Tematycznie | Domy Podcieniowe

Miniregion | Żuławy Gdańskie

Trans-region | Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na południe od Gdańska i na północ od Tczewa. Kilkanaście zabytkowych domów podcieniowych. W różnym stanie zachowania, pod różną opieką. Czy jeszcze istnieją? w jakim są stanie? To jest to pytanie, które spowodowało stworzenie tego spisu. I próbę ruszenia w trasę.

Szlak przecina Żuławy, mniej więcej całe, z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole.

Więcej | Tematycznie | Domy podcieniowe | Żuławy Gdańskie - zachodnia strona Wisły

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Druga część domów podcieniowych - po drugiej stronie Wisły. Tu nie ma oficjalnego, ani nieoficjalnego, szlaku. Ale kilka ciekawych obiektów jest. Dlaczego zatem nie włożyłam tego do jednego worka? Bo Wisła - królowa polskich rzek nie pozwoliła mi na to. Choć mosty są. Tu podobnie - z północy na południe. Dlaczego? Bo granicę północną wyznacza morze. I tak mi było, po prostu, łatwiej.

Z archiwum MUWITu | Domy Podcieniowe - Żuławy Wiślane (Powiśle)- wschodnia strona Wisły
Z archiwum MUWITu | Miniregion: Żuławy i Powiśle

Więcej | Tematycznie | Domy podcieniowe | Żuławy Wiślane (Powiśle)

54.14143, 19.01098

Tematycznie:

Miniregion:

Trans Polska:

Nowy Staw | gmina
powiat malborski | woj. pomorskie |

54.14143, 19.01098

Dom podcieniowy w Nowym Stawie został zbudowany w 1820 roku. Jest to konstrukcja drewniana, stojąca na ceglanej podmurówce z ryglową – wypełnioną cegłą i otynkowaną wystawką. Szczyty głównej części budynku są oszalowane pionowo. Umieszczoną od frontu wystawkę wspiera 6 kolumn stojących na ceglanej podstawie. Dom wyróżnia się dekorowaną stolarką drzwiową oraz inskrypcjami na belkach wystawki. Obecnie budowla po remoncie pełni funkcje mieszkaniowe (wcześniej mieścił się tu sklep spożywczy)..

54.15965, 19.09206

Tematycznie:

Miniregion:

Trans Polska:

Marynowy, ul. Podcieniowa 19
54.15965, 19.09206

Dom podcieniowy został wybudowany w 1803 r. przez Petera Loewena dla Johanna Jacoba Ziemera. To jeden z najlepiej zachowanych budynków tego typu w gminie Nowy Dwór Gdański. Właściciele otrzymali ministerialne wsparcie w celu renowacji i zabezpieczenia budynku. Dom udostępniany jest do zwiedzania przez cały rok. Oczywiście wcześniej należy skontaktować się w tej sprawie z właścicielami. Do dziś zachowały się oryginalne zdobienia, stolarka i prawie niezmieniony układ wnętrz. Drzwi do budynku są nazywane najpiękniejszymi na całych Żuławach! Podcień wsparty jest na 6 słupach czołowych i 4 bocznych. Słupy stylizowane są na jońskie kolumny z dekoracyjnymi wspornikami.

54.03053, 19.33269

Tematycznie:

Miniregion:

Trans Polska:

Zwierzno 51 oraz 39
54.03053, 19.33269 - 2 domy podcieniowe

W Zwierznie są aż trzy domy podcieniowe, w tym budynek szkoły.

Szkoła podcieniowa w Zwierznie usytuowana jest w centrum wsi i została zbudowana na przełomie XIX i XX wieku, a następnie rozbudowana w I poł. wieku XX. W 1937 roku- schronisko Hitlerjugend. Jest to konstrukcja murowana, z ryglowymi- wypełnionymi czerwoną cegłą: szczytami i wystawką. Umieszczoną od frontu wystawkę wspiera 6 drewnianych kolumn, stojących na posadzce betonowych schodów. Na jednej z belce wystawki widnieje napis: "Gemeinnütz vor Eigennutz" (wspólne dobre przed dobrem prywatnym).

Dom podcieniowy nr 39 w Zwierznie (2012)Dom z przeszklonym podcieniem nr 39 w Zwierznie zlokalizowany jest w południowej części wsi i został zbudowany pod koniec XVIII wieku. Jest to konstrukcja murowano-drewniana, z oszalowaną pionowo wystawką. Ściany głównej części budynku są otynkowane, a szczyty oszalowane pionowo. Umieszczoną od frontu i przeszkloną, głęboką wystawkę wspiera 6 drewnianych kolumn stojących na murowanej podstawie. Nad kolumnami biegnie pas dekorowanego gzymsu. Dom dodatkowo wyróżnia się ciekawą stylistyką frontu podcienia, a w tym oryginalnością kolumn mających kształt butelek.

Dom podcieniowy nr 51 w Zwierznie (2012)Dom podcieniowy nr 51 w Zwierznie zlokalizowany jest w południowej części wsi i został zbudowany pod koniec XVIII wieku, a następnie przebudowany w połowie wieku XIX. Jest to konstrukcja ryglowa. Ściany głównej części budynku są częściowo otynkowane, a szczyty wraz z ryglową wystawką, oszalowane pionowo. Umieszczony od podwórza podcień wspiera 6 drewnianych kolumn oraz ścianki boczne. Do szczytu domu przylega obora i wraz z nią oraz ustawioną prostopadle do budynków stodołą, tworzą układ zagrody olęderskiej w typie kątowym.

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na tzw. Żuławach Elbląskich, czyli od Malborka do Pasłęka również można znaleźć domy podcieniowe. Niektóre spektakularne, inne mniej. Tym razem jednak - od zachodu w kierunku wschodnim. Czyli od Wisły po Mazury. Tak mniej więcej.

