Co w okolicy?
Kopalnia soli w Bochni (UNESCO) Muzeum motyli Puszcza Niepołomicka Pałac w Grodkowicach Pałac Goetz w Brzesku Zamek w Dębnie Zamek w Wiśniczu Kościół w Lipnicy (UNESCO)
Podkarpacie Północne - zdjęcia

Pogórze Wiśnickie - zdjęcia

Z notatnika krajoznawcy



Ziemia Bocheńska - tej nazwy nie znajdziecie na mapie ani w aktach urzędowych. Oznacza ona tereny, które łączyły i łączą ścisłe związki historyczne, kulturowe i gospodarcze z miastem Bochnią. Terytorialnie utożsamiana jest z obszarem powiatu bocheńskiego, położonego w środkowej części województwa małopolskiego.Rozciąga się od rzeki Wisły na północy aż po wzniesienia Beskidu Wyspowego na południu. Stolica tej ziemi - Bochnia leży dokładnie na styku dwóch różnych krajobrazów, niejako dzieląc tereny Bocheńszczyzny na górzyste południe i nizinną północ. (tekst: bochenskiedzieje.pl)


Co zobaczyć?:





Kopalnia soli w Bochni

Zwiedzanie kopalni pozwala dobrze poznać sposoby dawnej techniki wydobywczej. Specyficzny nastrój „surowych”, lecz przez to tchnących autentyzmem podziemi, zdaje się przenosić zwiedzającego w odległe stulecia. Stare wyrobiska – prawdziwy podziemny labirynt pod miastem – dostarczają także niezrównanych wrażeń estetycznych. W bocheńskiej kopalni do zwiedzania udostępnione są aż trzy trasy turystyczne: Podstawowa trasa z Podziemną Ekspozycją Multimedialaną, Trasa historyczna "Wyprawa w Stare Góry" oraz Trasa przyrodnicza, każda z nich różni się stopniem trudności. W Bochni organizowane są też pobyty nocne. Tylko na takiej głębokości, w zabytkowych podziemnych komorach panuje absolutnie wyjątkowy mikroklimat. Powietrze przesiąknięte jodem, cisza i tajemnicza atmosfera stanowią o wyjątkowości tego jedynego w swoim rodzaju miejsca.

Strefę Zabytkową Kopalni w Bochni stanowią 3 szyby: Sutoris (z połowy XIII w.), Campi (z połowy XVI w.) i Trinitatis (z początku XX w.) oraz 9 poziomów, usytuowanych pod powierzchnią. Cenną spuściznę kultury duchowej bocheńskich górników stanowią podziemne kaplice i miejsca kultu religijnego.





Muzeum motyli

To największa stała ekspozycja motyli świata w Polsce licząca ponad 5 tysięcy okazów pochodzących z całego świata. Zbiór jest uwieńczeniem pasji kolekcjonerskiej Jacka Kobieli trwającej blisko 40 lat Cześć kolekcji pochodzi z łowów własnych, zdobytych podczas podróży po Europie, Afryce, Ameryce Południowej i Środkowej, reszta to okazy nabyte od kolekcjonerów a także entomologów w różnych zakątkach świata. Od 2009 roku prezentacją i organizacją zbioru zajmuje się jego syn Filip Kobiela – autor oprawy graficznej muzeum który systematycznie powiększa i eksponuje zbiory muzeum Arthropoda. Jest to już trzecie pokolenie kolekcjonerów w rodzinie, kontynuujących zamiłowania prof. Stanisława Fischera, twórcy muzeum w Bochni założonego w 1959 roku. Zbiór muzeum Arthropoda prezentuje systematyczny przegląd motyli dziennych i nocnych podzielonych według rodzin i rodzajów występujących na kontynentach świata.

