Aktualizacja: 13.sierpień'2022
  




Pogórze Środkowobeskidzkie
O regionie


Spis treści:






Mapa pochodzi z: http://www.pogorza.pl - jedyne, pełne źródło informacji o pogórzach...



Źródło: Wikipedia


Źródło: Wikipedia




Pogórze Środkowobeskidzkie (513.6) – makroregion w południowo-wschodniej Polsce, w Zewnętrznych Karpatach Zachodnich. Razem z Pogórzem Zachodniobeskidzkim tworzy Pogórze Karpackie[1]. Graniczy od wschodu i południa z Beskidem Lesistym, a od zachodu z Beskidem Sądeckim. Na zachodzie Lachy sądeckie, w centralnej części Pogórzanie (Głuchoniemcy), Mazury (Grębowiacy, Lesowiacy czyli Borowcy) na południowym wschodzie Zamieszańcy, Łemkowie i Dolinianie. Ludność polska posługiwała się dialektem małopolskim[5], ludność rusińska gwarami nadsańskimi języka ukraińskiego.

Beskidów Środkowych nie należy mylić z wyróżnianymi na Słowacji górami o nazwie Stredné Beskydy, których dosłowne tłumaczenie to Pogórze Środkowobeskidzkie – są to góry leżące według polskich podziałów w Beskidach Zachodnich.

Pogórze Rożnowskie
Pogórze Rożnowskie leży bezpośrednio na północ od zachodniej części Beskidu Niskiego. Granice stanowią dolina Dunajca (od zachodu) i dolina Białej (od wschodu). Granicę północną i południową trudniej wyznaczyć jednoznacznie, dlatego umownie przyjmuje się, że granica jest tożsama z przebiegiem linii kolejowych Kraków-Tarnów (od północy) i Grybów-Nowy Sącz (od południa). Ze względu na walory przyrodnicze i krajobrazowe znaczna część Pogórza Rożnowskiego została objęta ochroną w formie Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego.

>   |     |     |     |  


Pogórze Ciężkowickie
Od zachodu sąsiaduje z Pogórzem Rożnowskim (oddziela je rzeka Biała), od wschodu z Pogórzem Strzyżowskim (oddziela je rzeka Wisłoka). Od północy graniczy z Płaskowyżem Tarnowskim, do którego opada wyraźnym progiem Góry św. Marcina (około 150 m względnej różnicy wysokości, 384 m n.p.m.). Od południa opada do Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej[1]. Wierzchowina osiąga wysokość 320-440 m n.p.m. Najwyższym wzniesieniem jest Liwocz (562 m n.p.m.). Inne wybitniejsze wzniesienia to: Brzanka (534 m), Gilowa Góra (508 m), Kokocz (441 m)[2]. Powierzchnia regionu wynosi około 740 km2[ Pogórze Ciężkowickie leży między Tarnowem (północny zachód) a Jasłem (południowy wschód) i rzekami: Białą (na zachodzie), Wisłoką (na wschodzie). Najwyższym wzniesieniem Pogórza Ciężkowickiego jest Liwocz (562 m n.p.m.)

W budowie geologicznej wyróżniają się dwie odrębne serie geologiczne: sfałdowany flisz serii śląskiej i pokrywa czwartorzędowa. Obszar ten zbudowany jest głównie z piaskowców i zlepieńców ciężkowickich. Środowisko przyrodnicze przekształcone w dużym stopniu w wyniku działalności człowieka[1]. Na najlepiej zachowanej części regionu utworzono Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy i kilka rezerwatów przyrody:
Rezerwat przyrody Skamieniałe Miasto w Ciężkowicach
Rezerwat przyrody Liwocz
Rezerwat przyrody Ostry Kamień
Park Krajobrazowy Pasma Brzanki
Rezerwat Natura 2000 – Łąki nad Młynówką
Największymi miastami regionu są: Jasło, Tuchów, Pilzno, Biecz, Ciężkowice.

>   |     |     |  


Pogórze Strzyżowskie
Na południu sąsiaduje z Kotliną Jasielsko-Krośnieńską, na zachodzie z Pogórzem Ciężkowickim (granicę stanowi rzeka Wisłoka), na wschodzie z Pogórzem Dynowskim (granicę stanowi rzeka Wisłok), na północy z Pradoliną Podkarpacką. Obejmuje powierzchnię ok. 900 km2. Część jego obszaru zajmuje Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy. Najwyższym wzniesieniem jest Bardo (534 m n.p.m.).