Z archiwum MUWITu | Przewodnik PLUS - Elbląg
Z archiwum MUWITu | Domy Podcieniowe - Żuławy Elbląskie - na granicy województw

54.02867, 19.17316

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Klecie | gmina Stare Pole
powiat malborski | woj. pomorskie |

W 1750 r. we wsi został wzniesiony, przez cieślę Dawida Zimmermanna, dom podcieniowy, który na początku XIX w. został rozbudowany. Dom podcieniowy w Kleciu jest piętrową, murowano-drewnianą konstrukcją, z ryglową wystawką, wypełnioną żółtą i czerwoną (wtórną) cegłą. Wystawkę umieszczoną od szczytu wspiera 9 drewnianych kolumn, połączonych ze sobą profilowanymi mieczami tworzącymi arkady. Dom wyróżnia się bogato ukształtowaną dekoracją ryglową szczytu podcienia, przypominającą dom w Stalewie zbudowany przez George'a Pöcka.

Należy do największych najbardziej malowniczych domów podcieniowych na Żuławach.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na południe od Gdańska i na północ od Tczewa. Kilkanaście zabytkowych domów podcieniowych. W różnym stanie zachowania, pod różną opieką. Czy jeszcze istnieją? w jakim są stanie? To jest to pytanie, które spowodowało stworzenie tego spisu. I próbę ruszenia w trasę.

Szlak przecina Żuławy, mniej więcej całe, z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole.

Do innych szczególnie ciekawych i wartych obejrzenia obiektów, którymi nas uraczyła każda napotkana miejscowość, należy zaliczyć kościółki, chociażby w Trutnowach i Koźlinach oraz ruiny kościoła w Steblewie.

Więcej | Tematycznie: Domy podcieniowe

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Druga część domów podcieniowych - po drugiej stronie Wisły. Tu nie ma oficjalnego, ani nieoficjalnego, szlaku. Ale kilka ciekawych obiektów jest. Dlaczego zatem nie włożyłam tego do jednego worka? Bo Wisła - królowa polskich rzek nie pozwoliła mi na to. Choć mosty są. Tu podobnie - z północy na południe. Dlaczego? Bo granicę północną wyznacza morze. I tak mi było, po prostu, łatwiej.

Z archiwum MUWITu | Domy Podcieniowe - Żuławy Wiślane (Powiśle)- wschodnia strona Wisły
Z archiwum MUWITu | Miniregion: Żuławy i Powiśle

Więcej | Tematycznie | Domy podcieniowe | Żuławy Wiślane (Powiśle)

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Druga część domów podcieniowych - po drugiej stronie Wisły. Tu nie ma oficjalnego, ani nieoficjalnego, szlaku. Ale kilka ciekawych obiektów jest. Dlaczego zatem nie włożyłam tego do jednego worka? Bo Wisła - królowa polskich rzek nie pozwoliła mi na to. Choć mosty są. Tu podobnie - z północy na południe. Dlaczego? Bo granicę północną wyznacza morze. I tak mi było, po prostu, łatwiej.

Z archiwum MUWITu | Domy Podcieniowe - Żuławy Wiślane - wschodnia strona Wisły
Z archiwum MUWITu | Domy Podcieniowe - Żuławy Elbląskie - na granicy województw
Z archiwum MUWITu | Miniregion: Żuławy i Powiśle
Z archiwum MUWITu | Tematycznie: Domy podcieniowe

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na tzw. Żuławach Elbląskich, czyli od Malborka do Pasłęka również można znaleźć domy podcieniowe. Niektóre spektakularne, inne mniej. Tym razem jednak - od zachodu w kierunku wschodnim. Czyli od Wisły po Mazury. Tak mniej więcej.

Z archiwum MUWITu | Przewodnik PLUS - Elbląg
Z archiwum MUWITu | Domy Podcieniowe - Żuławy Elbląskie - na granicy województw

54.02867, 19.17316

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Klecie | gmina Stare Pole
powiat malborski | woj. pomorskie |

W 1750 r. we wsi został wzniesiony, przez cieślę Dawida Zimmermanna, dom podcieniowy, który na początku XIX w. został rozbudowany. Dom podcieniowy w Kleciu jest piętrową, murowano-drewnianą konstrukcją, z ryglową wystawką, wypełnioną żółtą i czerwoną (wtórną) cegłą. Wystawkę umieszczoną od szczytu wspiera 9 drewnianych kolumn, połączonych ze sobą profilowanymi mieczami tworzącymi arkady. Dom wyróżnia się bogato ukształtowaną dekoracją ryglową szczytu podcienia, przypominającą dom w Stalewie zbudowany przez George'a Pöcka.

Należy do największych najbardziej malowniczych domów podcieniowych na Żuławach.

54.0255, 19.27244

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Stalewo 19, gmina Markusy
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy nr 19 w Stalewie zlokalizowany jest w zachodniej części wsi i został zbudowany w 1751 roku przez George'a Pöcka dla Michaela Gehrta, remontowany na początku XX wieku i w 1958 roku. Należy on do największych domów podcieniowych na Żuławach i wyróżnia się własną specyfiką oraz bogato ukształtowaną dekoracją ryglową. Jest to piętrowa, murowano-drewniana konstrukcja, otynkowana, z ryglowymi- wypełnionymi cegłą: piętrem, szczytami i wystawką. Głęboką wystawkę wspiera 8 drewnianych kolumn i ryglowe ścianki boczne. Kolumny podcienia połączone są profilowanymi mieczami tworzącymi arkady.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Rozgart 17, gmina Rozgart
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy nr 17 w Rozgarcie usytuowany jest w południowo-zachodniej części wsi i został zbudowany w 1749 roku. Jest to konstrukcja drewniana, stojąca na kamiennej podmurówce, z ryglową- wypełnioną cegłą i tynkiem wystawką. Szczyty głównej części budynku oraz szczyt wystawki są oszalowane pionowo. Głęboką, umieszczoną od frontu wystawkę wspiera 6 drewnianych kolumn stojących na kamiennych podstawach oraz ryglowe ścianki boczne zakończone drewnianymi kolumnami. Szczyt wystawki wieńczy chorągiewka z datą 1749. Charakterystycznym elementem domu są szerokie, barokowe drzwi.

