Jedną mam prośbe do Ciebie nieśmiałą
gdy śnisz mi się długo i smutek się sączy
spraw- by w życiu było tak cicho- tak biało
jak w sączu.
Marian Czuchnowski
Miasto położone w płaskim dnie Kotliny Sądeckiej, w widłach rzek Dunajca i Kamienicy Nawojowskiej na wysokości ok. 300 m n.p.m. Najstarsza część miasta leży na płaskim wyniesieniu pomiędzy korytami obu rzek, które posiada naturalne walory obronne, co zadecydowało o lokowaniu miasta przez króla Wacława II właśnie w tym miejscu. Nowy Sącz położony jest u podnóża masywów górskich Beskidu Sądeckiego, Beskidu Wyspowego, a także w niewielkiej odległości od Jeziora Rożnowskiego, co podnosi walory turystyczne miasta.
Obecnie liczy 84 tys. mieszkańców. Nowy Sącz założony został w 1292 roku, na mocy królewskiego przywileju lokacyjnego. Szybki rozwój zawdzięczał licznym przywilejom królewskim oraz położeniu na szlaku handlowym na Węgry. W połowie XIV wieku Kazimierz Wielki wybudował zamek i otoczył miasto murem obronnym. Rozwój rzemiosła i handlu szybko wzbogacił Nowy Sącz podnosząc rangę miasta. Tu odbywały się ważne spotkania polskich władców z władcami innych państw.
Skansen w Nowym Sączu
Perłą Nowego Sącza jest
skansen, jeden z najpiękniejszych w tej części Polski. Został on udostępniony zwiedzającym w 1975 roku. Obecnie na obszarze ponad 20 ha, eksponowanych w nim jest około 70 zabytkowych obiektów, głównie drewnianej architektury ludowej. Większość z nich pochodzi z XIX wieku, ale np. dwór małopolski z Rdzawy aż z XVII wieku.
Na terenie parku prezentowana jest architektura wszystkich grup etnograficznych Sądecczyzny: Lachów i Górali Sądeckich, Pogórzan, Łemków, Romów i Niemców Galicyjskich. Całość usytuowana jest w dzielnicy Falkowa na łagodnie wznoszącym się stoku, z przepiękną panoramą Nowego Sącza.
Obszar historyczny ziemi Sądeckiej zamieszkiwało, a i częściowo zamieszkuje nadal kilka grup etnograficznych o różnym stopniu odrębności, ale podobnych wyróżnikach kultury materialnej:
Lachy Sądeckie, Pogórzanie, Górale, a także Łemkowie i Romowie (Cyganie).
Gotycki kościół św. Małgorzaty z 1446 roku
Kościół Św. Ducha oraz klasztor Jezuitów przy ul. Piotra Skargi
Mury obronne miasta
Fragmenty zamku Z basztą kowalską,
Kościół cmentarny w Nowym Sączu
Kościół parafialny w Nowym Sączu
Zespół Staromiejski Rynku,
Kirkut i synagoga w Nowym Sączu
Najcenniejszym zabytkiem żydowskim w Nowym Sączu jest synagoga przy ul. Berka Joselewicza.
Zachował się też dobrze utrzymany cmentarz żydowski przy ulicy Rybackiej.
Żydzi w ciągu wieków stali się częścią Karpat, współtworząc ich historię i kulturę, tak zresztą jak Karpaty wpisały się trwale w dzieje Żydów. W niektórych miasteczkach do dziś zachowały się, niestety zniszczone, kirkuty. W Sączu znajduje się Synagoga. Śladów żydowskich jest tu niedużo, ale są - Żydzi bowiem, choć nie tworzyli tu ścisłych enklaw, byli jednymi z tych, którzy wpisali się na stałe w historię niemal każdego podregionu.
skąd wzięły się Sądeckie nazwy?
W dawnych czasach w miejscowości pod Nowym Sączem żył potwór o wielu głowach, stąd poszła nazwa "
Wielogłowy".
