Aktualizacja: 13.sierpień'2022
  




Szlak Złotych Górników
W masywie Góry Chrobrego


Opis szlaku stanowi integralną część przewodnika Głuchołazy.


 Szlak Złotych Górników- Głuchołazy Zdrój (fontanna z amorkiem)- Ulica Parkowa (park Zdrojowy)- tereny złotonośne nad Sarnim Potokiem- Przednia Kopa (kaplica św. Anny, Wiszące Skały, ruina schroniska i wieży widokowej)- tereny złotonośne nad Białą Głuchołaską- rezerwat nad Białką- Bialska Jama- Grota Góralska- Głuchołazy Zdrój
Głuchołazy zdrój- węzeł szlaków przy fontannie z Amorkiem


Ulicą Parkową dochodzimy do Parku Zdrojowego- należy przejść przez ruiny domu zdrojowego, koło stawku. Nad ruinami znajduje się polana z ławeczkami i miejscem na ognisko. Żółty szlak skręca za polaną w lewo. Trasa biegnie cały czas przez las, po prostym, niekiedy lekko w dół. po lewej mijamy punkt ochronny wód i po kilkudziesięciu metrach osiągamy granicę lasu. Szlak żółty kieruje się w prawo i niemal natychmiast skręca w las.


Początki eksploatacji złota w okolicach Głuchołaz sięgają 2000 r pne. jednak udokumentowane prace to początek XIII wieku i związane z tym założeniem miasta (pierwotnie gródek zwany Kozią Szyją). Mieszkańcy miasta czynsz płacili właśnie w złocie. Powierzchnię terenu z zachowanymi reliktami złota, zamyka się dziś w granicach 5 ha. Jest to przeszło 100 obiektów w masywie Góry Parkowej (Góry Chrobrego): głównie sztolni, szybów, nie do końca wyeksploatowanych działek górniczych, hałd płonnego nadkładu i przemytego urobku oraz reliktów płuczek. W średniowieczu działki górnicze sięgały murów miejskich. Ogółem ze złoża głuchołaskiego w ciągu 250 lat wydobyto ponad 2800 kg złota. Największe samorodki znalezione w tym regionie ważyły 1,79 i 1,387- obecnie znajdują się w zbiorach Rudolfa II w Wiedniu.

Tereny złotonośne- na przełomie XVI i XVII wieku pomiędzy Górą chrobrego, a trasą z Głuchołaz do Zlatych Hor wydrążono sztolnię Trzech Króli. Miała ponad 5 km długości i przebiegała na głębokości około kilkudziesięciu metrów, gdzie natrafiono na warstwy złotonośne. Jej nazwa wywodzi się od udziałowców: cesarza rudolfa II, księcia brzesko-legnickiego Jerzego II i księcia nyskiego- bpa Baltazara Promnitza. Budowę sztolni rozpoczęto 8 lutego 1550 r. koniec sztolni nastąpił w 1609 r. kiedy to zasypano wejście i zatopiono korytarze. O jej istnieniu przypominają zapadliska na pobliskich polach.


Po kilkuset metrach od momentu wejścia w las, znajdują się pozostałości szybu górniczego (tzw. przyziemie). Trafić jest dość łatwo, gdyż obok stoi tablica informacyjna- warto w tym miejscu zaznaczyć, ze informacja turystyczna na szlakach stoi na wysokim poziomie.



Szyb górniczy składał się z trzech części: przyziemia (widocznego obecnie), gardzieli i komory (obecnie zasypane). Wymiary szybów górniczych wynikały głównie z ich głębokości, co związane było z potrzebą dostarczania do komory odpowiedniej ilości powietrza i światła. Generalna zasada była taka: im głębszy szyb, tym większą średnicę musiało mieć przyziemie. Większość szybów otoczona była dochodzącym do pół metra wałem. Dolna część szybu- komora- prawie w całości znajdowała się w warstwie złotonośnej. Jej średnica wynosiła od 58- 5,5 m, wysokość wahała się od 30 cm przy krawędziach do 185 cm. Zdarzało się że niektóre z komór sąsiadujących ze sobą szybów stykały się ze sobą. Przy jednym szybie pracowało 3-4 górników. Maksymalnie dwóch w komorze, pozostali przy pomocy kołowrotka lub specjalnego żurawia wybierali urobek na zewnątrz. Z jednej komory można było teoretycznie wydobyć około 25 kubików urobku przeznaczonego do płukania.
Idąc dalej ścieżką dochodzimy do średniowiecznego zabytku techniki. Niestety- można go przegapić. Jest to bowiem tama na Sarnim Potoku- w dzisiejszych czasach Sarni potok ledwo ciurcy;), a tama na współczesnych nie robi wrażenia- ot, wysoko położona Ścieżka, ale gdy uzmysłowimy sobie, że....

Tama na Sarnim Potoku to jeden z najstarszych na Śląsku zabytków hydrotechnicznych- służyła gromadzeniu wody na wypadek suszy i pozwalała górnikom na dostarczanie odpowiedniej jej ilości do znajdujących się niżej płuczek złota. Zapora ma ponad 3 metry wysokości, jest szeroka u podstawy na 5 m, a długa na 15m. pozwalała stworzyć zbiornik wodny o głębokości do 2 m i powierzchni lustra wody ponad 600 m kwadratowych.