54.07414, 19.24944

Tematycznie: Trwałe ruiny

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Fiszewo |gmina Gronowo Elbląskie
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Kościół został wzniesiony w latach 1380-1400 z halowym korpusem i prezbiterium, trójnawowy z kwadratową wieżą. W 1754 r. zniszczeniu uległo prezbiterium kościoła, które zostało odbudowane w latach 1897-1898. Dach i wieżę odnowiono w latach 1913-1915.

Dzisiejsze ruiny to efekt pożaru, który wybuchł w nocy z 31 marca na 1 kwietnia 1948 r.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Markusy | gmina Markusy
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy w Markusach usytuowany jest w północnej części wsi, w pobliżu rzeki Tyny i został zbudowany w 1789 roku dla właściciela o inicjałach B.P., remontowany w XIX i XX wieku. Do roku 1945 właścicielem był Otto Goertz. Dom wraz z budynkami gospodarczymi tworzy zagrodę olęderską w typie wzdłużnym. Budynek mieszkalny jest konstrukcją drewnianą i otynkowaną. Ryglową i oszalowaną pionowo wystawkę wspiera 5 drewnianych kolumn oraz ścianki boczne. Podcień podzielony jest na dwie części, które dzieli oryginalna, drewniana barierka z furtką. Szczyt wystawki wieńczy naszczytnik i chorągiewka, na których widnieją daty budowy i remontu oraz inicjały właścicieli zagrody ("17 • BP • 89 ... 19 • OG • 34"). Do budynku mieszkalnego przylega murowana obora kryta trzciną oraz drewniana stodoła.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Pilona | gmina Elbląg
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Pilona leży na krawędzi Żuław, to i jedyny zabytek we wsi jest nieco "z pogranicza". Jest to dom podcieniowy charakterystyczny dla budownictwa żuławskiego, drewniany, podmurowany i - co czyni go "pogranicznym" - podpiwniczony. Na podmokłych równinach domy, dla ochrony przed wilgocią, budowane były na sztucznych wzgórkach (terpach) i nie wyposażane w piwnice. Ten stoi kilkanaście metrów nad poziomem równiny i podmakanie mu nie grozi. Powstał w 1786 r. na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem. Napis na nadprożu ("Samuel Gerzen B.M. Anno / IACOBKLIWER B.M. 1786") świadczy o zamieszkaniu przez osadników holenderskich.

Jest to dom podcieniowy o konstrukcji szachulcowej wzniesiony na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem nakrytym strzechą, drewniany, podmurowany i podpiwniczony. Podcień został wsparty na pięciu filarach. Na podmokłych równinach domy, dla ochrony przed wilgocią, budowane były na sztucznych wzgórkach (terpach) i nie wyposażane w piwnice. Ten stoi kilkanaście metrów nad poziomem równiny i podmakanie mu nie grozi. Obecnie zadbany budynek znajduje się w prywatnych rękach, Dom znajduje się w południowej części wsi pod nr 3.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Aniołowo | gmina Pasłęk
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy w Aniołowie został wzniesiony w 1850 roku, prawdopodobnie dla rodziny Hermannów. Jest to typowa budowla założona na planie prostokąta z trójkątnym, drewnianym podcieniem wspartym na sześciu filarach, stojących na podmurówkach. Po II wojnie światowej dom podcieniowy niszczał lecz parę lat temu został odnowiony i uratowany od ruiny. Obecnie budynek pełni funkcje mieszkaniowe. Dom pod nr 2c znajduje się na początku wsi, tuż przy drodze po jej wschodniej stronie.

Wieś realizuje program „wsi tematycznej” proponując różne zajęcia z aniołami w tle. Do miejscowych atrakcji należy most nad Diabelskim Potokiem, na którym ustawiono figury aniołów, oraz Zakątek Aniołów nieopodal skansenu maszyn rolniczych.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Pasieki | gmina Elbląg
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy w Pasiekach pod nr 3 został zbudowany w 1789 roku i przebudowany w 1885 roku. Jest to typowy budynek o konstrukcji szachulcowej z podcieniem wspartym na siedmiu słupach (pięć z przodu i dwa po bokach). Okrągłe słupy mają bogato rzeźbione zwieńczenie i podstawę. Obecnie zadbany dom pełni funkcje mieszkaniowe.

Wieś położona jest na Wysoczyźnie Elbląskiej, około 12 km na południowy-wschód od Elbląga, 2 km na północ od Bogaczewa. Dom nr 3 znajduje się w centrum wsi, tuż przy drodze, po jej wschodniej stronie.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Kalnik | gmina Morąg
powiat ostródzki | woj. warmińsko-mazurskie |

Nie jestem pewna, ale wydaje się, że chałupa z Kalnika została przeniesiona do skansenu w Olsztynku. Jeśli dotrę na szlak, to zweryfikuję. Na razie - daję link do źródła. Ku pamięci.

Holenderska chałupa podcieniowa z XIX w. z podcieniem frontowym. Podcień powstawał przez dostawienie do chałupy pod kątem prostym wbudowanego w konstrukcję poddasza piętrowego spichlerzyka, wspartego na kilku ozdobnych słupach.

To rozwiązanie miało duże walory użytkowe - w partii piętra uzyskiwano dodatkową powierzchnię na magazyn, zaś pod dachem spichlerza mógł zmieścić się nawet wóz. Nakryty dwuspadowym dachem spichlerzyk posiadał najczęściej malowniczą formę z uwagi na wygląd ścian, z reguły wzniesionych w konstrukcji słupowo-ramowej, z wypełnieniem, ceglanych lub tynkowanych.

