---

Jest przykładem doskonale zachowanej XIX-wiecznej rezydencji w stylu renesansowej architektury willowej. Niegdyś należała do gliwickiego przemysłowca Oscara Caro, a w 1934 roku została przekazana przez miasto na stałą siedzibę Muzeum. Wybudowana w latach 1882-1885 jednopiętrowa rezydencja (drugie piętro dobudowano w latach 20. XX wieku), posiadała rozległy, eklektyczny ogród. Obecnie willę i ogród otacza wiernie zrekonstruowane kamienno-metalowe ogrodzenie. We wnętrzach pozostał dobrze zachowany wystrój: bogato zdobione stropy, boazerie, parkiety, stolarka drzwiowa i okienna.


Zamek Piastowski – jest jednym z najstarszych obiektów w mieście. Gotycką budowlę sięgającą początkami XIV wieku łączyć należy z powstaniem w Gliwicach murów obronnych. Obecny kształt obiekt zyskał w wyniku przebudowy w XVI wieku, dokonanej przez ówczesnego dzierżawcę miasta Fryderyka Cetrycza. W ciągu następnych stuleci budowla spełniała różne funkcje. Była arsenałem, więzieniem, a nawet folwarkiem. Od XVI wieku do 1945 roku z obiektem związana była nazwa dwór Cetrycza (Zettritz Hof). Po 1945 roku zaczęto używać nazwy „zameczek”, a w 1983 roku „Zamek Piastowski”.


Zabytkowa wieża antenowa, będąca dziś najwyższą drewnianą budowlą w Europie wciąż jednak, choć w innym nieco charakterze, służy celom komunikacyjnym, dźwigając kilkadziesiąt różnego rodzaju anten, co zresztą w żadnym stopniu nie umniejsza jej turystycznych walorów. Wejście na szczytową platformę zarezerwowane jest co prawda dla ekip technicznych, jednak zaprojektowana z myślą o mieszkańcach i turystach przestrzeń wokół wieży ściąga letnią porą miłośników spacerów oraz tych, którzy po trudach przemierzania Szlaku Zabytków Techniki chcą nieco odetchnąć. Wieża stała się częścią krajobrazu miasta. Widoczna jest z wielu miejsc nie tylko w Gliwicach, zwłaszcza o zmroku, kiedy rozświetlają ją potężne reflektory.


Palmiarnia została zniszczona w 1945 roku. Odbudowano ją praktycznie od podstaw. W 1998 roku oddano do użytku nowoczesne obiekty szklarniowe. Obecnie powierzchnia Palmiarni liczy 2000 metrów kwadratowych; najwyższy budynek ma 22 m. W czterech pawilonach tematycznych możemy podziwiać egzotyczne rośliny użytkowe, rośliny tropikalne, sukulenty, a w pawilonie historycznym – palmy, a wśród nich 120-letnie feniksy kanaryjskie. W ostatnich latach powstały cztery ogromne akwaria, w których odtworzone zostały ekosystemy Amazonki, jeziora Tanganika, rzeki azjatyckiej i polskiej.


Drewniany kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, stojący na Cmentarzu Starokozielskim w Gliwicach, został pierwotnie postawiony w Zębowicach koło Olesna. Tamtejszym wiernym służył od końca XV wieku do początku ubiegłego stulecia. Wtedy trafił do Gliwic. Jest to archaiczna konstrukcja drewniana, z dobudowaną wieżą, zwieńczoną hełmem z latarnią. Wnętrze, utrzymane w stylu barokowym, pochodzi z XVIII wieku.


Jeden z wielu interesujących, drewnianych kościołów Śląska znajduje się w gliwickiej dzielnicy Ostropa. Kościół pw. św. Jerzego, leżący kilka km na zachód od centrum miasta, znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. Trudno jest dokładnie określić datę powstania pierwszej budowli na miejscu obecnej świątyni. Obiekt ten wzmiankowany był już w 1340 r. Wiemy natomiast, że budowla spalona została w czasie wojen husyckich. W XVII w. zastąpiła ją nowa świątynia.




Szałsza jest niewielką miejscowością, położoną przy drodze z Gliwic do Tarnowskich Gór. Najwcześniejsze wiadomości o wiosce pochodzą z pierwszej połowy XV stulecia. Prawdopodobnie kilkadziesiąt lat później wzniesiono tutaj kościół lub kaplicę. Pod koniec XVI i w pierwszej połowie XVII wieku był on w rękach protestantów. Obecnie Szałsza chwali się dwoma ciekawymi budowlami zabytkowymi: XIX-wiecznym, neogotyckim pałacem rodziny von Groeling i drewnianym, XVII-wiecznym kościółkiem, który stanął w miejscu starszej budowli.