Wychodzimy z doliny Sarniego Potoku, kilkadziesiąt metrów towarzyszy nam droga rowerowa, wnet dołącza szlak niebieski i czerwony. Nagle ścieżka odchodzi w bok. Jest to miejsce mylne, gdyż dołączywszy do niebieskiego i czerwonego idziemy wygodną bita drogą, która nadal biegnie w dół. Tylko ze odcinek w dół to już zielona ścieżka dydaktyczna, która w tym miejscu łączy się ze szlakiem żółtym i ostro podchodzi pod Przednią Kopę. Skrzyżowanie jest przy budce drewnianej służącej odpoczynkowi turystów.


Przednia Kopa (Góra Chrobrego 495 m n.p.m.) najwyżej położona część głuchołaskiego zagłębia złota o tak zwane "Wiszące Skały"- prowadzone tu roboty górnicze miały głównie charakter rozpoznawczy; szczególnie w pobliżu dzisiejszej kaplicy św. Anny. W promieniu kilkudziesięciu metrów od kaplicy widoczne są pozostałości szybów górniczych. nigdy jednak górnictwo nie rozwinęło się tu na taką skalę jak w dolinach górskich potoków

Kaplica św. Anny została wybudowana w 1908. Przekazy mówią, że pierwszą "budowlą" była kamienna piramida z obrazem św. Anny, której kult był bardzo popularny w tych okolicach. neogotycką świątynię postawiono jako sanktuarium, jednakże popularność nie była zbyt duża. Wewnątrz znajduje się ołtarz poświecony św. Annie i jej córce Marii.

Wieża widokowa została wybudowana w 1898 r przez Towarzystwo Promenadowe. początkowo miała 16,5 m wysokości, później podwyższono ją do 22 m i nadano jej imię Hohenzollernów. W rok po wybudowaniu wieży, odnotowano wizytę ponad 7000 osób! Wykorzystując popularność miejsca, otworzono tu restaurację. Jednakże zniszczenia wojenne spowodowały zamknięcie wieży. Obiekt niszczał, w latach 50tych rozpoczęto remont z przeznaczeniem na ośrodek. Dziś znowu jest w remoncie po pożarze w 1996 roku. Chodzą słuchy, że miało tam być schronisko, jednakże nie widać postępów robót, a kamienna wieża wciąż jest niedostępna. O zamknięte wejście rozbija się niemal każdy turysta...

Schodząc z Przedniej Kopy, idziemy przez las na wprost. nie zważając na przecinające nasz szlak drogi- to piękne trasy, które można wykorzystać Na dwóch kółkach ( z dobrą mapą i przyzwoitą orientacją, można pokusić się o zmianę szlaku;). są to trzy Świńskie Drogi. Górna, Średnia i Dolna. dochodzimy do Białej Głuchołaskiej, ścieżka nasza kieruje się teraz w prawo, przez tereny złotonośne, gdzie działalność górnicza była wysoce intensywna.

Rezerwat nad Białką- rezerwat geologiczno-krajobrazowy utworzono na obszarze 9 ha. Odnaleźć tu można reliktowe sztolnie i szyby po odkrywkowej eksploatacji żwirów i piasków złotonośnych naniesionych przez rzekę. wyglądem zewnętrznym przypominają koliste zagłębienia o średnicy 4-5 m i głębokości do ponad 100 cm. cały teren porośnięty jest zwartym lasem świerkowo- bukowym z paprocią, jeżyną i niecierpkiem w poszyciu.


Grota Góralska dawna sztolnia po wydobyciu złota, ciągnie się wzdłuż złotonośnej żyły kwarcowo-skaleniowej, występującej w łupkach łyszczykowych. W 1877 roku działające w Głuchołazach towarzystwo Promenadowe przekuło drugi otwór, tworząc tunel i prowadząc tedy promenadę spacerową. Dawniej skała sięgała do samej rzeki, a chodnik omijający wykonano po powodzi w 1903 roku, wysadzając skałę. Sztolnia jest pomnikiem przyrody, stanowi schronienie dla nietoperzy: rzadkich podkowców, nocków rudych i gacków brunatnych.

Żegnalce tak nazywano miejsce, gdzie, wedle legendy, mieszkańcy Głuchołaz żegnali krewnych udających się za granicę w poszukiwaniu pracy. Obecnie nazwa przyjęta jest dla źródeł słabo zmineralizowanej wody (słaba mineralizacja nie przeszkadza tłumom- sama stoję w gigantycznej kolejce po wodę wypływającą spod Góry Chrobrego). Na północnym stoku Przedniej Kopy powierzchnię ponad 21 ha zajmuje rezerwat leśny "Las Bukowy". Występuje tu starodrzew bukowy w wieku od 140- 160 lat. Występują też dorodne okazy świerka pospolitego, jodły pospolitej, sosny zwyczajnej i modrzewia europejskiego. W runie znajdziemy kosmatki, borówkę czernicę, szczawika zajęczego i niecierpka pospolitego. Rzeźba terenu zachwyca geologa, gdyż odsłaniają się tu dolnodewońskie kwarcyty, łupki kwarcytowe i łyszczykowe. Brzegiem rezerwatu biegnie promenada spacerowa i płynie Biała Głuchołaska, która na tym odcinku jest matecznikiem pstrąga i lipienia.

opracowała: Katarzyna Turska
na podstawie tablic informacyjnych oraz
przewodnika Góry Opawskie, autorstwa Waldemara Brygiera
redaktora naczelnego portalu naszesudety.pl
Copyright © MUWIT.pl    O portalu |  autorzy |