Istotną część kolekcji stanowi kompletny zbiór polskich motyli dziennych, ofiarowany przez wieloletniego kustosza zbioru Państwowej Akademii Nauk Pana Edwarda Palika, jak również gatunki występujące w okolicach naszego miasta Bochnia. Klasyfikacja motyli oparta jest na systematyce Linneusza, który wprowadził łacińskie nazewnictwo dwuimienne w opisie gatunku biologicznego. Arthropoda oznacza stawonogi, dlatego też oprócz motyli w muzeum można zobaczyć straszyki, pluskwiaki, modliszki, cykady, a także chrząszcze Polski i świata. Prezentowane są gatunki, których wygląd i biologia ilustrują różne zjawiska przyrodnicze, w których ćma nie musi być szara, motyl może być liściem , sową, czy tygrysem.


O kirkucie na cmentarze-zydowskie.pl

O cmentarzu na sztetl.pl


Kirkut w Bochni
W obrębie nekropolii znajduje się też cmentarz wojenny numer 313, na którym pochowano żołnierzy wyznania mojżeszowego poległych w czasie I wojny światowej. Spoczywa tu 19 Austriaków z 80. pułku piechoty oraz 22. i 23, pułku strzelców, a także jeden Rosjanin; 14 z nich znanych jest z imienia i nazwiska. W skład cmentarza wchodzą dwa szeregi identycznych, betonowych macew, na których widnieje gwiazda Dawida. W pierwszym szeregu znajduje się ich 20, w drugim osiem z duża macewą pośrodku, na której od lat 90. XX w. widnieje pamiątkowa tablica z inskrypcjami w języku polskim, hebrajskim ufundowana przez Mendla (Menachema) Reichberga i jego synów.


O cmentarzach na muwit.blogspot.com


Cmentarze wojenne
Glównym elementem cmentarza jest wykonany z kamienia monumentalny kamienny krzyz. We wnece pod krzyzem znajduje sie plaskorzezba przedstawiajaca Aniola Smierci z mieczem. W linii pólnocnego ogrodzenia znajduje sie zwienczona krzyzem lacinskim sciana pomnikowa. Groby sa rozmieszczone w rzedach wzdluz ogrodzenia oraz w 9 rzedach prostopadlych do glównej osi cmentarza. Pod pomnikiem znajduje sie kwatera oficerska z betonowym obramowaniem i 4 nagrobkami w formie kamiennych krzyzy maltanskich z tarcza zawierajaca inskrypcje na skrzyzowaniu ramion. Na cmentarzu wystepuja nagrobki w ksztalcie zelaznych, krzyzy lacinskich i lotarynskich z owalnymi tabliczkami imiennymi na skrzyzowaniu ramion.


O dzwonnicy na drewniana.malopolska.pl


Drewniana dzwonnica
Dzwonnica z 1991 r., zrekonstruowana po pożarze w 1987 r. Na wzór obiektu z I poł. XVI w.; konstrukcji słupowej, oszalowana, z ostrosłupowym hełmem pokrytym gontem. Wieżę zbudowano w konstrukcji słupowej z drewna dębowego. Szkielet budowli stanowi dziewięć głównych słupów. Cztery wyznaczają naroża, cztery rozmieszczone są w połowie długości ścian. Środkowy słup, zwany królem, sięga aż po konstrukcję ostrosłupowego hełmu. Dzięki dobrej statyce odpowiadała też potrzebom dzwonnicy (dzwony zawieszano w izbicy).



W okolicy:
Najbliższy przewodnik: Wiślica >>>





Puszcza Niepołomicka

W obrębie Puszczy Niepołomickiej znajduje się największy kompleks bagienny w całej Małopolsce – Wielkie Błoto. Eksploatację torfowiska w latach 70. XIX wieku rozpoczęli ówcześni właściciele terenu, Żeleńscy, zakładając fabrykę czerni lakierniczej. W późniejszych latach torf z Wielkiego Błota wykorzystywano również jako surowiec opałowy. Intensywna eksploatacja, liczne osunięcia oraz melioryzacja przyczyniły się do znacznego osuszenia terenu. Obecnie szacuje się, że w ciągu najbliższego stulecia torfowisko ulegnie całkowitemu zanikowi.