Kopalnie ołowiu, srebra i cynku w Tarnowskich Górach to największe i najbardziej znaczące, historyczne kopalnie tych rud w Polsce – świadectwo 500-letnich tradycji górniczych. Położone na Nizinie Śląskiej w południowej części Polski, w jednej z europejskich prowincji metalogenicznych, od średniowiecza były ważną częścią systemu metalurgicznego Europy. Tarnogórskie górnictwo wyróżniało się ponadto rozległym, zintegrowanym systemem odwadniającym i zaopatrującym ludność w wodę, jednym z pierwszych i największych tego typu rozwiązań na świecie. Jedyny w woj. śląskim zabytek wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO!


Istniejącą do dziś rezydencję wybudowano w latach 1882-85 z inicjatywy hrabiego Franciszka II Ballestrema, według projektu Konstantego Heidenreicha. Ballestremowie opuścili rezydencję w 1945 r., uciekając przed nadchodząca Armią Czerwoną. W pałacu przez pewien czas rezydował marszałek Iwan Koniew ze świtą. Podczas pobytu krasnoarmiejców, z dewastowanego obiektu, podobnie jak w innych tego rodzaju przypadkach, znikło cenne wyposażenie z kolekcjami porcelany i sreber. Rezydencja wzniesiona została w stylu neomanieryzmu niderlandzkiego z elementami neogotyckimi, charakterystycznymi dla eklektycznego, romantycznego historyzmu.


Ważnym okresem dla Pyskowic jest dotarcie do nich kolei żelaznych wraz, z którym następuje przyśpieszony rozwój. Powstają osiedla dla pracowników kolei, natomiast w okresie międzywojennym dla górników i hutników spoza miasta, co łączy z sobą potrzebę skomunikowania i dalszej rozbudowy infrastruktury. Zarys historii kolei w mieście wraz z kamieniami milowymi w ich historii.
Dziś, dzięki Towarzystwu Ochrony Kolei można podziwiać naprawdę zacny zbiór zabytków kolejnictwa. Tabor kolejowy to 26 lokomotyw parowych, 11 lokomotyw spalinowych, ponad 20 wagonów różnych typów i przeznaczenia oraz tendry, dźwig kolejowy i elektryczny zespół trakcyjny. Łącznie w Pyskowicach znajduje się przeszło 60 pojazdów kolejowych z czego najstarsze zbudowano jeszcze długo przed II Wojną Światową, jak jedną z najstarszych lokomotyw spalinowych w Polsce – Kö 0130!



Kopalnia Guido to unikatowy w skali Europy obiekt turystyczny, w którym można zjechać w podziemia oryginalną szolą i przekonać się na własne oczy, jak wyglądała i wygląda praca górników. Na turystów czeka niemal 5 km tras turystycznych w pokopalnianych korytarzach. Odwiedzający w czasie zwiedzania poznają techniki wydobycia i zabezpieczania kopalń od XIX wieku do czasów współczesnych. Jedną z ciekawostek i atrakcją jest pokonanie części trasy elektryczną kolejką podwieszaną - jedyną tego typu kolejką górnicza na świecie udostępniona dla turystów! Zwiedzanie Kopalni Guido to nie tylko ,,tradycyjna” wycieczka. Istnieje możliwość wcielenia się w prawdziwego górnika i wykonania – pod okiem fachowca – szeregu prac górniczych. Podziemne przestrzenie, umożliwiające organizację wydarzeń kulturalnych, konferencji, spotkań czy eventów. Jeśli ciągle Wam mało z pewnością zainteresuje Was fakt, że znajduje się tu najniżej położony pub w całej Europie! I to wszystko 170, 320 a nawet 355 metrów pod ulicami miasta Zabrze.



Sztolnia Królowa Luiza w Zabrzu to obiekt absolutnie wyjątkowy, powstały w oparciu o jedną z najstarszych kopalń węgla kamiennego Górnego Śląska. Obejmuje przestrzenie zarówno na powierzchni, jak i prawdziwą sieć podziemnych korytarzy, biegnących praktycznie pod samym centrum miasta. Podziemne trasy turystyczne są największym skarbem Sztolni. To prawdziwa podróż przez czas i przestrzeń.
Budowę kopalni Królowa Luiza rozpoczęto w 1791 roku, gdy w związku z dynamicznie rozwijającym się na Górnym Śląsku przemysłem, gwałtowanie wzrosło zapotrzebowanie na węgiel. Kopalnia Królowa Luiza przez ponad 100 lat wiodła prym w przemyśle węglowym, stosując najnowsze technologie i bijąc rekordy wydobycia. Fedrować przestała dopiero w 1998 roku.