>   |     |     |  


Pogórze Dynowskie
Na zachodzie graniczy z Pogórzem Strzyżowskim (granicą jest Wisłok), na wschodzie z Pogórzem Przemyskim (granicą jest San na odcinku od Trepczy (koło Sanoka) po Przemyśl), na północy droga Rzeszów – Jarosław – Przemyśl, a na południu Doły Jasielsko-Sanockie. Najwyższymi szczytami są: Sucha Góra (591 m n.p.m.), Królewska Góra (554 m), Grabówka (531 m), Kiczora (516 m). Typowymi zespołami roślinnymi na Pogórzu są grądy, w dolinach rzecznych lasy łęgowe, a w wyższych partiach buczyna karpacka, lasy jodłowo-bukowe, lasy sosnowe. W 1993 powstał Czarnorzecko-Strzyżowski Park Krajobrazowy, chroniący na 25,784 ha najcenniejsze obszary Pogórza Dynowskiego i Strzyżowskiego. Na Pogórzu istnieje również wiele rezerwatów przyrody, jak np. rezerwat Prządki.

>   |     |  


Doły Jasielsko-Sanockie
– region geograficzny w południowo-wschodniej Polsce. Kotlina o równoleżnikowym przebiegu u podnóża Beskidu Niskiego, o powierzchni około 1200 km2 Kotlina składa się z czterech łączących się ze sobą jednostek geograficznych:
Obniżenia Gorlickiego na zachodzie
Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej na wschodzie.
Pogórza Jasielskiego na północy.
Pogórza Bukowskiego na południu

Przez obszar dołów jasielsko-sanockich przepływają Wisłoka, Ropa, Jasiołka, San oraz Wisłok z licznymi dopływami.





Obniżenie Gorlickie

– region geograficzny w południowo-wschodniej Polsce. Kotlina o równoleżnikowym przebiegu u podnóża Beskidu Niskiego, o powierzchni około 1200 km2 Kotlina składa się z czterech łączących się ze sobą jednostek geograficznych:
Obniżenia Gorlickiego na zachodzie
Kotliny Jasielsko-Krośnieńskiej na wschodzie.
Pogórza Jasielskiego na północy.
Pogórza Bukowskiego na południu

Przez obszar dołów jasielsko-sanockich przepływają Wisłoka, Ropa, Jasiołka, San oraz Wisłok z licznymi dopływami.



Kotlina Jasielsko-Krośnieńska

Kotlina Jasielsko-Krośnieńska stanowi część południowo-wschodnią Pogórza Środkowobeskidzkiego. Zajmuje szerokie, równoleżnikowe obniżenie terenu pomiędzy Strzyżowskim i Dynowskim na północy a Pogórzem Jasielskim i Pogórzem Bukowskim na południu. Kotlina na zachodzie przechodzi w Obniżenie Gorlickie, tworząc wraz z nim Doły Jasielsko-Sanockie. Kotlina obejmuje pas wzgórz i kotlin o wysokościach ok. 280–350 m n.p.m.: Obniżenie Łużańsko–Bieckie (300–320 m), Kotlina Jasielska (240–270 m), Kotlina Krośnieńska (ok. 260 m), Kotlina Sieniawsko–Rymanowska (320–350 m), Kotlina Haczowska (280–300 m), Kotlina Jasionowa (ok. 290 m), Kotlina Sanocka (290–300 m) i wysunięta na południe Kotlina Osiecka (ok. 300 m). Przez obszar Kotliny przepływają Wisłoka, Ropa, Jasiołka, San oraz Wisłok z licznymi dopływami. Gleby są tu urodzajne, teren płaski lub lekko pofałdowany, dlatego cały obszar Kotliny to tereny rolnicze, zajęte pod osadnictwo już od wczesnego średniowiecza. Początki osadnictwa polskiego na prawie niemieckim dał powrót do Ziemi sanockiej Korony w roku 1340.Jest to równina z płaskimi garbami; ropa naftowa, gaz ziemny, wody mineralne. Głównymi miastami tej kotliny są; Krosno, Jasło, Biecz, i Gorlice oraz uzdrowiska; Iwonicz-Zdrój i Rymanów-Zdrój. Z drugiej strony Kotlina Jasielsko-Krośnieńska jest dobrze zurbanizowana. Przebiegają przez nią ważne szlaki komunikacyjne. Miejski Obszar Funkcjonalny Krosno liczy ponad 115 tys. mieszkańców i jest jednym z najlepiej zaludnionych terenów województwa podkarpackiego. Miasto Krosno jest głównym ośrodkiem handlowym i przemysłowym regionu. Kotlina jest również kolebką światowego przemysłu naftowego. W Bóbrce koło Krosna założona została w 1854 r. przez Ignacego Łukasiewicza pierwsza na świecie kopalnia ropy naftowej, zwanej wtedy olejem skalnym.