Są dwie miejscowości o podobnej nazwie. Kolnik i Kalnik. W obu znajdują się domy podcieniowe. W jednym (Kolnik) mieści się fundacja Żyć Godnie. Znajduje się on na południe od Pruszcza Gdańskiego.

Drugi - Kalnik - znajduje się na wschód od Żuław. Dokładniej na między Pasłękiem, a Morągiem. Czy jeszcze tam stoi? Zabytkowy dom znajduje się pod numerem 43.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Jelonki, gmina Rychliki
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

W Jelonkach znajdują się obecnie trzy zabytkowe pomennonickie domy podcieniowe (o numerach 27-27A, 56 i 85). Pojawiły się na terenie Żuław wraz z falą osadnictwa mennonickiego i olęderskiego z XVI i XVII w. Większość obecnie zachowanych budynków pochodzi z XVIII i początku XIX wieku. Jak wskazuje nazwa, charakterystyczną cechą tego budownictwa jest wielosłupowy podcień. Mają konstrukcję szkieletową z drewna wypełnioną cegłą czerwoną bądź otynkowaną.

54.0255, 19.27244

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Stalewo 19, gmina Markusy
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy nr 19 w Stalewie zlokalizowany jest w zachodniej części wsi i został zbudowany w 1751 roku przez George'a Pöcka dla Michaela Gehrta, remontowany na początku XX wieku i w 1958 roku. Należy on do największych domów podcieniowych na Żuławach i wyróżnia się własną specyfiką oraz bogato ukształtowaną dekoracją ryglową. Jest to piętrowa, murowano-drewniana konstrukcja, otynkowana, z ryglowymi- wypełnionymi cegłą: piętrem, szczytami i wystawką. Głęboką wystawkę wspiera 8 drewnianych kolumn i ryglowe ścianki boczne. Kolumny podcienia połączone są profilowanymi mieczami tworzącymi arkady.

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Domy podcieniowe. Czym są? Co literatura przedmiotu mówi na ich temat? Które zostały uratowane, które zniknęły z krajobrazu. I co na ten temat wie, wszechwiedzący, acz opóźniony często, internet?

To najsłynniejsze z zabytków Żuław. Mają one konstrukcję szkieletową z drewna, wypełnioną czerwoną cegłą lub otynkowaną, z charakterystycznym wielosłupowym podcieniem wysuniętym przed zasadniczą część budynku. Liczba słupów w podcieniu może być różna (ponoć, im było ich więcej tym bogatszy mieszkał w domu gospodarz), sam podcień może być częściowo zamknięty lub ustawiony z innej strony.

54.00139, 19.82932

Tradycyjne budownictwo wiejskie na Warmii i Mazurach - Iwona Liżewska

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Prusy Górne

Kalnik | gmina Morąg
powiat ostródzki | woj. warmińsko-mazurskie |

Są dwie miejscowości o podobnej nazwie. Kolnik i Kalnik. W obu znajdują się domy podcieniowe. W jednym (Kolnik) mieści się fundacja Żyć Godnie. Znajduje się on na południe od Pruszcza Gdańskiego. Drugi - Kalnik - znajduje się na wschód od Żuław. Dokładniej na między Pasłękiem, a Morągiem. Czy jeszcze tam stoi? Zabytkowy dom znajduje się pod numerem 43.

Nie jestem pewna, ale wydaje się, że chałupa z Kalnika została przeniesiona do skansenu w Olsztynku. Jeśli dotrę na szlak, to zweryfikuję. Na razie - daję link do źródła. Ku pamięci.

Nie jestem pewna, ale wydaje się, że chałupa z Kalnika została przeniesiona do skansenu w Olsztynku. Jeśli dotrę na szlak, to zweryfikuję. Na razie - daję link do źródła. Ku pamięci.

Holenderska chałupa podcieniowa z XIX w. z podcieniem frontowym. Podcień powstawał przez dostawienie do chałupy pod kątem prostym wbudowanego w konstrukcję poddasza piętrowego spichlerzyka, wspartego na kilku ozdobnych słupach.

To rozwiązanie miało duże walory użytkowe - w partii piętra uzyskiwano dodatkową powierzchnię na magazyn, zaś pod dachem spichlerza mógł zmieścić się nawet wóz. Nakryty dwuspadowym dachem spichlerzyk posiadał najczęściej malowniczą formę z uwagi na wygląd ścian, z reguły wzniesionych w konstrukcji słupowo-ramowej, z wypełnieniem, ceglanych lub tynkowanych. (Żródło: Tradycyjne budownictwo wiejskie na Warmii i Mazurach - Iwona Liżewska)

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na południe od Gdańska i na północ od Tczewa. Kilkanaście zabytkowych domów podcieniowych. W różnym stanie zachowania, pod różną opieką. Czy jeszcze istnieją? w jakim są stanie? To jest to pytanie, które spowodowało stworzenie tego spisu. I próbę ruszenia w trasę.

Szlak przecina Żuławy, mniej więcej całe, z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole.

Do innych szczególnie ciekawych i wartych obejrzenia obiektów, którymi nas uraczyła każda napotkana miejscowość, należy zaliczyć kościółki, chociażby w Trutnowach i Koźlinach oraz ruiny kościoła w Steblewie.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Druga część domów podcieniowych - po drugiej stronie Wisły. Tu nie ma oficjalnego, ani nieoficjalnego, szlaku. Ale kilka ciekawych obiektów jest. Dlaczego zatem nie włożyłam tego do jednego worka? Bo Wisła - królowa polskich rzek nie pozwoliła mi na to. Choć mosty są. Tu podobnie - z północy na południe. Dlaczego? Bo granicę północną wyznacza morze. I tak mi było, po prostu, łatwiej.

Spis zabytków: Domy podcieniowe na Żuławach - spis >>

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Domy podcieniowe - Wysoczyzna Elbląska

Choć Pilona leży na pograniczu Żuław oraz Wysoczyzny Elbląskiej, to wylądowała w worku Wysoczyzny. Bo w okolicy jest jeszcze kilka zachowanych domów. Choć jest ich niewiele, to są zadbane i z dumą prezentowane przez miasto Elbląg.