Drewniany kościół ewangelicki (Gawłów)

Kościół św. Andrzeja Boboli w Gawłowie z 1806 r. został zbudowany jako zbór ewangelicki. Jest to świątynia drewniana, o konstrukcji zrębowej, oszalowana. Dwukondygnacyjna wieża ma konstrukcję słupową i nakryta jest dachem namiotowym. Jednonawowe wnętrze świątyni kryte jest stropem płaskim. Barokowe wyposażenie powstało w prowincjonalnych warsztatach snycerskich. Ołtarze pochodzą z XIX w. W głównym ołtarzu widnieje XX-wieczny wizerunek patrona świątyni, a w bocznym – obraz Serca Jezusowego z XX w. i rzeźby czterech Ewangelistów z przełomu XVIII i XIX w. w typie ludowego baroku. Chrzcielnica pochodzi z początku XIX w.

Więcej |
z archiwum MUWIT.pl


Najbliższy przewodnik: Tarnów >>>


O dzwonnicy na drewniana.malopolska.pl


Brzesko-Okocim - dawny teatr letni oraz osiedle robotnicze
Budynek dawnego Teatru Letniego z 1902 r. w zespole urbanistyczno-architektonicznym browaru w Okocimiu. Wybudowany na planie prostokąta, z czterema ryzalitami, parterowy, z piętrem w części południowej, częściowo podpiwniczony. Obiekt o cechach tzw. stylu zakopiańskiego, wzniesiony w konstrukcji ryglowej (rygle i słupy drewniane) z ceglanym wypełnieniem, oszalowany. Dachy półszczytowe, z oszalowanymi polami w półszczytach, dekorowanymi listwami układanymi na kształt "promieni", kryte blachą. Ściany pod okapami dachów obite są szerokimi listwami z motywami rozet i szarotek. Część otworów okiennych i drzwiowych ujęta została w laubzegowane obramienia. Nad salą główną strop otwarty z widoczną więźbź dachową. Sala podzielona dwoma rzędami słupów z mieczami. Nad dawną sceną strop belkowy.


strona oficjalna


Brzesko-Okocim - Pałac Goetz
Pałac Goetz to połączenie piękna arystokratycznych tradycji oraz bogactwa o charakterze historycznym i kulturowym. Położony w południowej Polsce, wzniesiony przez założycieli Browaru Okocim, jest jedną z najpiękniejszych rezydencji fabrykanckich przełomu XIX i XX wieku.

Historia tego miejsca nierozerwalnie łączy się z protoplastą polskiej linii Goetzów – Janem Ewangelistą, który w 1845 roku przyjechał z Wirtembergii do Okocimia, by wraz z polskim wspólnikiem założyć browar. Wspaniały człowiek, który nie tylko dbał o interesy browaru, ale i o jego pracowników. W swojej filantropijnej i społecznej działalności budował szkoły, kościoły, biblioteki pomagając mieszkańcom biednej wówczas Galicji.

Budowa Pałacu przypadła w udziale drugiemu pokoleniu rodu Goetzów – Janowi Albinowi, który wychowywany przez swojego ojca w duchu polskim, uprawomocnił swoje nazwisko w szlacheckim już rodzie jako Jan Albin Goetz Okocimski. Jan Albin nie tylko okazał się operatywnym zarządcą całego majątku, ale i niezrównanym przemysłowcem, królem piwa, twórcą potęgi browaru w Okocimiu, filantropem i mecenasem sztuki.

Podobnie jak jego ojciec był wrażliwy na sprawy społeczne, polityczne i gospodarcze Polski, a jego zaangażowanie zostało docenione Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.




