Krajobraz północnej Suwalszczyzny jest swoistym muzeum natury, kwintesencją spadku po lodowcu otrzymanym przez kontynent europejski. Nagromadziły się tu przeróżne formy polodowcowej rzeźby terenu: moreny, kemy, kemowe tarasy, ozy, drumliny, rynny i cyrki lodowcowe. Są młode i wyraziste, lodowiec bowiem odszedł stąd najpóźniej. Na ziemi suwalskiej leży 160 jezior o powierzchni powyżej 1 ha, w tym słynna Hańcza. Gulbieniszki, Wiżajny, Turtul, Szypliszki i Ejszeryszki. Czy gdzieś jeszcze w Polsce są takie charakterystyczne nazwy?

Doskonały punkt widokowy na teren Parku, rozpościera się stąd rozległa panorama na Zagłębienie Szeszupy, którego dno pokrywają liczne jeziora, łąki, torfowiska oraz wzniesienia, tworząc niepowtarzalny krajobraz.

Na trzech okolicznych wzgórzach: Górze Zamkowej, Kościelnej i Cmentarnej znajdują się ślady budownictwa obronnego Jaćwingów, pochodzące z VIII- XIII w.

Popularnie zwany "Górą Zamkową", kompleks osadniczo- obronny znajduje się na gruntach wsi Szurpiły. Obejmuje on swym zasięgiem grodzisko- Górę Zamkową, niewielki gródek na "Górze Kościelnej", dwa cmentarze kurhanowe II-V w. n.e., wczesnośredniowieczny cmentarz całopalny na "Górze Cmentarnej" oraz osiedle obronne z wczesnej epoki żelaza w Wodziłkach.


Staroobrzędowcy ze swoją religią, kulturą i obyczajami to przeniesiony do nas kawałek starej Rosji. Zazwyczaj zajmowali się oni uprawą ziemi, ale głównym źródłem ich utrzymania była obróbka drewna, roboty stolarskie i ciesielskie. W Wodziłkach stoi jeszcze kilka drewnianych domów, zabudowania gospodarcze i parowe łaźnie. Drewniana jest również molenna - świątynia z 1921 roku.


Lustro wody leży na wysokości 227 m n.p.m. Brzegi pokryte licznymi głazami, w większości strome i wysokie, linia brzegowa urozmaicona malowniczymi zatokami i półwyspami. Najgłębsze jezioro w Polsce. Rezerwat przyrody od 1963 roku.

Ścieżka poznawcza rozpoczyna się w Turtulu, przy siedzibie Parku, nad Stawem Turtulskim i prowadzi do najgłębszego w Polsce jeziora Hańcza. Na trasie ścieżki zaobserwować można wiele form rzeźby polodowcowej: dolinę rzeczną, rynnę lodowcową, oz turtulski, dolinę zawieszoną oraz rezerwat "Głazowisko Bachanowo nad Czarną Hańczą". Trasa wyłącznie piesza. Obowiązuje zakaz ruchu rowerowego.

Rezerwat obejmuje fragment łąki pokryty wieloma głazami o obwodzie od 0,5 do 8 metrów. Głazy położone są na 4 terasach: w korycie Czarnej Hańczy, na dnie doliny, na terasie (10 m ponad lustrem wody w rzece) oraz na powierzchni sandrowej (25 m ponad lustrem wody). Głazy te przytransportowane przez lodowiec ze Skandynawii zostały pierwotnie zakumulowane w postaci ozu bachanowskiego, a następnie odsłonięte w wyniku rozmycia tego ozu przez wody lodowcowe i rzeczno-lodowcowe ozu. Wszystkie drobniejsze frakcje (ił, pył, piasek, żwir, kamyki) zostały wypłukane i przemieszczone niżej z prądem wód, a najcięższe i najtrudniejsze do przeniesienia głazy zostały rozrzucone na całym stoku doliny. Szacunkowo liczbę głazów ocenia się na ok. 10 000 szt. Rezerwat został utworzony w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych obszaru pokrytego dużą ilością głazów narzutowych. Rezerwat jest udostępniony dla turystów: po rezerwacie można poruszać się pieszo wyznaczonym szlakiem oraz zejść po kładce do rzeki.


Bardzo ładnie położone. Niedaleko widnieje góra Rowelska, najwyższe wzniesienie Suwalszczyzny, gdzie znajduje się aż sześć elektrowni wiatrowych.