Wiatraki stanowiły charakterystyczną grupę budownictwa drewnianego w Polsce. Budynki te wyodrębniały się na tle innych budowli drewnianych tym, że posiadały specjalną konstrukcję opartą na szkielecie drewnianym, a niektóre części były obracane i ruchome. Ta unikalna w budownictwie konstrukcja spowodowała utworzenie nowego kształtu architektonicznego jakim był wiatrak, co stanowiło o specjalnym jego wyrazie w krajobrazie wsi.


Unikatową atrakcja turystyczną jest Szlak Tatarski, wiodący m.in. przez oddalone o 7 km od Sokółki- BOHONIKI. Tu znajduje się XIX- wieczny meczet i muzułmański cmentarz- Mizar. Na bramie mizaru w Bohonikach widnieje napis: "Zabrania się rezerwować miejsce bez zgody gminy". Bo właśnie o tym niewielkim cmentarzu przypominają sobie pod koniec życia mieszkańcy różnych miast, wsi i miasteczek Polski. Oczywiście ci, którzy czują się Tatarami bądź też są wyznawcami islamu. Bohoniki bowiem to dawna osada tatarska ustanowiona w 1679 roku przez króla Jana III Sobieskiego w zamian za zaległy żołd rotmistrzowi chorągwi tatarskiej- Olejowskiemu- i żołnierzom tej chorągwi.


Puszcza Knyszyńska jest pozostałością po ogromnym, zwartym kompleksie puszczańskim na pograniczu Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. W końcu XV wieku były to: Puszcza Grodzieńska, Knyszyńska i Błudowska. Ich zasiedlanie następowało bardzo powoli. Długo był to teren pogranicza, na którym ścierały się wpływy polskie, ruskie, litewskie, jaćwieskie i krzyżackie.



Sokółka to urokliwy teren położony w północnej części Niziny Podlaskiej. Od strony wschodniej graniczy z Białorusią, od zachodniej-otacza ją Puszcza Knyszyńska. Przez miasto przebiega międzynarodowa trasa drogowa i kolejowa Warszawa-Grodno i dalej w kierunku na Wilno, Rygę, Sankt Petersburg, Mińsk, Moskwę. Posiadająca 400-letnią tradycję Sokółka leży na styku kultur Wschodu i Zachodu. Usytuowanie na obszarze przygranicznym i historyczne losy sprawiły, że przez wieki krzyżowały się tutaj wpływy różnych narodowości: Polaków, Białorusinów, Żydów, Tatarów, Rosjan, Litwinów, Niemców. Sokółka i jej okolice to prawdziwa mozaika kulturowo-etniczna.


Muzeum Ziemi Sokólskiej znajduje się w centrum miasta. Mieści się w zabytkowym budynku, powstałym w XVIII wieku, w czasach rządów na tych ziemiach nadwornego podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza. Do dyspozycji zwiedzających są trzy stałe ekspozycje tematyczne: historyczna, etnograficzna i tatarska oraz sala wystaw czasowych. W budynku Muzeum mieści się także Punkt Informacji Turystycznej, czynny w godzinach pracy Muzeum. Muzeum dysponuje zbiorem książek i dokumentów poświęconych regionowi i historii i kulturze Tatarów Polskich. Pozycje te są udostępniane dla chętnych na miejscu.

Obok najstarszego cmentarza sokólskiego, obecnie prawosławnego znajduje się cmentarz żołnierzy radzieckich, poległych na ziemi sokólskiej. Cmentarz powstał w latach 1949-52. Pogrzebani są na nim żołnierze Armii Czerwonej, polegli walkach z Niemcami w czerwcu 1941 i lipcu 1944 roku, ekshumowani z mogił rozrzuconych w całym powiecie sokólskim. W sumie spoczęło tu 2012 osób.