Sklepik przyzakładowy z octem na półkach czy mieszkanie z meblościanką na wysoki połysk wywołują uśmiech na twarzach naszych Gości, którzy przypominają sobie swoją młodość spędzoną przy radiomagnetofonie grundig czy magnetofonie szpulowym. Ci znacznie młodsi mają okazję zobaczyć jak wyglądało życie bez telefonów komórkowych i komputerów, zaglądając do szuflad i szafek, w których pełno przedmiotów codziennego użytku. Stary czajnik, pralka, puszki po kawie marago, klaser ze znaczkami czy „skarby” ukryte w barku nieśmiertelnej meblościanki wzbudzają entuzjazm zwiedzających bez względu na wiek. Gabinet I sekretarza i Izba propagandy PRL-u to kolejny etap naszej wędrówki po Muzeum. Masywne biurko z trzema telefonami, wazony okolicznościowe, dzieła Lenina, medale, odznaczenia i kolekcja sztandarów, olbrzymie kilimy na ścianach oraz obowiązkowa w tamtych czasach palma.



Pałac w Przyszowicach wybudowany został przez rodzinę von Raczek w latach 1890-95. Raczkowie byli właścicielami miejscowości od początków XIX w., do początków XX stulecia, kiedy pałac przeszedł w ręce rodziny von Korn. Po nacjonalizacji, dokonanej po II wojnie światowej, odnowiony obiekt oddano Spółdzielni Produkcyjnej „Promień”. W latach 90-tych XX w. pałac w Przyszowicach przeszedł na własność gminy Gierałtowice. Obecnie mieści się tutaj kilka placówek: przychodnia lekarska, przedszkole, biblioteka. W części budynku umieszczono także ekspozycję na temat historii pałacu oraz związanej z miejscowością rodziny von Raczków.


Zamek w Chudowie to jedna z nielicznych wczesnorenesansowych siedzib prywatnych w tej części Górnego Śląska. Powstał w 1. połowie XVI wieku z inicjatywy Jana Gierałtowskiego. Zbudowany został w miejscu wcześniejszej drewnianej siedziby rycerskiego rodu Chudowskich.


Mikołów- jedno z najstarszych miast Górnego Śląska (na północny zachód od Tychów) wzmiankowane już w 1222 roku. Pierwotnie był on osadą warowną jednak na początku XIV w. Na wiele lat stracił swe znaczenia na rzecz Pszczyny w związku z czym dzisiaj można raczej obejrzeć zabytki XIX wieczne. Warto zobaczyć ładnie odrestaurowany rynek z Ratuszem z 1870 roku przy którym ma siedzibę także MDK organizujący przez cały rok wiele niesamowitych wystaw fotografii podróżniczej (także slajdowiska), przespacerować się parkiem z XIXw. czy zwiedzić kościół św. Wojciecha obecnie pod wezwaniem Matki Boskiej Śnieżnej.



Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” znalazła się na trasie Szlaku Zabytków Techniki. Szlak Zabytków Techniki jest tematycznym szlakiem turystyczno-kulturowym, łączącym obiekty związane z kulturą dziedzictwa przemysłowego województwa śląskiego. Szlak prezentuje najważniejsze i najciekawsze pod względem walorów turystycznych, historycznych i architektonicznych obiekty przemysłowe w regionie śląskim. W skład Szlaku Zabytków Techniki wchodzą istniejące muzea, zamieszkałe kolonie robotnicze oraz działające zakłady pracy.



Do zabytków miejscowości oprócz drewnianego kościoła należy właśnie pałac, wzniesiony w połowie XIX w. W tym neoklasycystycznym obiekcie mieści się obecnie kilka instytucji.Trzykondygnacyjna budowla, nakryta spłaszczonym, czterospadowym, łamanym dachem, wzniesiona jest na planie prostokąta. Frontowa, 9-osiowa elewacja posiada 3-osiowy, pozorny ryzalit środkowy ze wspartym na czterech żeliwnych kolumnach tarasem. Elewacje posiadają zdobienia w postaci boniowania, obramowań okien oraz wieńczącego fryzu z dekoracją roślinną. Obok pałacu znajduje się 13-hektarowy park, na którego terenie znajduje się staw z wyspą oraz interesujące okazy drzew z dużą ilością pomników przyrody.


Jeżeli komuś wydaje się, że po ruinach zamków, czy pałaców, można chodzić jedynie po Dolnym Śląsku, to znaczy... że jeszcze nie był w okolicach Raciborza. A konkretniej w gminie Rudnik, która zajmuje się od niedawna wspaniałymi ruinami pałacu w Sławikowie. Poniższy tekst pochodzi ze strony goraciborz.pl i jest autorstwa pana Grzegorza Wawocznego. Zdjęcia archiwalne - Bolesław Stachow, tegoroczne - z zasobów własnych. Dodam tylko, że jest to jedna z najpiękniejszych ruin, jakie miałam okazję podziwiać. I to słowo idealnie oddaje urok pałacu w Sławikowie.