54.10808, 19.52345

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Pilona | gmina Elbląg
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Choć Pilona leży na pograniczu Żuław oraz Wysoczyzny Elbląskiej, to wylądowała w worku Wysoczyzny. Bo w okolicy jest jeszcze kilka zachowanych domów. Choć jest ich niewiele, to są zadbane i z dumą prezentowane przez miasto Elbląg.

Pilona leży na krawędzi Żuław, to i jedyny zabytek we wsi jest nieco "z pogranicza". Jest to dom podcieniowy charakterystyczny dla budownictwa żuławskiego, drewniany, podmurowany i - co czyni go "pogranicznym" - podpiwniczony. Na podmokłych równinach domy, dla ochrony przed wilgocią, budowane były na sztucznych wzgórkach (terpach) i nie wyposażane w piwnice. Ten stoi kilkanaście metrów nad poziomem równiny i podmakanie mu nie grozi. Powstał w 1786 r. na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem. Napis na nadprożu ("Samuel Gerzen B.M. Anno / IACOBKLIWER B.M. 1786") świadczy o zamieszkaniu przez osadników holenderskich.

Jest to dom podcieniowy o konstrukcji szachulcowej wzniesiony na planie prostokąta, z dwuspadowym dachem nakrytym strzechą, drewniany, podmurowany i podpiwniczony. Podcień został wsparty na pięciu filarach. Na podmokłych równinach domy, dla ochrony przed wilgocią, budowane były na sztucznych wzgórkach (terpach) i nie wyposażane w piwnice. Ten stoi kilkanaście metrów nad poziomem równiny i podmakanie mu nie grozi. Obecnie zadbany budynek znajduje się w prywatnych rękach, Dom znajduje się w południowej części wsi pod nr 3. (Źródło: zamki.rotmanka.com).

54.11781, 19.59601

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Aniołowo | gmina Pasłęk
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy w Aniołowie został wzniesiony w 1850 roku, prawdopodobnie dla rodziny Hermannów. Jest to typowa budowla założona na planie prostokąta z trójkątnym, drewnianym podcieniem wspartym na sześciu filarach, stojących na podmurówkach. Po II wojnie światowej dom podcieniowy niszczał lecz parę lat temu został odnowiony i uratowany od ruiny. Obecnie budynek pełni funkcje mieszkaniowe. Dom pod nr 2c znajduje się na początku wsi, tuż przy drodze po jej wschodniej stronie.

Wieś realizuje program „wsi tematycznej” proponując różne zajęcia z aniołami w tle. Do miejscowych atrakcji należy most nad Diabelskim Potokiem, na którym ustawiono figury aniołów, oraz Zakątek Aniołów nieopodal skansenu maszyn rolniczych. (Źródło: zamki.rotmanka.com).

54.11781, 19.59601

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Huta Żuławska 24 oraz 27
54.11781, 19.59601

Dom podcieniowy nr 24 w Hucie Żuławskiej został zbudowany pod koniec XVIII wieku. Jest to duży budynek murowany, oszalowany z piętrowym podcieniem o drewnianej konstrukcji szkieletowej, wspartym na pięciu słupach. Całość nakryto dachem dwuspadowym, pokrytym dachówką ceramiczną holenderką. Nieruchomość zlokalizowana jest we wschodniej części wsi po zachodniej stronie drogi Elbląg- Braniewo i po południowej stronie drogi do Przybyłowa.

Drugi dom podcieniowy nr 29 został zbudowany w w 1886 roku. Jest młodszy od poprzedniego. Budynek murowany z cegły na kamiennej podmurówce z piętrowym podcieniem o drewnianej konstrukcji szkieletowej, wspartym na pięciu słupach, z pięknie zdobionymi szczytami, usytuowanym asymetrycznie. Wejście główne pod podcieniem prowadzi do sieni, z której możemy dostać się po lewej stronie do pokoju, po prawej drugi pokój ze składzikiem. Na wprost znajduje się przejściowa kuchnia z kominem otwarta do pomieszczenia, po lewej stronie dwie sypialnie po prawej stronie wejście do przedsionka, z którego możemy dostać się do łazienki oraz na strych budynku.

Dom jest częściowo podpiwniczony. Całość nakryto dachem dwuspadowym, pokrytym dachówką ceramiczną holenderką. Nieruchomość zlokalizowana jest we wschodniej części wsi po zachodniej stronie drogi Elbląg- Braniewo i po południowej stronie drogi do Przybyłowa.

54.11361, 19.55944

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Wysoczyzna Elbląska

Pasieki | gmina Elbląg
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Pasieki

Dom podcieniowy w Pasiekach pod nr 3 został zbudowany w 1789 roku i przebudowany w 1885 roku. Jest to typowy budynek o konstrukcji szachulcowej z podcieniem wspartym na siedmiu słupach (pięć z przodu i dwa po bokach). Okrągłe słupy mają bogato rzeźbione zwieńczenie i podstawę. Obecnie zadbany dom pełni funkcje mieszkaniowe. (Źródło: zamki.rotmanka.com).

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na tzw. Żuławach Elbląskich, czyli od Malborka do Pasłęka również można znaleźć domy podcieniowe. Niektóre spektakularne, inne mniej. Tym razem jednak - od zachodu w kierunku wschodnim. Czyli od Wisły po Mazury. Tak mniej więcej. Dzięki ogromnej pracy pasjonatów, ta część została wzbogacona o zdjęcia. Oprócz domów "zilustrowanych" są takie, o których nic nie wiadomo. Na Żuławach Elbląskich jest takich niewiele. Są to:

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na tzw. Żuławach Elbląskich, czyli od Malborka do Pasłęka również można znaleźć domy podcieniowe. Niektóre spektakularne, inne mniej. Tym razem jednak - od zachodu w kierunku wschodnim. Czyli od Wisły po Mazury. Tak mniej więcej. Dzięki ogromnej pracy pasjonatów, ta część została wzbogacona o zdjęcia. Oprócz domów "zilustrowanych" są takie, o których nic nie wiadomo.

