodarcze z odpowiednim wyposażeniem oraz kilkadziesiąt obiektów tzw. małej architektury: barcie, kapliczki, studnie, bróg itp. Wszystkie budynki są konstrukcji zrębowej, z okresu od końca XVIII w. do I połowy XX w. z terenu Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Jest to obszar o specyficznej, tradycyjnej kulturze ludowej z charakterystycznym kurpiowskim ubiorem, rzeźbą, zdobnictwem i budownictwem drewnianym. Kurpiowskie chaty z ozdobnymi szczytami, śparogami, nadokiennikami, a także budynki gospodarcze m.in. spichlerze z podcieniami, ustawione na kamieniach czy "grzybkach" reprezentują niemal klasyczne formy w drewnianym budownictwie ludowym.

Skansen Architektury Drewnianej Ludności Ruskiej Podlasia w Białowieży prezentuje obiekty budownictwa drewnianego z terenu Podlasia. W kolekcji znajduje się dziewięć obiektów o zróżnicowanym stanie zachowania – część z nich została przystosowana do zamieszkania przez turystów. Każdy z budynków jest jednak bardzo ładnie wyeksponowany i fantastycznie współgra z otaczającą go przyrodą, co sprawia, że spacer po muzeum jest ciekawym doświadczeniem.

Zagroda Kurpiowska to oddział Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce jest czynna od 19 maja 1991 roku. Jest to typowa zagroda samotnicza zwana też kolonijną. Z przeniesionych na teren skansenu obiektów powstała wydłużona zagroda o regularnym prostokątnym kształcie. W jej skład wchodzą obiekty z końca XIX i początku XX wieku

Muzeum powstało w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, z inicjatywy małżeństwa Eleonory i Zdzisława Gałeckich. W skład muzeum wchodzi kuźnia o pow. 30 m2, konstrukcji drewnianej, zrębowej, z wyposażeniem charakterystycznym dla podmiejskich kuźni z początku XX w. z terenu Mazowsza. Kontynuuje tradycje dawnej kuźni służewskiej, jednej z najstarszych na Mazowszu. Wyposażenie kuźni stanowią przedmioty i narzędzia z epoki, wykorzystywane w dawnych warsztatach kowalskich, m.in. dwukomorowy miech kowalski, wiertarka ręczna, kamień szlifierski, kowadło "bezroże", dziurawnica kowalska oraz masywny, drewniany stół warsztatowy z imadłami

Muzeum dysponuje obecnie terenem o powierzchni 94 ha. Posiada bogate zbiory muzealiów ruchomych i nieruchomych. Zgromadzone są w 79 obiektach dużej i małej architektury wiejskiej z Warmii, Mazur, Powiśla i Małej Litwy, o zróżnicowanych funkcjach, budowie i konstrukcji. Są to budynki mieszkalne, sakralne, zabudowania gospodarcze i przemysłowe. Wyposażenie budynków stanowią eksponaty pokazujące tradycyjne metody pracy i obrzędy na wsi w XIX i XX wieku. Zbiory muzealne kultury materialnej oraz sztuki ludowej przekraczają 14 tys. egzemplarzy

Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie istnieje od 1991 roku i mieści się w zabytkowym budynku o charakterze podmiejskiego dworku, który został wzniesiony około 1737 roku. I jeśli wierzyć opowieściom nie tylko „starych” ludzi, posiada swojego ducha – mężczyznę w czarnym, skórzanym płaszczu, który nocami przechadza się po skrzypiących schodach, prowadzących na piętro wiekowego dworku. Z Muzeum sąsiaduje Park Etnograficzny nad rzeką Węgorapą. Eksponowane są tutaj przykłady tradycyjnego budownictwa mazurskiego – drewniane chaty z Krzyżewa (pow. ełcki) i Woźnic (pow. mrągowski), drewniana remiza z Ołownika i szachulcowa kuźnia z Zabrostu Wielkiego (pow. węgorzewski) oraz murowany dom z Węgorzewa. Natknąć się tutaj można także na tajemnicze pruskie baby kamienne.

to jedyne muzeum na wolnym powietrzu w województwie opolskim i jedno z czterech tego rodzaju, położonych w historycznych granicach Śląska. W ciągu prawie 50 lat działalności Muzeum stworzona została bogata plenerowa ekspozycja zabytków drewnianej architektury wiejskiej Śląska Opolskiego.

W Muzeum na powierzchni ekspozycyjnej ok.35,6 ha prezentowanych jest 78 obiektów małej i dużej architektury z obszaru Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego.

Na blisko dwóch hektarach zgromadzono kilkanaście obiektów architektury drewnianej ziemi pszczyńskiej. Ostatnie świadectwa tradycyjnej zabudowy wiejskiej. Najstarszym zabytkiem jest spichlerz dworski z Czechowic (1784 r.). Prawdziwą atrakcją jest również stodoła ośmioboczna z Kryr (XVIII w.), chałupa z Grzawy (1831 r.), kuźnia z Goczałkowic (XIX w.) i młyn wodny z Bojszów, w którym dzisiaj mieszczą się sale wystawowe. Skansen posiada wysoką wartość kulturalną, historyczną i etnograficzną. Zaliczany jest do unikalnych atrakcji turystycznych województwa śląskiego.

Skansen jest malowniczo położony ma zboczu góry w Pstrążnej. Muzeum opiera się głównie na starych chatach i domach z wiejskiej dzielnicy Kudowy oraz zabytkowych obiektach budownictwa drewnianego z całego regionu - gromadzone są zabytkowe obiekty z terenu Sudetów. Budynki mieszkalne, kuźnia wiejska czy wieża alarmowa są bogato wyposażone w orygnalne sprzęty służące niegdyś mieszkańcom tych ziem. dużą atrakcję stanowi np pieczenie chleba tradycyjnymi metodami w oryginalnym piecu chlebowym. Na terenie skansenu można zwiedzać kompletne zabudowania wiejskie, obejmujące 17 zabytkowych obiektów. Oprócz budowli zachowano i zrekonstruowano wyposażenie wnętrz i pomieszczeń, w tym m.in. działający sklep kolonialny. Na miejscu znajduje się również zabytkowa kuźnia (wciąż czynna), zrekonstruowany wiatrak, dzwonnica, „Ogród Baby Jagi” oraz liczne obiekty tzw. małej architektury.

Skansen Dawnych Sprzętów w Wambierzycach – prywatne muzeum z siedzibą we wsi Wambierzyce. Placówka jest przedsięwzięciem Mariana Gancarskiego - wieloletniego sołtysa wsi, a jej siedzibą są pomieszczenia gospodarstwa agroturystycznego, prowadzonego przez właściciela. Historia prezentowanej kolekcji sięga lat 60.

Muzeum zajmuje 13 ha, usytuowane jest w niezwykle urokliwym miejscu u stóp polodowcowych wzniesień nad leśnym źródliskiem. Zabytki architektury ludowej wkomponowano w zastany krajobraz i układ przestrzenny, nawiązując do kształtu wsi. Na terenie Muzeum znajduje się dydaktyczna ścieżka przyrodnicza. Ścieżka prezentuje bogactwo fauny i flory, współzależność środowiska przyrodniczego i kulturowego.