Początki cmentarza ewangelickiego w Sokółce datują się na przełom XVIII/XIX w., gdy większość obszaru dawnego powiatu grodzieńskiego po III rozbiorze znalazła się w zaborze pruskim. Utworzono wtedy z zagarniętych ziem Prusy Nowowschodnie. W tym też czasie Prusacy rozpoczęli akcję przenoszenia cmentarzy grzebalnych z terenów zabudowanych poza osiedla ludzkie. Cmentarze najczęściej były położone wokół świątyni. Akcja przenoszenia cmentarzy była podyktowana przede wszystkim względami sanitarnymi oraz brakiem miejsca na nowe pochówki. Prusacy zaczęli też, w dbałości o rejestrację wszystkich zgonów zamykać tzw. cmentarze wiejskie i zmuszać mieszkańców parafii do grzebania na cmentarzu parafialnym. W 1800 r. rozesłano do wszystkich parafii wydane przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III "Publicandum czyli Obwieszczenie względem zakładania nowych cmentarzy i mogiłek oraz względem doniesienia o wydarzających się przepadków urodzenia czy śmierci".


Położony na wzniesieniu w północno-zachodniej części miasta, był drugim co do wielkości cmentarzem na terenie Sokółki. Założony został prawdopodobnie w 1698 r. zgodnie z nadanymi przez króla Augusta II Mocnego, 29 grudnia tegoż roku przywilejami na budowę szkół, łaźni i zakładanie cmentarzy. Na cmentarzu o powierzchni 1,7 ha zachowanych jest ponad dziewięćset macew i około 30 sarkofagów, co czyni go jednym z największych i lepiej zachowanych kirkutów Białostocczyzny. Nekropolia dzieli się na dwie części: starą i nową.


W 2003 cerkiew otrzymała z petersburskiej Ławry Aleksandra Newskiego cząsteczkę relikwii patrona obydwu świątyń. W 2009 i 2010 cerkiew w Sokółce otrzymała w internetowym plebiscycie tytuł Perły w Koronie Podlasia. We wnętrzu cerkwi znajduje się ikonostas pochodzący z 1905. Cerkiew posiada jedną dużą kopułę i cztery boczne.

Parafia w Sokółce była bardzo rozległa, obejmowała osady i po zachodniej stronie Puszczy Kuźnickiej, sięgała aż po granice Podlasia. W tej części utworzono w 1601 r. parafię w Dąbrówce (Korycinie), a po wschodniej stronie ? w 1618 r. w Sokolanach, natomiast na trasie do Grodna ? w 1593 r. w Kundzinie. W 1651 r. parafię sokólską królowa Maria Ludwika przekazała sprowadzonym w tym roku z Francji misjonarzom św. Wincentego ? Paulo. Duszpasterzowali tu oni przez kilkadziesiąt lat, po czym parafia wróciła do księży diecezjalnych.

Pierwsza nekropolia, prawdopodobnie została tam zlokalizowana w latach 80-tych XVIII wieku, jeszcze za panowania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Oficjalnie, jako cmentarz parafialny zaczęła funkcjonować w listopadzie 1802 roku z polecenia pruskiego policyjnego magistratu w Sokółce. Na cmentarzu grzebano zmarłych wszystkich wyznań, poza mojżeszowym, ponieważ Żydzi mieli w Sokółce swój kirkut.




Meczet w Bohonikach jest jednym z dwóch zabytkowych, czynnych meczetów w Polsce. Pierwszy meczet w Bohonikach osadnicy tatarscy wybudowali w XVII wieku prawdopodobnie w pobliżu zabytkowego mizaru. Dokładna data nie jest znana, gdyż spłonął on w czasie pożaru wsi a wraz z nim cała dokumentacja. Kolejny w obecnym kształcie zbudowano na przełomie XIX i XX wieku, prawdopodobnie w 1873r. O ile meczet w Kruszynianach przypomina kościół katolicki, tutaj widać wyraźne wpływy prawosławia- świątynia na planie zbliżonym do kwadratu (11,49m x 8,03m) przykryta jest kopertowym dachem, którego szczyt- centralnie wieńczy mała sześciokątna wieżyczka zakończona Meczet tatarskipółksiężycem. Niewielkie wnętrze- dostosowane wielkością do potrzeb społeczności tatarskiej- posiada wszystkie niezbędne elementy islamskiej świątyni ( wnęka mihrabu wskazująca kierunek na Mekkę oraz minbar skąd imam głosi kazania) Oczywiście tak jak w Kruszynianach zachowany jest podział na część męską i żeńską oraz wspólny przedsionek, w którym pozostawia się obuwie.