Buczyniec
53.96847, 19.58518
Buczyniec 14, 14-411

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Dzierzgonka
54.03058, 19.43593
Dzierzgonka 15, 82-325

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Klecie | gmina Stare Pole
powiat malborski | woj. pomorskie |

W 1750 r. we wsi został wzniesiony, przez cieślę Dawida Zimmermanna, dom podcieniowy, który na początku XIX w. został rozbudowany. Dom podcieniowy w Kleciu jest piętrową, murowano-drewnianą konstrukcją, z ryglową wystawką, wypełnioną żółtą i czerwoną (wtórną) cegłą. Wystawkę umieszczoną od szczytu wspiera 9 drewnianych kolumn, połączonych ze sobą profilowanymi mieczami tworzącymi arkady. Dom wyróżnia się bogato ukształtowaną dekoracją ryglową szczytu podcienia, przypominającą dom w Stalewie zbudowany przez George'a Pöcka.

Należy do największych najbardziej malowniczych domów podcieniowych na Żuławach.

54.0255, 19.27244

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Stalewo

Dom podcieniowy nr 19 w Stalewie zlokalizowany jest w zachodniej części wsi i został zbudowany w 1751 roku przez George'a Pöcka dla Michaela Gehrta, remontowany na początku XX wieku i w 1958 roku. Należy on do największych domów podcieniowych na Żuławach i wyróżnia się własną specyfiką oraz bogato ukształtowaną dekoracją ryglową. Jest to piętrowa, murowano-drewniana konstrukcja, otynkowana, z ryglowymi- wypełnionymi cegłą: piętrem, szczytami i wystawką. Głęboką wystawkę wspiera 8 drewnianych kolumn i ryglowe ścianki boczne. Kolumny podcienia połączone są profilowanymi mieczami tworzącymi arkady. (Źródło: zulawy.infopl.info).

54.04812, 19.29722

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Rozgart 17, gmina Rozgart
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy nr 17 w Rozgarcie usytuowany jest w południowo-zachodniej części wsi i został zbudowany w 1749 roku. Jest to konstrukcja drewniana, stojąca na kamiennej podmurówce, z ryglową- wypełnioną cegłą i tynkiem wystawką. Szczyty głównej części budynku oraz szczyt wystawki są oszalowane pionowo. Głęboką, umieszczoną od frontu wystawkę wspiera 6 drewnianych kolumn stojących na kamiennych podstawach oraz ryglowe ścianki boczne zakończone drewnianymi kolumnami. Szczyt wystawki wieńczy chorągiewka z datą 1749. Charakterystycznym elementem domu są szerokie, barokowe drzwi. (Źródło: zulawy.infopl.info).

54.02867, 19.17316

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Markusy | gmina Markusy
powiat elbląski | woj. warmińsko-mazurskie |

Dom podcieniowy w Markusach usytuowany jest w północnej części wsi, w pobliżu rzeki Tyny i został zbudowany w 1789 roku dla właściciela o inicjałach B.P., remontowany w XIX i XX wieku. Do roku 1945 właścicielem był Otto Goertz. Dom wraz z budynkami gospodarczymi tworzy zagrodę olęderską w typie wzdłużnym. Budynek mieszkalny jest konstrukcją drewnianą i otynkowaną. Ryglową i oszalowaną pionowo wystawkę wspiera 5 drewnianych kolumn oraz ścianki boczne. Podcień podzielony jest na dwie części, które dzieli oryginalna, drewniana barierka z furtką. Szczyt wystawki wieńczy naszczytnik i chorągiewka, na których widnieją daty budowy i remontu oraz inicjały właścicieli zagrody ("17 • BP • 89 ... 19 • OG • 34"). Do budynku mieszkalnego przylega murowana obora kryta trzciną oraz drewniana stodoła. (Źródło: zulawy.infopl.info).

54.01948, 19.36491

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Kępniewo - Dom podcieniowy

Dom podcieniowy nr 76 w Kępniewie został zbudowany w 1810 roku. Jest to konstrukcja drewniana, stojąca na kamienno-ceglanej podmurówce. Szczyt południowy głównej części budynku oraz wystawka są oszalowane pionowo. Na szczycie wystawki widnieje naszczytnik z datą 1810. Wystawkę wspiera 12 kolumn z głowicami jońskimi (6 frontowych i po 3 boczne), stojących na ceglanych, wielobocznych i wysokich podstawach. Na belce wystawki widoczne są inicjały, prawdopodobnie budowniczego domu. Zadbany budynek pełni funkcje mieszkaniowe. Dom podcieniowy pod nr 76 położony jest we wschodniej części wsi, przy drodze do Rachowa. (Źródło: zamki.rotmanka.com).

54.03107, 19.55957

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Jelonki - Domy podcieniowe

Jelonki

W Jelonkach znajdują się obecnie trzy zabytkowe pomennonickie domy podcieniowe (o numerach 27-27A, 56 i 85). Pojawiły się na terenie Żuław wraz z falą osadnictwa mennonickiego i olęderskiego z XVI i XVII w. Większość obecnie zachowanych budynków pochodzi z XVIII i początku XIX wieku. Jak wskazuje nazwa, charakterystyczną cechą tego budownictwa jest wielosłupowy podcień. Mają konstrukcję szkieletową z drewna wypełnioną cegłą czerwoną bądź otynkowaną. (Źródło: zamki.rotmanka.com).