Wyrządzał on wiele szkód ludności, niszczył pola biegając po nich, stąd miejscowość, gdzie to miało miejsce "
Biegonice", w innym miejscu doszło z nim do "zwady", stąd później miejscowość "
Zawada". Stamtąd potwór poszedł na
Trzetrzewinę, która to wieś zawdzięcza mu również swą nazwę, gdyż tam popełnił swoją "trzecią winę", lecz tutaj ludzie postanowili go schwytać, co nie było rzeczą łatwą. Dlatego też nastawiono na niego – "paści" na górze między Trzetrzewiną a Chełmcem, zwaną odtąd "
Paścią Górą" i zdołali go złowić. Później prowadzono go lasem w kierunku
Klęczan, gdzie nadaremnie klęczał i prosił o łaskę i do następnej miejscowości,
Męciny, gdzie za szkody, które wyrządzał, srodze go męczono. Kiedy oddalono się ostatecznie od sącza, urządzono są d nad nim i wyrok wypisani w miejscowości, którą później nazwano "
Pisarzowa". Potem wyrok wykonano, mianowicie zamordowano go w "
Mordarce", aby zaś się nie podniósł więcej, wywieziono go dalej na zachód i zaryto w ziemi w miejscowości "
Zaryte". Mimo to jednak obawiano się, że wstanie, więc ponownie wydobyto potwora i wywieziono daleko jeszcze w góry i głęboko zakopano w "
Zakopanem", by więcej nie wstał.
STARY SĄCZ
Rynek w Starym Sączu
Strona klasztoru w Starym Sączu
Sw. Kinga i jej kult
Klasztor klarysek w Starym Sączu
Historia zespołu klasztornego sióstr klarysek jest związana nierozerwalnie z dziejami Starego Sącza. Powstanie miasta było konsekwencją nadania św. Kindze Ziemi Sądeckiej w roku 1257 i podjętej przez niż akcji kolonizacyjnej. Ufundowany przez św. Kingę w roku 1280 klasztor klarysek otrzymał od fundatorki jako uposażenie ziemię Sądecką wraz z miastem.
Zabytki żydowskie na sztetl.org
Synagoga w Starym Sączu
Synagoga w Starym Sączu przy ulicy Staszica. Obecnie mieszczą się tu warsztaty Zespołu Szkół Zawodowych
Stanowiska archeologiczne w Podegrodziu
Muzeum Lachów Sądeckich w Podegrodziu
Baszta w Rytrze
O ruinach zamku
Rowerem na Cyrlę
Nawojowska legenda wspomina o dziewięciokilometrowej, podziemnej drodze, łączącej wieś z zamkiem w Rytrze.
Ów tunel zaczynać się miał tuż za miejscowym kościołem, gdzie na wzgórzu rzekomo stał zamek rycerza Nawoja.
Z ryterskiego zamku pozostały fragmenty murów oraz resztki baszty obronnej, początki warowni nie są dokładnie znane, wiadomo jednak, że w XIII w zamek należał do kasztelana Sądeckiego Piotra Wydżgi, pełnił on rolę strażnicy celnej albowiem Popradem prowadził szlak, którym spławiano m.in. wina z Tokaju :)
TĘGOBORZE I JUST:
W Tęgoborzu można zobaczyć murowany klasycystyczny pałac Stadnickich z przełomu XVIII i XIX wieku. Od frontu widać charakterystyczną facjatę, zaś od strony ogrodu, na osi budynku znajduje się kolisty salon. Zachowała się tez murowana, parterowa oficyna z początku XIX wieku. Majątek podupadł po rabaji chłopskiej w 1846 roku. Dziś znajduje się w rękach prywatnych, a właściciel chce tam urządzić hotel.
Kościół w Juście
NA WSCHÓD OD NOWEGO SĄCZA:
Podobny pałac Stadnickich znajduje się
w Nawojowej. Dziś ma tutaj siedzibę Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.
Cerkiew w Maciejowej
Cerkiew w Łabowej
Łabowa- kirkut
Cmentarz gminy żydowskiej z tablicą w języku polskim i hebrajskim ufundowaną przez Polonię żydowską w roku 1982
Cerkiew w Łosiach
Cerkiew w Roztoce Wielkiej
Cerkiew w Kamiannej
NA ZACHOD OD SĄCZA:
Kościół z dzwonnicą w Chomranicach
Kościół w Męcinie
Z notatnika krajoznawcy 
źródło fotografii
Co zobaczyć w Nowym Sączu, gdzie wybrać się na narty, spacer lub lody? Jakich regionalnych specjałów spróbować i gdzie znajdują się najpiękniejsze miejsca warte odwiedzenia? Przeczytaj nowosądeckie legendy, odwiedź skansen i klasztor Klarysek w Starym Sączu oraz wybierz się na wycieczkę Małopolskim szlakiem Owocowym.
Skansen w Nowym Sączu