>   |  
Pogórze Jasielskie

mezoregion fizycznogeograficzny w południowej Polsce, stanowiący część Pogórza Środkowobeskidzkiego. Rozpościera się między Kotliną Jasielsko-Krośnieńską (północny wschód), Obniżeniem Gorlickim (północny zachód) i Beskidem Niskim (południe). Na niewielkim odcinku na wschodzie region graniczy z Pogórzem Bukowskim. Region jest obszarem wyżynnym osiągającym wysokość od 370 do 430 m n.p.m., zbudowanym z piaskowców ciężkowickich i łupków krośnieńskich. Pogórze Jasielskie przecinają subsekwentne doliny rzek Wisłoki i Bednarki. Mezoregion bierze swoją nazwę od Jasła, głównego ośrodka miejskiego regionu. W miejscowości Bóbrka znajduje się skansen – Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza.

>
Pogórze Bukowskie

Pogórze Bukowskie obejmuje pas wzgórz i kotlin o wysokościach na ogół od 300 do 500 m n.p.m., rozciągających się równoleżnikowo między Kotliną Jasielsko-Krośnieńską na północy a Beskidem Niskim na południu przez Pasmo Bukowicy. Na zachodzie Pogórze Bukowskie poprzez dolinę Jasiołki graniczy z Pogórzem Jasielskim. Na wschodzie Kotlina Sanocka oraz Góry Słonne oddzielają Pogórze Bukowskie od Gór Sanocko-Turczańskich i Bieszczadów Zachodnich. Region jest przecięty doliną górnego Wisłoka oraz Osławy. Gospodarkę leśną na tym obszarze prowadzą: Nadleśnictwo Brzozów, Rymanów i Lesko.

Pozostałości dawnej zabudowy dworskiej m.in. ; murowane parterowe dwory z XIX wieku w miejscowościach Tarnawa Górna, Markowce, Poraż, Wola Postołowa, Czaszyn (ruiny dworu zniszczonego w roku 1915), pozostałości parków dworskich w Woli Sękowej, Pisarowcach, Pielni, Pobiednie, Nadolanach i Zboiskach. Nad Sanem, na granicy Pogórza i Gór Słonnych znajduje się zamczysko Sobień.

>
  |     |     |  
Pogórze Przemyskie
jest położonym najdalej na wschód w Polsce mezoregionem pasma pogórzy i jednocześnie Zewnętrznych Karpat Zachodnich. Jego północną i zachodnią granicę wyznacza rzeka San. Na zachodzie Pogórze Przemyskie graniczy z Pogórzem Dynowskim, na południu z Górami Sanocko-Turczańskimi, na północnym wschodzie z Płaskowyżem Sańsko-Dniestrzańskim. Na wschodzie jego granicę stanowi umownie granica z Ukrainą.

Południowa granica nie jest jednoznacznie ustalona; istnieje kilka wersji (doliny rzek Wiar, Łomna, Stupnica, Leszczawka, Lachawka i Tyrawka lub Wiar, Krzywiec, Roztoki, Berezka, Lachówka, Tyrawka; występują również inne wersje). W związku z tym teren ograniczony od północy, zachodu i południa przez dolinę Wiaru bywa zaliczany do Pogórza Przemyskiego lub Gór Sanocko-Turczańskich. Zatem za najwyższy szczyt regionu uznaje się, w zależności od przyjętych granic, Suchy Obycz (618 m n.p.m.), Kopystańkę (541 m n.p.m.) lub wzgórze Na Wysokim (586 m n.p.m.). Paweł Wład w publikacji Województwo przemyskie. Zarys geograficzny, Przemyśl 1996, tereny znajdujące się na prawym brzegu Wiaru określa się jako Pogórze Dobromilskie – osobną jednostkę nie należącą ani do Pogórza Przemyskiego, ani do Gór Sanocko-Turczańskich. Główne rzeki: Wiar, Stupnica, Jawornik, Cisowa, Olszanka, Jamninka. Występują tu głównie lasy mieszane. W niższych terenach Pogórza Przemyskiego rośnie grab, dąb, brzoza i sosna, w wyższych partiach: jodła, świerk i buk. Na całym Pogórzu przeważają lasy jodłowo-bukowe. Dużą część Pogórza obejmuje Park Krajobrazowy Pogórza Przemyskiego. Od wielu lat planowane jest utworzenie Turnickiego Parku Narodowego.

>   |     |     |  
Copyright © MUWIT.pl    O portalu |  autorzy |