Jelonki 56 - 54.02905, 19.55943 - Miniregion: Żuławy Elbląskie

Jelonki 85 - 54.03247, 19.5573 - Miniregion: Żuławy Elbląskie

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Na południe od Gdańska i na północ od Tczewa. Kilkanaście zabytkowych domów podcieniowych. W różnym stanie zachowania, pod różną opieką. Czy jeszcze istnieją? w jakim są stanie? To jest to pytanie, które spowodowało stworzenie tego spisu. I próbę ruszenia w trasę.

Szlak przecina Żuławy, mniej więcej całe, z północy na południe, starając się pokazać ich specyficzny krajobraz oraz kilka zachowanych jeszcze domów podcieniowych. Domy te są prawdziwym architektonicznym skarbem tej ziemi i napotkamy je, zróżnicowane w wielkości, wyglądzie podcienia, bogactwa wystroju, w Koszwałach, Miłocinie, Trutnowach, Osicach i Steblewie. Poza szlakiem jeden z nich znajduje się również w Krzywym Kole.

Do innych szczególnie ciekawych i wartych obejrzenia obiektów, którymi nas uraczyła każda napotkana miejscowość, należy zaliczyć kościółki, chociażby w Trutnowach i Koźlinach oraz ruiny kościoła w Steblewie.

Tematycznie: Domy podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Nie są tak spektakularne, jak zamki czy kościoły. I wykonane są w większości, w konstrukcji murowano-drewnianej - a wiadomym jest, że drewno nie jest budulcem, który przetrwa wieki. Strony, z których korzystałam, również mają "różny stan" aktualizacji (internet nie zapomina, ale czasem nie nadąża :) - sugeruję zatem: rower / samochód plus mapa i kompas. Nawet jeśli są one nie-do-zwiedzania... to w okolicy i tak mnóstwo innych, pięknych i zapomnianych zabytków.

Poniżej kilka publikacji, czy to monografii poszczególnych regionów lub miejscowości, czy to artykułów (najczęściej publikowanych również w sieci), Są tu też artykuły z gazet regionalnych.

Literatura | Otto Kloeppel, Die bäuerliche Haus-, Hof und Siedlungsanlage im Weichsel-Nogat-Delta, Teil III, Danzig 1924.

Do pobrania [PDF] | zph.org.pl - Domy żuławskie - w poszukiwaniu zagubionej tradycji budownictwa, Lokalna Grupa Działania Żuławy i Mierzeja, Nowy Dwór Gdański 2009

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Koszwały
54.01948, 19.36491
Lipowa 10, 83-011 Koszwały
Dom Podcieniowy z 1810r.

W centrum wsi na małym wzniesieniu określanym nazwą "terp" stoi zbudowany w 1792 r. żuławski dom podcieniowy. Wspiera się na siedmiu słupach połączonych arkadami dźwigającymi piętro. Główne drzwi wejściowe są późnobarokowe. Parter jest ceglany, otynkowany, szczyt konstrukcji szkieletowy. W 1959 r. przeprowadzono pełną konserwacja obiektu.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Miłocin
54.26711, 18.81374
Miłocin 8, 83-020

Dom podcieniowy zbudowany w 1731 r. Podcień został wsparty na ośmiu słupach podpierających pięterko z ozdobną elewacją o konstrukcji szkieletowej. Wypełniono ją drobną cegiełką (tzw. holenderką). Podczas całościowego remontu 1981–82 obiekt przystosowano do funkcji domu mieszkalnego wielorodzinnego.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Trutnowy
54.24111, 18.81499
Podcieniowa 7, 83-020 Suchy Dąb

Trutnowy – w południowej części wsi stoi żuławski dom podcieniowy z 1720 r. wsparty na ośmiu słupach, z dekoracyjnymi mieczami tworzącymi rodzaj arkad. Generalny remont przeprowadzony w latach 1984-1989. Piętro i dwa szczyty mają konstrukcję szkieletową o szczególnym ozdobnym układzie belek. Zachowano pierwotny układ wnętrza – z wielka sienią i piętrową galerią – oraz liczne barokowe detale wyposażenia wnętrza.

W wielkiej sieni można obejrzeć makietę XVIII-wiecznej wsi projektowanego skansenu miniatur żuławskiego budownictwa. W domu tym, przez właścicieli chętnie udostępnianym turystom do zwiedzania, ma siedzibę Stowarzyszenie „Żuławy Gdańskie”.

Wieś Trutnowy została nadana w 1308 r. przez Władysława Łokietka synom podkomorzego gdańskiego Unisława, a w 1310 r. sprzedana Krzyżakom komturii gdańskiej. Przez długie lata była własnością miasta Gdańska, następnie skarbu pruskiego.

Znajduje się tu gotycki ceglany kościoł pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła, po raz pierwszy wzmiankowany w 1334 r. Zniszczoną w 1945 r. wieżę kościoła nakryto nowym płaskim dachem, istniejącym do dzisiaj. Wewnątrz kościoła zobaczymy ołtarz późnomanierystyczny z 1675 r. Na zewnętrznej ścianie od strony wschodniej na wysokości 1,5 m wmurowano kamienną tablicę wskazującą poziom fali powodziowej z roku 1829. Plebanię barokową z 1728 r. okrywa dach mansardowy z lukarnami, kryty dachówką holenderką, w sieni znajduje się tablica erekcyjna z czarnego marmuru. Zachowały się drzwi wejściowe z barokowymi okuciami i duże okna z pierwotną stolarką.

W centrum Trutnowych po stronie zachodniej zobaczymy XIX-wieczny dom zagrodniczy w konstrukcji szkieletowej, niegdyś bardzo popularnej i typowej dla Żuław.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Cedry Wielkie
54.24784, 18.84671

Cedry Wielkie – to typowa wieś żuławska zabudowana na, czytelnym do dzisiejszego dnia, planie owalnicowym. Najcenniejszym zabytkiem jest gotycki kościół z XV w. pw. Świętych Aniołów Stróżów. Spalony zaraz po wojnie, w latach 90. XX w. został odbudowany. Można podziwiać tu też grupę domów z początku XIX w. Godny uwagi jest prężnie działający, niedawno powstały Żuławski Ośrodek Kultury i Sportu, zbudowany przy udziale funduszy z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego, w którym uzyskamy informacje turystyczne dotyczące Żuław.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Osice
54.21356, 18.8143
Osice 11, 83-022

Domy podcieniowe z XVIII i XIX w., znacznie przebudowane, niektóre z rozebranym podcieniem. Obecnie ich stan kwalifikuje się jako zły, ale zachowało się jeszcze bardzo wiele oryginalnych detali architektonicznych – pozostałości dawnej świetności.