Świątynia wzniesiona została najprawdopodobniej przez oboźnego starodubowskiego Samuela Mościckiego, właściciela majątku Nieszkowicze. Małżonkowie Wiszyńscy opiekowali się cerkiewką od 1713 roku do swojej śmierci w 1733 roku. Później funkcję tę pełnił ich syn Karol. Planował nawet utworzenie tu filii klasztoru bazylianów z Supraśla, jednak zamiar ten nie został zrealizowany, bowiem Karol zmarł.


Obok tej cerkwi znajduje się nietypowa mogiła. W pierwszej chwili, gdy się na nią patrzy, ma się skojarzenia z mogiłą Jana i Cecylii ze słynnego "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej. Jest to mogiła fundatorów poprzedniej świątyni. Mało czytelny napis wyryty na kamiennej płycie brzmi: "Tu leżą grzesznicy Kazimierz y Zuzanna Kanimierow- Wiszczyńscy, rok zejścia 1733".


Na obrzeżach wsi znajduje się ładny zaścianek z drewnianymi domami, stodołami, budynkami gospodarczymi krytymi słomą. Obok znajduje się teren dawnego folwarku Miszkienniki z lipową aleją prowadzącą do dworu.

Z drogi na Malawicze trzeba skręcić w lewo, później przez Puciłki i Poniatowicze zmierzać w kierunku Kuźnicy. Droga pnie się w górę, by po chwili opadać dość gwałtownie. Niebo postrzępione gwałtownymi podmuchami wiatru, gdzieniegdzie przebija do nas optymistycznym błękitem. Jak w bajce. Niby zwyczajny krajobraz, a dech dziwnie zapiera w piersi. Wreszcie jest, choć wygląda zupełnie inaczej niż się spodziewaliśmy. Dwór w Tołoczkach Wielkich.

Położony na zboczu wzgórza, z pięknym widokiem na dolinę rzeczki Łosośna należy do najciekawszych podlaskich dworów. Zachwyca doskonałe wkomponowanie w otaczającą go przestrzeń. Dwór w latach 1720- 1722 zbudował Zygmunt Bouffał. Budynek został tak zorientowany w terenie względem stron świata, aby w ciągu dnia, co najmniej przez godzinę, słońce zaglądało do każdego z dwunastu pomieszczeń (tylu ile jest miesięcy w roku).

Przy szosie Sokółka - Kuźnica, skręcając w stronę wsi Wołkusze na niewielkim wzgórzu w pobliżu strumienia zobaczymy ciekawą kapliczkę. Przypominająca słup, murowana kapliczka ma wysokość około 4 metrów, przykryta jest czterospadowym daszkiem, krytym czerwoną dachówką, zwieńczonym metalowym krzyżem. Podobno niegdyś na kapliczce (czy we wnęce) znajdował się metalowy orzeł. Mieli zniszczyć go pasterze trzody rzucając weń kamieniami. Inna wersja mówi o zakopanym skarbie i amatorach złota, którzy prowadzili tu tzw. rozkopki. Obecnie cenny zabytek czeka na remont, który ma przywrócić dawny jego wygląd.


Rozplanowany na planie nieregularnego wieloboku, ogrodzony metalowym ogrodzeniem z powtarzającym się na przęsłach motywem menory. Zachowane fragmenty kilku nagrobków. Położony we wsch. części miejscowości, po północnej stronie ulicy Podlipskiej, na wzgórzu łagodnie opadającym ku północy. Część cmentarza zdewastowana przez wyrobisko piasku, część działki zajęta przez drogę.