O kirkucie na cmentarze-zydowskie.pl

O cmentarzu na sztetl.pl


Kirkut w Brzesku
Na cmentarzu zachowało się kilkaset macew. Najstarszy zidentyfikowany nagrobek pochodzi z 1823 lub 1824 r. i upamiętnia kobietę o imieniu Itel. Najmłodszy grób znajduje się tuż przy wejściu, w miejscu pochówku zmarłej w dniu 10 kwietnia 1960 r. Jadwigi Ziarneckiej (Sali Ebenholz), córki Herza (Henryka) Ebenholza i Reginy z domu Knobloch. Prawdopodobnie pod koniec 1974 r. lub na początku 1975 r., w związku z planami likwidacji cmentarza, władze wezwały rodzinę J. Ziarneckiej do ekshumacji zwłok i przeniesienia ich na cmentarz komunalny. Przeciwko tym planom zaprotestował Związek Religijny Wyznania Mojżeszowego. Zachował się też charakterystyczny dla cmentarzy żydowskich podział na kwatery męskie i żeńskie. Groby kobiet znajdują się po lewej stronie cmentarnej alei, groby mężczyzn - po prawej.

Podczas I wojny światowej w obrębie cmentarza powstał cmentarz wojskowy nr 275, na którym pochowano 21 żołnierzy armii Austro-Węgier.


O cmentarzu na muwit.blogspot.com

cmentarze.gorlice.net.pl


Cmentarz wojenny nr 276
Projektował Robert Motka. Spoczywa na nim 441 żołnierzy austro-węgierskich, 3 niemieckich i 63 rosyjskich. Cmentarz ten przylega od południowej strony do cmentarza żydowskiego. Obiekt ma kształt prostokąta. Cmentarz otoczony jest wysokim murem z kamienia łamanego z betonowym wykończeniem. Pod względem różnorodności form architektonicznych jest to z pewnością najciekawszy cmentarz okręgu VIII.







Zamek w Dębnie

Zamek w Dębnie to wielkopańska rezydencja, która uchodzi za perłę polskiej architektury z czasów późnego gotyku. Do dziś obiekt przetrwał w stanie niemal niezmienionym od czasów powstania. Zachowała się pierwotna struktura murów, dawny układ wnętrz oraz część efektownego wystroju. Uwagę zwracają gotyckie, renesansowe i barokowe portale. Budowlę wzniesiono w celach przede wszystkim reprezentacyjnych. Składa się ona z czterech części, połączonych drewnianym gankiem. Mury zamku zdobią kamienne płaskorzeźby o motywach roślinnych, geometrycznych i godła herbowe.

Budowla powstała w latach 1470-1480, z polecenia i za pieniądze kanclerza wielkiego koronnego i kasztelana krakowskiego, Jakuba z Dębna herbu Odrowąż. W 1586 roku zamek przeszedł renowację w stylu renesansowym, a pod koniec XVIII wieku dodano elementy barokowe. Dobudowano również część północnego skrzydła i wyburzono postawioną po wschodniej stronie zamku kaplicę. Z tego okresu pochodzi również lokalna legenda o Tarłównie, córce ówczesnego pana zamku, która miała być przez niego zamurowana żywcem za nieposłuszeństwo. Ponoć jej duch - Biała Dama - po dziś dzień nawiedza warownię.
W kolejnych wiekach budowla wielokrotnie zmieniała właścicieli, jednak przeprowadzane przez nich remonty nie zmieniły jego oryginalnej struktury. W XIX wieku w jej murach skrywali się uczestnicy powstania listopadowego. Ostatni z prywatnych właścicieli zamku, Stanisław Jastrzębski, opuścił go we wrześniu 1939 roku, a teren przejęły w zarząd niemieckie władze okupacyjne. Po wojnie zamek stał się własnością Skarbu Państwa. Użytkował go Związek Historyków Sztuki i Kultury, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, a przez pewien czas także szkoła przysposobienia rolniczego i biblioteka. Krótko mieścił się w nim nawet posterunek milicji.