Osice liczą sobie ponad 700 lat. We wsi zachowały się jeszcze dwa domy podcieniowe z XVIII i XIX w. z oryginalnymi detalami architektonicznymi, typowymi dla tego rodzaju zabudowań. Tu też znajduje się zagroda eduacyjna przy gospodarstwie rolnym. Specjalizuje się w produkcji roślinnej - uprawia się tu rzepak, pszenicę i warzywa. Ale zwierzątka hodowlane też są. :)

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Steblewo
54.26711, 18.81374 - 2 domy podcieniowe
Steblewo 15 oraz Steblewo 23, 83-022

Dom podcieniowy z 2. poł. XVIII w. Podcień ma osiem słupów (cztery od frontu i po dwa boczne) dźwigających piętro konstrukcji szkieletowej. Dach mansardowy. Drzwi wejściowe późnobarokowe. Słupy podcienia w formie kolumn ozdobnych, wsparte na ceglanych cokołach. Dom podcieniowy – 2 poł. XVIII w., gruntowny remont w 1959 r. Parter murowany, druga kondygnacja w konstrukcji szkieletowej. Podcień ośmiosłupowy, dach mansardowy z lukarnami.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Krzywe Koło
54.18225, 18.77879
Krzywe Koło 36

Dom podcieniowy z pocz. XIX w. gruntownie odnowiony w latach 1978–79. Podcień od strony zachodniej zoastał wsparty na 4 słupach; dźwigających piętro o konstrukcji szkieletowej, wypełnionej cegłą, potynkowane. Obecnym gospodarzem obiektu jest Caritas Archidiecezji Gdańskiej.

Tematycznie: Domy Podcieniowe

Miniregion: Żuławy i Powiśle

Trans-region: Wisła - Królowa Polskich Rzek

Kolnik
54.15628, 18.70906
Dębowa 4, 83-032 Kolnik

Dom podcieniowy w Kolniku według Urzędu Gminy, a także wielu innych źródeł miał pochodzić z XIX wieku. Tymczasem podczas prac renowacyjnych odnaleziono akt erekcyjny, w którym zawarto informację, że obiekt został wybudowany na cześć Adolfa Hitlera, co wskazuje, że okres jego budowy to lata 30-te XX wieku. W dokumencie tym zawarte są informacje, iż dom ten ofiarowany jest z zaszczytem jako wspólny-zbiorowy dom dla gminy Kolnik w siódmą rocznicę rządów Adolfa Hitlera. Oprócz aktu erekcyjnego robotnicy znaleźli w kominie domu również między innymi sześć guldenów i fenigów z herbami Wolnego Miasta Gdańska z lat 1932-37 oraz egzemplarz faszystowskiej gazety Danziger Dorposten z 21 lutego 1939 roku. Tytuł z pierwszej strony głosi „Z powrotem do Rzeszy”. Należy wspomnieć, że Kolnik, jak i cała Gmina Pszczółki, leżały na terenie Wolnego Miasta Gdańska.

Dom jest to konstrukcją murowaną, otynkowana, z ryglowym, wypełnionym cegłą podcieniem i ryglowymi szczytami. Podcień umieszczona w centralnej części ściany frontowej jest oparta na sześciu drewnianych słupach połączonych ze sobą arkadami. Do elewacji tylej przylega olbrzymia dobudówka, wewnątrz której znajduje się jedno wielkie pomieszczenie.

Są dwie miejscowości o podobnej nazwie. Kolnik i Kalnik. W obu znajdują się domy podcieniowe. W jednym (Kolnik) mieści się fundacja Żyć Godnie. Znajduje się on na południe od Pruszcza Gdańskiego. Drugi - Kalnik - znajduje się na wschód od Żuław. Dokładniej na między Pasłękiem, a Morągiem. Kolnik na Żuławach znajduje się w gminie Pszczółki.

Mapa regionu jest wesołą twórczością własną. Dokładniej rzecz ujmując - zrzutem ekranu z map Gugla. Zrzut dotyczy wybranego regionu.

Legenda zaś jest następująca.

Domy podcieniowe sa oznaczone domkiem lub kwadratem. Szare - Zulawy Gdanskie (między mostami - droga nr 22 oraz droga nr 7 - nie ma innej możliwości przekroczenia Wisły w tym regionie.) Naprawdę. Ciemnoszare - nieznany stan. Fioletowe - Żuławy Wiślane (czyli mniej więcej Powiśle), po wschodniej stronie rzeki. Ciemnozielone - to te, które ormalnie należą do wojewórztwa warmińsko mazurskiego, czyli bardziej Elbląg. Dlaczego? - bo tu płynie Nogat, który również dużą rzeką jest.

Pozostałe ikonki sugerują, że jest tam "coś". Coś co jest: a) fajne b) ładne c) warte zobaczenia d) lokalną atrakcją e) inne. To coś może być: wiatrakiem, zamkiem, muzeum, latarnią morską, czy czymś zupełnie innym. Prawdopodobnie nie będzie to atrakcja komercyjna. No chyba, że będzie.

Mapa jest poglądowa - bo nie ma większej przyjemności, niż odrywanie po swojemu. Ale nie ma większego bezsensu, niż wyważanie otwartych drzwi. Zrobiłam tą mapkę dla siebie. Ale ponieważ czasami bywam miła, to się dzielę.