W 1947 rozpoczął się remont zamku, trwający z przerwami do 1976 roku. Potem obiekt znalazł się pod kuratelą tarnowskiego Muzeum Okręgowego (jako jego oddział), które już rok później zorganizowało w nim stałą ekspozycję historycznych wnętrz zamkowych. Obecnie można tam zwiedzić bogato wyposażone pomieszczenia: kuchnię, winnicę, spiżarnię, salon czy też kapliczkę. Wystawy obejmują między innymi militaria, narzędzia tortur, zabytkowe naczynia i sprzęty kuchenne, ozdobne meble, gobeliny i wykonane w różnej technice obrazy.

Dziś zamek jest wizytówką Gminy Dębno i miejscem licznych wydarzeń kulturalnych. Bodaj najbardziej znanym z nich jest organizowany co roku Turniej rycerski o Złoty Warkocz Tarłówny.

Najbliższy przewodnik: Czchów >>>

Na południe:





Zamek w Wiśniczu

Zamek w Wiśniczu stoi na północnym skraju cypla wcinającego się doliną Leksandrówki. Ma formę regularnej, czteroskrzydłowej budowli z dziedzińcem i czterema wieżami. Jego początki wiążą się z działalnością gospodarczą Kmitów herbu Szreniawa, którzy około połowy XIV w. rozpoczęli tworzenie wokół Wiśnicza klucza posiadłości ziemskich. Wzniesiony w tym czasie zamek pełnił funkcję obronnej rezydencji właścicieli. Fundatorem warownej siedziby był Jan Kmita, sprawujący w latach 70. XIV urzędy starosty sieradzkiego, ruskiego i krakowskiego. Po raz pierwszy istnienie zamku („castrum”) poświadczają rachunki żup bocheńskich z lat 1396.


Lipnica Murowana i Leonard


Lipnica - Kościół św. Leonarda z XV w.

Świątynia powstała pod koniec XV wieku, ale tutejsza tradycja głosi, że drewniany kościółek istniał tutaj już od 1141 roku, a został zbudowany na miejscu pogańskiej świątyni (gontyny), z której podobno pochodzi tak zwany słup Światowida, wspierający z tyłu ołtarz świętego Leonarda


Najbliższy przewodnik: Wieliczka >>>

Małopolski Szlak Bożogrobców


Chełm - kościół Bożogrobców
Kościół obecnie pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela wzniesiony w stylu barokowym w latach 1738-1749 na miejscu dwóch poprzednich kościołów drewnianych. Wraz z dzwonnicą, w której mieści się część Muzeum Parafialnego, tworzy wyjątkowo ciekawy zespół świadczący o potędze miejscowej parafii istniejącej już ponad osiemset lat. W zakrystii obejrzeć można malowidła ścienne z XVIII wieku przedstawiające zakonników z Chełmu. Muzeum w którym prezentowane są cenne archiwalia parafialne (XVI-XX w.), kolekcja zabytkowych ornatów z XVII-XIX w., szaty liturgiczne, zabytki dawnej sztuki złotniczej, stare księgi liturgiczne, unikatowe kroniki parafialne sięgające XVI w., księgi parafialne prowadzone od XVII stulecia, inwentarze, plany, mapy, mszały i wiele innych. Pochodząca z 1751 roku drewniana figura Jana Nepomucena oraz współczesna płaskorzeźba obrazująca początki parafii to główne ozdoby ekspozycji w dzwonnicy.



Strona pałacu


Pałac Zeleńskich w Grodkowicach

Grodkowice mają rodowód średniowieczny. Od czasów najdawniejszych aż do pocz. XVII w. wieś ta wraz z sąsiadującym Brzeziem była własnością rodu Zadorów. W Brzeziu zamieszkiwali Zadorowie zwani Lanckorońskimi, natomiast Grodkowice należały do spokrewnionych z nimi Zadorów nazywanych Bąkami lub Rozpierskimi. Najstarsze wzmianki o Grodkowicach pochodzą z lat 1270 (Codex diplomaticus Poloniae) i 1380 (Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej).

Dziś mieści się tu hotel. Architektura pałacu mocno przypomina pałac w Mosznej (Opolskie).




Więcej | Dwór w Bilczycach i ogród jak z XIX wieku - na weranda.pl


Bilczyce - zespol dworski

Dwór w Bilczycach zbudowano w drugiej połowie XIX wieku, a kilka lat temu przeszedł rewitalizację. Znów wygląda jak za dawnych dobrych czasów.


Liplas- zespol dworski

Drewniany dwór z XIX w. Stajnia i obora z 1880 roku. Kurnik drewniany i spichlerz z końca XIX w.


O dworze na mnpe.pl

Więcej | Dwór szlachecki w Niegowici – historia, problemy konserwatorskie - Piotr S. Szlezynger


Dwór rodziny Włodków w Niegowici

Dwór rodziny Włodków (1913-1915), przykład tzw. stylu dworkowego. Budynek parterowy z alkierzami, wystawką i kolumnowym portykiem, przekryty dachem łamanym.
Dwór w Niegowici pochodzi z początku XIX wieku. Należał do rodziny Atanazego Benoe - tego, który w młodości był powstańcem krakowskim, a w sędziwym wieku, posłem do parlamentu wiedeńskiego. Był też fundatorem pomnika na kopcu powstańców z 1846 r. w Gdowie. Dwór otaczają zabudowania gospodarcze oraz pozostałości parku krajobrazowego z kilkusetletnimi lipami. W 1914 roku, kiedy dwór należał do rodziny Włodków - stacjonował tu sztab rosyjski dowodzący w przebiegu zaciętych walk o sąsiednią Łysą Górę. (tekst z eksploratorzy.com.pl)

Cichawa -zespol dworski

Budynek modernistyczny, parterowy z piętrową wystawką na czterech kolumnach, przekryty mansardowym dachem. Wybudowany został w 1935 r. dla rodziny Fieberów.
Wieś Cichawa leży na Pogórzu Wielickim koło Niegowici, na południowych stokach Widnicy (252 m n.p.m.).

Na małym pagórku, ok. 250 m na wschód od drogi wiodącej z Cichawy do Brzezia jest cmentarz nr 333 z I wojny światowej. Cichawa jest wsią, w której zachowało się parę chałup i dużo malowniczych kapliczek z XIX w. Niegdyś z słynęła wyśmienitych serów

z archiwum MUWIT.pl


Mapa regionu

Europa

Mapa regionu jest wesołą twórczością własną. Dokładniej rzecz ujmując - zrzutem ekranu z map Gugla. Zrzut dotyczy wybranego regionu.

Legenda zaś jest następująca.

Domy podcieniowe sa oznaczone domkiem lub kwadratem. Szare - Zulawy Gdanskie (między mostami - droga nr 22 oraz droga nr 7 - nie ma innej możliwości przekroczenia Wisły w tym regionie.) Naprawdę. Ciemnoszare - nieznany stan. Fioletowe - Żuławy Wiślane (czyli mniej więcej Powiśle), po wschodniej stronie rzeki. Ciemnozielone - to te, które ormalnie należą do wojewórztwa warmińsko mazurskiego, czyli bardziej Elbląg. Dlaczego? - bo tu płynie Nogat, który również dużą rzeką jest.

Pozostałe ikonki sugerują, że jest tam "coś". Coś co jest: a) fajne b) ładne c) warte zobaczenia d) lokalną atrakcją e) inne. To coś może być: wiatrakiem, zamkiem, muzeum, latarnią morską, czy czymś zupełnie innym. Prawdopodobnie nie będzie to atrakcja komercyjna. No chyba, że będzie.

Mapa jest poglądowa - bo nie ma większej przyjemności, niż odrywanie po swojemu. Ale nie ma większego bezsensu, niż wyważanie otwartych drzwi. Zrobiłam tą mapkę dla siebie. Ale ponieważ czasami bywam miła, to się dzielę.

Więcej | Ta sama mapa na Guglach - wersja robocza
© MUWIT.pl